Page 3 - bon-dia-aruba-20200327
P. 3

A3
                                                                                                           LOCAL Diabierna 27 Maart 2020
            Dr. Kenneth Croes:

                              Esaki ta un pandemia, un virus cu ta contagia hopi lihe



            ORANJESTAD  –  Ayera  Di  loke  ta  trata  distancia-     cial p’e y tambe pa su famia.  tin cu bay den cuarentena ob-  cuarentena primeramente sin
            durante  un  conferencia  mento social, Croes a mani-                                  ligatorio. DVG tin control di  sintoma y el a cuminsa sinti
            di  prensa  di  Gobierno  di  festa cu  e casonan no ta bira  Den ultimo escenario ta per-  nan pa wak si nan ta presenta  algo, na e momento ey e tin
            Aruba  conhunto  cu  DVG  asina  tanto  y  epidemia  ta  sonanan cu ta den cuarente-   sintomanan, si un persona ta  cu  bay  isolacion,  pa  motibo
            y Dr. Kenneth Croes, a of-   keda  dentro  di  e  capacidad  na, nan mes ta bon pero nan  viola esaki ta haya un boet.  cu  e  ta  malo.  Nan  ta  haci  e
            rece un splicacion di loke  di  cuido  cu  e  pais  tin.  Den  a core e risico. Por ehemplo                         test y si ta sali positivo e famia
            ta trata e virus COVID-19,  cuadro aki, dokternan di cas  a bin for di Merca, di biaha e  Si  un  persona  cu  tabata  den  tambe ta bay den cuarentena
            como  tambe  cuarentena,  y specialistanan a adapta nan
            isolacion  y  distancia  so-  manera di traha, nan ta haci
            cial.                        tur  loke  ta  den  nan  posibi-
                                         lidad  pa  yuda  e  comunidad.
            Croes,  ken  ta  dokter  di  cas  Pero di otro manera, cu ta via
            di districto Santa Cruz, a co-  telefon  of  ora  un persona  ta
            menta cu den dianan aki hopi  hopi  malo  por  haya  un  cita
            hende  ta  scucha  terminolo-  y  bay  oficina,  pa  asina  evita
            gia cu e mayoria di nan no ta  aglomeracion di hende, spe-
            compronde, e virus aki prin-  cialmente den grupo di hen-
            cipalmente tin un nomber cu  denan mas malo.
            ta SARS-COV-2, loke ta ni-
            fica COVID-19 y loke henter  Asina mes, Croes  a expresa
            mundo ta conoce como coro-   cu ta depende di comunidad
            navirus.                     mes  si  nos  pais  ta  bay  haya
                                         e  epidemia  lihe,  incontrola-
            E  virus  aki  ta  drenta  ora  un  bel y trece caos, manera otro
            persona  ta  nister  of  tosa  y  e  paisnan cu tin un cifra di mas
            particulanan chikito di e virus  di  5.000  morto;  of  scoge  e
            ta sali for di e nanishi of boca  otro banda, cu tambe lo sinti
            y por cay riba hende cu por ta  e  efectonan,  pero  e  no  lo  ta
            para cerca of riba e superficie  devastador.
            rond di dje.
                                         Coronavirus ta algo diferente
            Di mesun manera, el a splica  cu un simpel grip, e ta conta-
            cu e virus ta drenta den pul-  gioso. Si un grip ta contagia
            mon  y  despues  lo  cuminsa  dos  persona,  e  coronavirus
            multiplica su mes te cu dado  den  mesun  lapso  di  tempo
            momento  e  celnan  no  por  ta infecta mas persona. Otro
            mas y ta haya miyones di par-  diferencia  importante  ta  su
            ticula di e virus.           cifranan  di  mortalidad,  pa
                                         motibo cu tur hende por haya
            For di e momento aki e pash-  e  virus  aki,  pero  gruponan
            ent  lo  cuminsa  sinti  manera  di  riesgo  por  haya  mas  lihe,
            un grip, tosamento, keintura,  como  tambe  mas  complica-
            dolor di garganta y si e caso  cion.
            ta mas intenso un rosea mas
            cortico. Ta existi personanan  Hendenan  di  edad  avansa,
            cu  e  virus  aki  por  causa  de-  pashentnan  di  curason,  di
            struccion den nan pulmon y  pulmon,  diabetes,  na  unda
            lo haya problema pa hala ro-  e  sistemanan  di  defensa  cu
            sea, pa e motibo aki e persona  un  persona  mester  ta  afecta,
            lo mester di un mashin res-  tambe esunnan cu ta sufri di
            piratorio.                   sobrepeso.

            Croes a menciona cu e efec-  Croes  a  señala  e  posibel  es-
            tonan  aki  riba  un  grupo  di  cenario cu e pandemia aki ta
            hende, di un virus cu ta con-  trece ta cuarenta of isolacion.
            tagia asina lihe rond di mun-  E prome escenario ta persona
            do ta bira un pandemia. Cov-  cu a sinti sintoma, tin e can-
            id-19 a cuminsa na december  tidad  di  risico,  el  a  yama  e
            di aña pasa na Wuhan, China,  number  indica  cu  gobierno
            di  eynan  el  a  cuminsa  mul-  a  duna  na  Aruba  cu  ta  280-
            tiplica  asina  tanto  biaha  cu  0101,  den  e  caso  aki  mester
            aworaki  tin  presencia  na  tur  haci un test.
            continente  cu  excepcion  di
            Antartica.                   E persona aki ta malo y ta core
                                         su risico, na e momento aki
            Na  momento  cu  hende  no  e ta bay den isolacion den su
            ta preocupa cu e situacion y  cas y den caso mas grave por
            instruccionnan  cu  gobierno  ta  bay  hospital.  Pa  su  famia
            ta  duna,  nan  por  bira  malo.  ta conta distaciamento y si e
            Asina tambe dokternan y en-  resultado  ta  positivo,  nan  ta
            fermera por wordo contagia y  poni den cuarentena.
            eynan e capacidad pa combati
            e malesa aki ta bira mas chiki-  Pa esunnan cu a haci e mesun
            to,  loke  por  un  ocasiona  un  proceso cu sintomanan pero
            caos den e pais. Un ehemplo  e  test  sali  negativo,  Croes  a
            di esaki ta Italia of Spaña.  specifica cu e persona mester
                                         keda den distanciamento so-
   1   2   3   4   5   6   7   8