Page 16 - bon-dia-aruba-20220530
P. 16
a16 ciencia & tecnologia
Dialuna 30 Mei 2022
Boeinan robotico desaroya pa tene bayena safe
entre e portnan mas druk na
Merca. Ed Aldridge, presi-
dente di CMA CGM Amer-
ica, a bisa cu ta un esfuerso pa
‘responsablemente comparti
e ocean cu mamiferonan ma-
rino y especienan protegi cu
ta den peliger’.
E compania ta pagando pa e
construccion, mantencion y
operacion di e boeinan pa tres
aña, segun Heather Wood,
director di sostenibilidad ma
CMA CGM America, a bisa.
E compania a nenga di revela
e costo di e proyecto. E com-
pania ta spera di construi un
consorcio di transportista cu
ta usa e sorto di tecnologia
aki pa protege bayena, Wood
a bisa.
“E ta un inversion cu nos ta
haciendo den futuro di lama
y futuro di e Bayena Franco”,
el a bisa.
Grabadornan acustico a track
zonido di bayena pa decadas,
(AP) – Un centro di cien- tion a desaroya e tecnologia, Tin menos di 340 di e bay- CMA CGM ta patrocinando pero e boeinan cu ta provee
cia na Cape Cod y un di e cu ta usa boeinan y ‘glider’ enanan aki na mundo, y boks e desaroyo di e boeinan, cu ta zonido casi en bibo ta un in-
negoshinan di transporte bao awa pa graba zonidonan contra boto ta un di e me- bay añadi na e datonan col- vencion relativamente reci-
mas grandi na mundo di bayena en bibo. E graba- nasanan mas grandi na nan ecta door di seis otro cerca di ente, Baumgartner a bisa. E
ta colaborando riba un dornan robotico ta duna cien- existencia, ya cu nan ta biaha Costa Oriental, Baumgartner boeinan robotico ta pone data
proyecto pa usa boeinan tifico, marinier y publico un algun di e partinan mas druk a bisa. E dos boei nobo por disponible cada algun ora a
robotico pa protege un idea di e ubicacion di e bay- den ocean den e planeta. wordo lansa pa test pronto, el diferencia di lunanan despu-
bayena – cu ta desapareci- ena Franco di Atlantico Nort, Awo, gigante di transporte a bisa. es, el a bisa.
endo – for di colisionnan segun Mark Baumgartner, un Frances, CMA CGM ta trah- “Nos mester cambia nos E resultadonan ta bay riba un
mortal cu barconan. ecologista marino cu Woods ando cu Woods Hole pa lansa practicanan industrial ora website publico y tambe ta
Hole, kende su laboratorio dos di e boeinan robotico for bayenanan ta rond. Esey ta wordo usa pa autoridadnan
Un laboratorio na Woods tambe ta opera e boeinan. di Norfolk, Virginia, y Savan- loke e tecnologia aki ta per- federal pa yuda nan tuma de-
Hole Oceanographic Institu- nah, Georgia. miti”, Baumgartner a bisa. cision tocante na ki momento
“Pa tin e industria ta bisa nos ta anucia ‘zonanan slow di
kico ta traha y kico no ta traha bayena Franco’, cual ta haci
ta e miho manera pa haya un yamado pa operadornan
solucionnan cu berdadera- di barco baha velocidad na
mente ta bay wordo imple- 10 knot (11.5 miya pa ora) of
menta.” menos.
Algun tempo atras e bayena- E data ‘ta permiti nos manda
nan tabata abundante den informacion na mariniernan
Costa Oriental, pero nan rapido pa asina esnan cu ta
poblacion a wordo destrui capaz por tuma accion (door
varios generacion atras door di baha velocidad of evita e
di caceria comercial. E dianan areanan) pa reduci riesgo cu
aki, nan ta vulnerabel pa coli- e barco ta dal un bayena, cual
sionnan cu barco y door di ta un di e menasanan mas
keda pega den ekipo di pesca. grandi na e poblacion aki”,
Y nan poblacion a reduci den cientifico Diane Borggaard y
añanan recien pa motibo di Genevieve Davis, di National
mortalidad halto y reproduc- Oceanic and Atmospheric
cion malo. Administration, a bisa den un
declaracion conhunto.
Un red compleho di areanan
protegi y restriccionnan di Gruponan di conservacion y
pesca ta yuda e bayenanan. academiconan tambe ta usa e
Sinembargo, cientificonan a data colecta pa e boeinan ro-
bati alarma recientemente cu botico. Nan tambe ta wordo
e bayenanan ta kedando pafo usa den Costa Occidental pa
di areanan protegi pa busca yuda protege bayena blauw,
cuminda y awanan mas cay- fin, y humpback, segun Cal-
ente. Esaki a haci nan mas lie Steffen, un project scien-
vulnerable. tist cu Whale Safe na Santa
Barbara, California.
Representantenan di CMA “Nos ta spera cu companian-
CGM, cu tin sede Mericano an di transporte ta bay integra
na Norfolk, a bisa cu e com- esaki”, Steffen a bisa. “E ta
pania a scoge pa pone e boe- un advertencia estilo Smokey
inan for di ciudad di Virginia Bear’, pero pa presencia di
y Savannah pasobra esey ta bayena.”