Page 13 - bon-dia-aruba-20200325
P. 13

A13
                                                                                                    servicio Diaranson 25 Maart 2020

                 Prevencion di Abuso di Mucha durante                                                                  Sudoku

                                  Crisis di Coronavirus


            ORANJESAD - Un hogar no ta un espa-        di keda den contacto cu nos famia y amigo-
            cio sigur pa tur mucha. Cas ta caminda  nan, nos lo por reduci stress & ansiedad den
            un mucha ta supone di lanta sigur y con-   e temporada aki. Como cu nos ta practicando
            tento, pero e realidad ta cu esaki no ta e  distanciamento social e lo bira dificil pa co-
            caso di tur mucha. Varios mucha ta wor-    necta na e mesun manera di semper, pero un
            do exponi na abuso di mucha y violencia  yamada caba lo por haci un diferencia grandi.
            domestico den nan mesun seno familiar.  Mayornan  por  papia  tocante  nan  preocupa-
                                                       cionnan cu sernan keri y pidi nan pa ayudo
            Durante  temporada  cu  scol  ta  cera,  p.e.  y conseho.
            vakantie grandi y dianan di fiesta, e casonan di
            abuso di mucha ta aumenta. Pa algun mucha  Cuida otro
            nan escapatorio ta nan scol y nan maestronan  Parti e tareanan di cas y haci palabracionnan
            ta nan persona di confiansa cerca kende nan  claro  na  cas.  Corda  cu  e  ta  importante  pa
            ta busca apoyo.                            mantene e palabracionnan. Sea consecuente.
                                                       No laga frustracionnan y stress escala. Puntra
            Violencia  na  cas  normalmente  ta  tuma  luga  pa ayudo na tempo. No tene miedo of ber-
            mas  tanto  den  oranan  di  anochi,  e  ora  cu  guensa di pidi yudansa cu tareanan di cas. Pa
            mayoria biaha tur miembro di famia a caba  mayor cu tin pareha haci palabracionnan di e
            di traha y ta na cas. Durante e dianan aki nos  tareanan di cas y e cuido di e muchanan. E
            lo keda mas tanto paden pa practica distancia-  ta importante pa cada mayor haya un tempo
            mento social.  E chens pa abuso di mucha y  pa nan mes tur dia. Pa mayornan cu no tin
            violencia domestico lo t’ey 24/7.          pareha, pidi ayudo di un persona den bo cir-
                                                       culo familiar of un amistad.
            Nos sa cu stress ta un di factornan di riesgo
            principal  pa  abuso  di  mucha,  specialmente  Personanan di confiansa
            abuso  fisico,  abuso  verbal  &  emocional.  E  Tin mayor cu mester traha apesar di e circun-
            situacion actual di Coronavirus ta trece stress  stancia. Mirando cu scolnan ta cera mayornan
            cune ariba diferente aspecto, p.e.:        ta haya nan mes inesperadamente ta busca un
                                                       persona  pa  wak  pa  nan  yiu.  Tin  algun  mu-
            •  Stress financiero                       cha ta keda cerca un famia, mayoria biaha un
            •  Stress y preocupacion di wordo kita for  wela of un welo. Semper e ta importante pa
                di trabou                              mayornan percura pa e mucha keda cerca un
            •  Stress di e exceso di informacion tocante  persona di confiansa. Abuso sexual di menor
                Coronavirus                            90% di biaha ta pasa door di un persona cu e
            •  Stress di no tin hende pa wak pa nan yiu  mucha conoce. P’esey e ta importante pa keda
                (oppas)                                extra alerta pa e señalnan di abuso sexual. Si
            •  Stress di tin mucho hende na cas na me-  un mucha no ta sinti comodo pa keda cerca
                sun momento                            un  hende  reconoce  esaki  y  pensa  ariba  un
            •  Stress pasobra mayornan no tin tempo pa  otro solucion, un otro persona di confiansa.
                nan mes
                                                       Mayornan  tambe  por  haci  uzo  di  un  ‘safe
            E ta normal pa sinti stress den e dianan aki  word’.  Esaki  ta  un  palabra  cu  e  mucha  y  e   ñanan pa señala abuso di mu-  negligencia  di  mucha  yama
            pasobra nos no tin siguransa di varios cos y  mayor so sa. Ora e mucha bisa e palabra e ta   cha y violencia na cas. Si un  Bureau  Sostenemi  na  588-
            kisas esaki ta duna nos un sentimento di im-  un indicacion cu e mucha mester di e mayor   persona  scucha  of  mira  algo  1010
            potencia.                                  su  yudansa  inmediatamente.  Mayornan  por   e ora e mester bisa algo. Na
                                                       yama e persona cu ta cuidando nan yiu na or-  momento  cu  señala  abuso  Pa informacion tocante abu-
            Kico nos por haci pa preveni abuso di mucha  anan inespera pa asina check con ta bay cu e   di mucha bo no mester keda  so y negligencia di mucha e-
            durante e crisis di Coronavirus?           mucha. Asina mayornan por wak con ta bay-   keto, bo no mester bira cara.  mail  Fundacion  Respeta  Mi
                                                       endo cu e mucha durante nan ta na trabou.   Abuso di mucha ta un asunto  na   respetami@setarnet.aw
            Acerca famia & amigonan pa apoyo                                                       di  nos  tur.  E  ta  responsabi-  of   fundacion.respeta.mi@
            E ta importante pa mantene conexion cu nos  Bisiñanan  lo  por  hunga  un  rol  primor-  lidad  di  cada  adulto  pa  per-  gmail.com
            sernan keri durante e temporada di cuaren-  dial                                       cura  pa  e  bienestar  di  nos
            tena. Conexion cu nos sernan keri lo evita cu  Victimanan  di  abuso  di  mucha  &  violencia   muchanan.           Si abo ta pensa cu e bida di
            nos lo sinti nos mes isola of solitario. Door  domestico lo mester conta cu e apoyo di bisi-                        e  mucha  of  di  otro  persona
                                                                                                   Si  bo  ta  un  bisiña  preocupa  ta na peliger den e cas yama
                                                                                                   of si bo a señala abuso di mu-  central di polis na 100
                     Pronostico di Tempo                                                           cha, acerca e famia y puntra
                                                                                                   nan  con  ta  bayendo.  Splica  Pa  un  victima  busca  ayudo
                                                                                                   nan  cu  bo  ta  sinti  preocupa  den  e  dianan  aki  cu  nan  lo
               Tempo:                     (40 te 61 km/ora. 22 te 33                               pa loke bo a scucha y/of mira.  ta  cera  paden,  por  ta  dificil.
               Parcialmente  nubia  cu  un  nudo).                                                 Ofrece bo yudansa si esaki ta  E victima lo ta cera un gran
               awasero pasahero.                                                                   necesario.                   porcion di dia cu nan (posi-
                                          Situacion    general   di                                                             bel)abusado.  Esaki  lo  hacie
               Temperatura  maximo  31  tempo  pa  proximo  24                                     Instancianan  pa  acudi  pa  dificil pa nan yama pa sosten
               grado Celsius, temperatura  ora:                                                    ayudo                        y  ayudo.  P’esey  nos  no  por
               minimo 26 grado Celsius.   No ta spera cambionan sig-  Olanan  ta  for  di  direccion   Pa  mayornan  den  necesidad  pone enfasis suficiente cu e ta
                                          nificante den e tipo di cli-  noordoost cu haltura di 3 te    pa haya apoyo y sosten tuma  importante pa bisiñanan keda
               Bahada  di  solo  :6:51pm   ma cu tin actualmente. Un  localmente  6  pia  na  parti-  contacto cu telefon pa mayor  alerta pa e señalnan di abuso
               subida di solo: 6:40am     tempo  generalmente  seco  nan oost te noordwest.        ‘Tienda di Educacion’ na 161  di mucha y violencia domes-
                                          lo sigui prevalece.                                                                   tico. E cambio & stress cu e
               Biento:                                               Aviso/ alerta:                Pa mayornan cu mester con-   Coronavirus ta trece cune ya
               For di direccion y modera;  Condicionnan     mariti-  Ta  suplica  operadonan  di   seho  y  tips  den  lantamento  caba  por  ta  un  experiencia
               forsa  4  te  5  (20  te  39km/  mo/ estado di lama:  boto chikito pa bay cu cau-   di un mucha entre 0-12 aña  traumatico pa un mucha, no
               ora,11 te 21 nudo). Den dia  Un  estado  di  lama  gener-  tela  riba  partinan  oost  te   yama  Fundacion  Pa  Nos  laga  abuso  di  mucha  y  vio-
               basta fuerte te posiblemente  almente  modera  ta  wordo  noordwest  di  costa  y  lama   Muchanan na 588-0856   lencia domestico bira un otro
               fuerte den rafaga forsa 6 te 7  spera  pa  proximo  24  ora.  habri.                                             trauma.  Keda  safe,  proteha
                                                                                                   Pa  conseho  tocante  abuso  y  nos muchanan!
   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18