Page 15 - ANTILL DGB

Achtergrond 15
Zaterdag 14 maart 2020
prestaties van weleer

begrijpelijk bij een tempera-
ment als het zijne, dat zich ver-
want voelde aan de rusteloze
zee.” Het korte verblijf van Bolí-
var op Curaçao heeft De Pool in
‘Zo was Curaçao’ niet aangegre-
pen om uitgebreid te ‘filosofe-
ren’ - een woord dat De Pool zou
gebruiken - over de mogelijke
ingrijpende invloed van het ei-
land en een of meerdere van
haar bewoners op Bolívar.
Die terughoudendheid zou
De Pool loslaten in zijn novelle
‘El primer chispazo de genio’
(1937), die onder de titel ‘De eer-
ste vonk van genialiteit’ ook in
het Nederlands is te lezen. In de-
ze novelle heeft De Pool de be-
oogde historische betrouwbaar-
heid van ‘Del Curaçao que se va’
volledig opzijgezet. ‘De eerste Buste van Bolívar bij Octagon - Avila Beach Dr. Mordechay Ricardo, miniatuur in bezit
vonk van genialiteit’ roept een Agustin Bethencourt Hotel. FOTO AART G. BROEK van dr. Ricardo de Sola, Caracas, Venezuela.
mogelijke wereld op. De Pool
maakt uitgebreid gebruik van de
vrijheden die een novelle hem
biedt, waaronder het weergeven raçao’ krijgen in ‘De eerste vonk de noodzakelijke inspiratie op later door zijn protegé zijn be- ring ontbrak er sowieso van die
van dialogen en het verwoorden van genialiteit’ een aantrekke- om zijn vermaarde El Mani- vrijd verplicht tot eeuwige dank- zijde. De Pool wachtte, zo weten
van feitelijk niet te achterhalen lijke, vlot lezende aankleding. In fiesto de Cartagena te schrijven. baarheid. Zijn stoffelijk over- we uit een interview met hem,
gedachten en intenties. de novelle is Mordechay Ricardo In de novelle hééft de zee die schot heeft het recht om vereerd jaren op een ridderorde voor het
daadwerkelijk de man die Bolí- vermeende aantrekkingskracht te worden in het Nationale Pan- uitvoeren van inlichtingenwerk
var in bescherming neemt, hem op Bolívar. De speculaties uit De theon, dat immers door ‘Het Va- in Panama voor de Nederlandse
Genialiteit
Met name Mordechay Ricardo helpt zijn gedachten en idealen Pools memoires worden invoel- derland aan zijn Grote Diena- regering. De koninklijke onder-
en Simón Bolívar komen aan te ordenen en hem uiteindelijk bare, schijnbaar authentieke ge- ren’ is gewijd.” scheiding was hem toegezegd,
het woord, hun gesprekken en weer motiveert om terug te ke- gevens in zijn novelle. maar bij zijn overlijden op 8 au-
gedachten worden weergegeven. ren naar het Latijns-Amerikaan- De portretten die De Pool van Heldhaftig gustus 1947 wist hij zich nog
De speculaties waaraan De Pool se continent. In de novelle doet belangrijke personen uit de Cu- In de memoires en de novelle steeds niet op deze wijze erkend.
zich niet waagde in ‘Zo was Cu- Bolívar op het eiland inderdaad raçaose elite van de vorige eeuw worden door De Pool daad-
met woorden tekent in ‘Del Cu- krachtige mensen van zijn ei-
raçao que se va’ eindigen alle land op een voetstuk gezet. Cu-
met een min of meer gelijklui- raçaoënaars als Brion en Piar
dende beschuldigende opmer- zijn niet de eersten de besten en
king: de betreffende geportret- in de ogen van De Pool is Mor-
teerde dient geëerd en nimmer dechay Ricardo dat evenmin: zij
vergeten te worden. De Pools ge- dienden de strijd voor een ver-
fictionaliseerde visie op Ricardo zelfstandiging van de Spaanse
eindigt eveneens met een derge- koloniën.
lijke oproep om deze man te De Pool had niet eenzelfde mate
eren. In niet mis te verstane be- van verzelfstandiging van de
woording wordt van Ricardo een Nederlandse Antillen voor ogen.
held gemaakt. Daartoe ontbrak het zijns in-
,,Op Curaçao vond de onaf- ziens op de eilanden in de jaren
hankelijkheidsbeweging ook 30 van de vorige eeuw aan een
haar eerste beschermheer, de excellente elite zoals die van wel-
rechtschapen en edele advocaat eer.
dr. don Mordechay Ricardo, die Nederland was overigens
heden onbekend en vergeten is. geen voorbeeldig moederland.
Hij heeft Bolívar en zijn kamera- Het kon evenmin een gepaste Omslag met Bolívar en Ricardo
den onder zijn hoede genomen herinnering aan illustere Antilli- op een schilderij van John de
en in feite heeft hij de landen die anen levend houden. Waarde- Pool (1924).

John de Pool, ‘Del Curaçao Bij de Walburg Pers, Zutphen,
que se va: páginas arrancadas Publicaties verscheen in 1988 een tweeta-
de El libro de mis Recuerdos’, lige editie; inleiding door L.W.
Santiago de Chile: Ercilla, Emmering, 1985. ‘El primer Statius van Eps en E. Luck-
1935. De memoires versche- chispazo del genio’ verscheen mann; vertaling uit het Spaans
nen in vertaling - door onder in 1937 in het Boletín de la van L. Hoetink-Espinal.
anderen Cola Debrot - onder Sociedad Bolivariana de Pána- Het interview met De Pool
de titel ‘Zo was Curaçao’ als ma. In 1943 verzorgde El Cojo verscheen in La Prensa op 4
volledige jaargang IV van in Caracas, Venezuela, een september 1945; een Neder-
Antilliaanse Cahiers, 1960. boekuitgave. Een exemplaar landse vertaling ervan is te
Een tweede druk, vermeerderd wordt bewaard in de S.A.L. vinden in de Beurs- en
met een register, verscheen in ‘Mongui’ Madurobibliotheek, Nieuwsberichten, 22 augustus
Amsterdam bij uitgeverij Curaçao. 1992.
Tekening van John de Pool door Delevante.