Page 13 - AM201019
P. 13

Dialuna, 19 October 2020                                     AWEMainta                                                                      13


        Informacion tocante e ‘National Integrity Scan’ (NIS)


                                                                                                                         Pa: Armand Hessels






































       DIA 13 di october ultimo a tuma lugar un         Ken ta paga e gastonan di NIS-Aruba?             Thodé, rector di UA y sra. Nelly Schotborgh,
       reunion  den Parlamento  na  unda  a papia       Den mayoria di pais, Gobierno ta carga e         cu na Corsou a coordina e analisis di NIS.
       ampliamente tocante ‘Integridad’. Ministro-      gastonan di tal analisis. Considerando e         Sra. Schotborgh tambe  a specialisa  den  e
       Presidente (MP)  a mensiona entre otro e         estado penibel di finansa publico na Aruba,      temanan di integridad y corupcion.
       ‘National Integrity Scan. Como cu tin basta      SDBA a scoge na 2019 pa reparti e gastonan       Na december 2019 el a defende su  tesis:
       pregunta ainda al respecto, un splicacion        pareu  entre  ‘Gobierno’ y ‘comunidad’.          ‘’E raisnan di fraude publico  y corupcion
       mas detaya ta na su lugar.                       E instancianan  cu SDBA a acerca  den            den e parti Caribense di Reino’. Como tal,
       Pakico NIS y kico e ta encera?                   comunidad      (Aruba     Bank,    Caribbean     e mihor ekipo cu tin disponible den Reino
                                                        Mercantile  Bank,  Banco  Central  y  VNO)       riba  e  tereno  aki  ta  elabora  riba  e  analisis
       ‘Transparency International’ a desaroya e        a  percura  conhuntamente  pa  cubri  Afl.       di NIS di Aruba. Un  bentaha adicional  di
       instrumento di NIS y a pon’e den practica na     100.000,-. Gobierno a acerca Hulanda cu e        esaki ta cu e ekipo aki por ehecuta e analisis
       2010 na Europa pa combati e corupcion cu         peticion pa haci uzo di locual el a resta den    completamente obhetivo como ‘observador
       ciudadano na hopi pais tabata experencia. E      Fondo Desaroyo Aruba (FDA).                      ajeno’ locual ta un exigencia importante den
       ta un analisis extenso pa midi e efectividad di   Hulanda a duna su permiso como cu esaki ta      e comunidad chikito di Aruba.
       sector cu (lo) mester combati criminalidad.      den cuadro di ‘promocion di bon gobernacion’     Ki  tempo  lo  finalisa  e  raport  di  NIS  y
       Ta considera e funcion formal di cada ‘pilar’y   manera  a palabra  den e metanan  di FDA.        pakico e ta sirbi?
       e manera  con e ta  eherce  su funcion  den      Esaki ta encera cu e analisis valioso aki en     Originalmente e intencion tabata pa termina
       practica. Ta trata di e siguiente ‘pilarnan’:    realidad no ta costa Gobierno di Aruba ni un     y presenta e raport na december  2020.
                                                        solo cen preto!                                  E  crisis di Covid a ocasiona un retraso di
       Cual ta e gastonan di un NIS?                    Pakico a scoge pa un instituto Hulandes?         por lo menos tres luna. Pero terminacion
                                                        Mas bien no a scoge pa un instituto Hulandes,    di e analisis ta depende por completo  di
       E gastonan di e NIS  cu a tuma lugar na          sino  pa  un  persona  specifico:  Sra. Willeke   colaboracion total di Gobierno. PM a declara
       Hulanda entre 2010-2012 riba iniciativa di       Slingerland.  E tabata  e coordinadora  di e     cu lo uza e recomendacionnan di e raport pa
       Transparency International di Hulanda a          analisis di NIS na Hulanda. Pesey el a haya      mehora e ‘sistema di integridad’ di Aruba.
       costa €200.000,-. Gobierno a aporta cu un        un entrenamento  extenso  di  Transparency       Lo determina regularmente si di berdad tin
       subsidio. Na Corsou e gastonan durante           International. Como tal e tin un expertico y     adelanto concreto. P’esey no tin mester un
       2012-13 a monta na €92.000,-.                    experencia  amplio. E ta specialisa  den ley     analisis extenso manera t’e caso awor, cu ta
                                                        International y Europeo, etica y integridad y    mas bien pa determina e situacion di salida.
       E proyecto di NIS na Aruba ta costa, incluso     ta consider’e tanto na Hulanda como Europa       Kico ta e papel di SDBA den tur esaki?
       gasto  di  biahe  y  estadia,  €100.000,-  o  sea   como experto riba tereno di integridad        SDBA a tuma e iniciativa pa e analisis
       Afl.  200.000,-.  Esaki  ta  cubri  e  tempo  y   y corupcion.  Como  tal  e  ta  participa  na   aki,  a  scoge  e  coordinadora  p’esaki  y  a
       energia cu henter un ekipo di investigador       elaboracion di e maneho anti-corupcion di        responsabilisa su mes pa busca e fondonan
       cientifico  ta  hinca  den  e  analisis  durante   Europa.                                        necesario. N’e momento aki, su unico aporte
       mas o menos un aña. Esey te encera entre         Na 2018 el a defende su tesis ‘Corupshon         ta  n’e ‘grupo di guia’ cu representante
       otro: Estudio  amplio  di documentacion,         di red’ cu exito. Actualmente e ta na mando      di Gobierno,  Banco  Central  y Banco  di
       entrevista  cu hende den diferente  funcion      di e lectorado ‘Democracia Resistente’ n’e       Invershon Aruba (AIB). E grupo di guia aki
       for di e 13 ‘pilarnan’, analisis intensivo di    instituto Saxion, cu ta consisti di un ekipo     ta evalua e desaroyonan, ta duna permiso
       e resultadonan den un bista general pa cada      investigativo  cu actualmente  ta  studiando     pa haci pago a base di esaki, pero di ningun
       pilar  y  finalmente,  ofrece  recomendacion     entre otro e NIS di Aruba. Den esey, studiante   manera ta mete den elaboracion di e raport
       den caso di fayo.                                di Universidad di Aruba tambe ta participa.      final, cu al fin y al cabo ta (bira) propiedad
                                                        Riba dje tin consulta structural cu sr. Glenn    di comunidad di Aruba.
   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18