Page 13 - AM201019
P. 13
Dialuna, 19 October 2020 AWEMainta 13
Informacion tocante e ‘National Integrity Scan’ (NIS)
Pa: Armand Hessels
DIA 13 di october ultimo a tuma lugar un Ken ta paga e gastonan di NIS-Aruba? Thodé, rector di UA y sra. Nelly Schotborgh,
reunion den Parlamento na unda a papia Den mayoria di pais, Gobierno ta carga e cu na Corsou a coordina e analisis di NIS.
ampliamente tocante ‘Integridad’. Ministro- gastonan di tal analisis. Considerando e Sra. Schotborgh tambe a specialisa den e
Presidente (MP) a mensiona entre otro e estado penibel di finansa publico na Aruba, temanan di integridad y corupcion.
‘National Integrity Scan. Como cu tin basta SDBA a scoge na 2019 pa reparti e gastonan Na december 2019 el a defende su tesis:
pregunta ainda al respecto, un splicacion pareu entre ‘Gobierno’ y ‘comunidad’. ‘’E raisnan di fraude publico y corupcion
mas detaya ta na su lugar. E instancianan cu SDBA a acerca den den e parti Caribense di Reino’. Como tal,
Pakico NIS y kico e ta encera? comunidad (Aruba Bank, Caribbean e mihor ekipo cu tin disponible den Reino
Mercantile Bank, Banco Central y VNO) riba e tereno aki ta elabora riba e analisis
‘Transparency International’ a desaroya e a percura conhuntamente pa cubri Afl. di NIS di Aruba. Un bentaha adicional di
instrumento di NIS y a pon’e den practica na 100.000,-. Gobierno a acerca Hulanda cu e esaki ta cu e ekipo aki por ehecuta e analisis
2010 na Europa pa combati e corupcion cu peticion pa haci uzo di locual el a resta den completamente obhetivo como ‘observador
ciudadano na hopi pais tabata experencia. E Fondo Desaroyo Aruba (FDA). ajeno’ locual ta un exigencia importante den
ta un analisis extenso pa midi e efectividad di Hulanda a duna su permiso como cu esaki ta e comunidad chikito di Aruba.
sector cu (lo) mester combati criminalidad. den cuadro di ‘promocion di bon gobernacion’ Ki tempo lo finalisa e raport di NIS y
Ta considera e funcion formal di cada ‘pilar’y manera a palabra den e metanan di FDA. pakico e ta sirbi?
e manera con e ta eherce su funcion den Esaki ta encera cu e analisis valioso aki en Originalmente e intencion tabata pa termina
practica. Ta trata di e siguiente ‘pilarnan’: realidad no ta costa Gobierno di Aruba ni un y presenta e raport na december 2020.
solo cen preto! E crisis di Covid a ocasiona un retraso di
Cual ta e gastonan di un NIS? Pakico a scoge pa un instituto Hulandes? por lo menos tres luna. Pero terminacion
Mas bien no a scoge pa un instituto Hulandes, di e analisis ta depende por completo di
E gastonan di e NIS cu a tuma lugar na sino pa un persona specifico: Sra. Willeke colaboracion total di Gobierno. PM a declara
Hulanda entre 2010-2012 riba iniciativa di Slingerland. E tabata e coordinadora di e cu lo uza e recomendacionnan di e raport pa
Transparency International di Hulanda a analisis di NIS na Hulanda. Pesey el a haya mehora e ‘sistema di integridad’ di Aruba.
costa €200.000,-. Gobierno a aporta cu un un entrenamento extenso di Transparency Lo determina regularmente si di berdad tin
subsidio. Na Corsou e gastonan durante International. Como tal e tin un expertico y adelanto concreto. P’esey no tin mester un
2012-13 a monta na €92.000,-. experencia amplio. E ta specialisa den ley analisis extenso manera t’e caso awor, cu ta
International y Europeo, etica y integridad y mas bien pa determina e situacion di salida.
E proyecto di NIS na Aruba ta costa, incluso ta consider’e tanto na Hulanda como Europa Kico ta e papel di SDBA den tur esaki?
gasto di biahe y estadia, €100.000,- o sea como experto riba tereno di integridad SDBA a tuma e iniciativa pa e analisis
Afl. 200.000,-. Esaki ta cubri e tempo y y corupcion. Como tal e ta participa na aki, a scoge e coordinadora p’esaki y a
energia cu henter un ekipo di investigador elaboracion di e maneho anti-corupcion di responsabilisa su mes pa busca e fondonan
cientifico ta hinca den e analisis durante Europa. necesario. N’e momento aki, su unico aporte
mas o menos un aña. Esey te encera entre Na 2018 el a defende su tesis ‘Corupshon ta n’e ‘grupo di guia’ cu representante
otro: Estudio amplio di documentacion, di red’ cu exito. Actualmente e ta na mando di Gobierno, Banco Central y Banco di
entrevista cu hende den diferente funcion di e lectorado ‘Democracia Resistente’ n’e Invershon Aruba (AIB). E grupo di guia aki
for di e 13 ‘pilarnan’, analisis intensivo di instituto Saxion, cu ta consisti di un ekipo ta evalua e desaroyonan, ta duna permiso
e resultadonan den un bista general pa cada investigativo cu actualmente ta studiando pa haci pago a base di esaki, pero di ningun
pilar y finalmente, ofrece recomendacion entre otro e NIS di Aruba. Den esey, studiante manera ta mete den elaboracion di e raport
den caso di fayo. di Universidad di Aruba tambe ta participa. final, cu al fin y al cabo ta (bira) propiedad
Riba dje tin consulta structural cu sr. Glenn di comunidad di Aruba.