Page 8 - ANTILL DGB

8 Antilliaans Dagblad Maandag 7 mei 2018
Curaçao/Service

Sambumbu van Paul Brenneker HET WEER OP
DE ANTILLEN
Door Jeroen Heuvel eilanden - die meestal het Papi- tuintje en boekhandel Samen te
olkskunde van Curaçao, aments als moedertaal hadden - koop zijn. Achter op deel 3 staat Verwachting voor N
Aruba en Bonaire, folklo- voor een hedendaags publiek alleen nog de prijs vermeld: drie vanmiddag 12 uur
V re, opgetekend door Paul toegankelijk zijn gemaakt, zelfs gulden (Ant. Cour.) en vanaf windkracht 4 - 6 bft W O
Brenneker (1912-1996), oor- voor mensen die de boeken niet deel 4 staat er niets meer op de golfhoogte 1.5 - 2 m Z
spronkelijk uitgegeven in 10 bezitten of lenen is het mogelijk achterkaft, zo gewend was men
deeltjes van 1969 tot 1976, is kennis te nemen van de overle- blijkbaar geraakt aan die prijs, BOVENWINDSE EILANDEN
onlangs, in 2017 en in het hui- veringen via de speciale website hoewel in mijn exemplaren van Sint Maarten
dige jaar, heruitgegeven in vier www.sambumbu.com. Belang- deel 8, 9 en 10 met potlood een
delen. Vandaag wordt het laat- rijk, omdat in de woorden van prijs staat genoteerd van 5,50. Saba 28
ste deel gepresenteerd. Uitgeve- Brenneker zelf bij het oorspron- Brenneker in het voorwoord The Bottom 25 Philipsburg
rij SWP Amster- kelijke deel 3 (1971) van foto-deeltje 4: ,,Dat er naar Oranjestad
dam heeft middels ‘Foutief ‘De grootste dienst verhouding nogal veel gegevens St. Eustatius 28
haar lokale divisie interpreteren die een amateur en afbeeldingen uit de wereld
Caribpublishing in volkskundige aan de van de brua in Sambumbu zijn Een ‘djar’, aarden pot die in de BENEDENWINDSE EILANDEN
2012 toestemming is ook folklore’ wetenschap kan opgenomen, wil geenszins keuken stond als reservoir voor
van de Orde van de bewijzen, is goed zeggen, dat bruapraktijken op drinkwater. Op de foto staat Elis
Dominicanen, waartoe pater waarnemen, exact vastleggen en de Antillen weelderiger tieren Juliana ook afgebeeld, met wie 27 28
Brenneker hoorde, gekregen verzamelen. Meer niet. Dit is dan elders. De auteur heeft er Brenneker intensief heeft Oranjestad
om de rechten van dit werk over heel de opzet van de serie Sam- alleen maar meer aandacht aan samengewerkt. Aruba Willemstad
te nemen en deze hernieuwde bumbu. Niet een boek dat de besteed, omdat brua een ver- Curaçao
editie op de markt gebracht, onderwerpen uitputtend behan- waarloosd studieterrein is.” preteren kan later geschieden.”
mede mogelijk gemaakt door delt, maar dat stof levert aan Brenneker heeft geen inlei- Tot slot een fragment (uit het
financiële steun van het Prins hem die meer wil weten over de ding geschreven bij deeltjes 5, groene boek). Het verhaal van 28
Bernhard Cultuurfonds Cari- Antillen of erover wil publice- 6, 8 en 9, maar in deeltje 7 de zwarte God, verteld door 24 Kralendijk Bron: www.weather.com
bisch gebied en de Sosiedat pa ren’. We vergeven de auteur dat (1973) vond hij het nodig te Jeffie Tomsjansen. Voor de Bonaire
Historia di Curaçao. hij vrouwen buitensluit van herhalen wat de opzet van Sam- vertaling van het bijvoeglijk Venezuela
Het verschil met de mensen die meer willen weten; bumbu is. Hij geeft in dit deel naamwoord ‘blanku’ heeft
oorspronkelijke editie is de dat was in die tijd te doen ge- nadere uitleg: ,,De amateur- Brenneker gekozen voor ‘blan-
herindeling van 10 deeltjes bruikelijk. Door de digitalise- antropoloog moet goed waarne- ke’, ik zou tegenwoordig voor
(formaat 9x14 cm) naar vier ring is het nu ook eenvoudig op men en exact vastleggen. Meer ‘witte’ kiezen, omdat er in het
delen (formaat 17x24 cm), ge- thema’s en zoekwoorden de niet. Hij mag zich niet verliezen Papiaments geen ander woord
rangschikt naar de originele serie door te nemen. Hoewel ik in filologische speculaties, want voor wit bestaat, maar dat is
thema’s. Toen Brenneker in haar naam niet vermeld zie dan begeeft hij zich op een hier niet ter zake. ,,Er was eens
eigen beheer zijn boekjes had staan in deze heruitgave, heeft gebied waar hij geen verstand een man, een zwarte man. Hij
uitgegeven, deel 1 en 2 nog Ini Statia gezorgd voor de her- van heeft. Dat is verloren tijd. Ik bebouwde een knoek. Toen
gedrukt bij de Centrale Drukke- groepering van de teksten uit de leg vast wat de mensen zeggen kwam er een andere man, een
rij & Bos Reklame-Industrie te oorspronkelijke deeltjes in deze en zoals ze het zeggen of schrij- blanke, die een knoek ging
Nijmegen, de andere bij druk- vier delen. ven. Geven zij een verkeerde bebouwen juist naast die van de
kerij Scherpenheuvel, had hij in De nieuwe editie verzamelt interpretatie, dan leg ik deze zwarte. Het ging regenen en VANDAAG
de meeste deeltjes een inhouds- niet uit alle delen van de serie verkeerde interpretatie vast. alles kwam er mooi bij te staan:
opgave als: Muziek, Zang, Taal, van ruim veertig jaar geleden. Want het foutief interpreteren kleine mais, pompoenen, en Over het algemeen bewolkt
Remedie, Brua, Toponumen, In de huidige editie zien we van is ook folklore. Men denke dus van alles, in overvloed. De zwar- met kans op een plaatse-
Slavernij, Natuur, Zee, Dier, de oorspronkelijke serie deel 1, herhaaldelijk tussen de regels te man was blij en lachte; ‘Mijn lijke bui. De oostelijke
Eten, Feest, Huwelijk, Kleding, 3, 5, 6, 7, 9 en 10 terug. Van door het zinnetje: ‘Men zegt meloenen en komkommers en wind is matig tot vrij
Opvoeding, Psyche, Dood, deel 2, 4 en 8 zien we niets dat…’ Heb ik verkeerd gehoord bonen zijn mooi rijp.’ De blan- krachtig: windkracht 4 tot 5
Plant en Huis. In de onderhavi- terug, tenzij een speurder in of verkeerd vastgelegd, dan ben ke man zat in zijn knoek en zei met af en toe krachtige uit-
ge editie zijn de delen gegroe- enkele foto’s op de kaften van ik fout. Niet als ik een fout goed hem: ‘Wat sta je daar te lachen schieters van windkracht 6
peerd: deel groen (er is dit keer groen, oranje, rood en blauw vastleg.” Iets verderop schrijft en laat je je tanden zien. Je lijkt tot 7. De zee is vrij rustig tot
niet voor cijfers gekozen) gaat fragmenten van foto’s kan her- hij: ,,Sambumbu is geen weten- wel een aap. Mijn vruchten zijn vrij ruw met golfhoogtes
over Brua en Godsdienst (het kennen die in die oorspronke- schap, het levert stof voor we- even mooi en even goed als die van 1,5 tot 2 meter.
heeft de allitererende titel Reli- lijke delen 2, 4 en 8 stonden tenschapmensen.” In de heredi- van jou: kleine mais, grote mais
gie & Rituelen meegekregen), afgedrukt. De huidige serie tie staat een mooi voorwoord en van alles. Jij bent niet de MORGEN
deel oranje gaat over Toponu- bevat de teksten van 70 procent door Richenel Ansano, de direc- enige die wat heeft.’ De zwarte
men, Taal en Spreekwoorden van de oorspronkelijke serie. teur van het National Archaeo- man zei hem: ‘Zeker, jij hebt Deels bewolkt en voorna-
(met de titel Taal & Teken), in Het wachten is op de heruitgave logical Anthropological Memory van alles. Ik ben er blij om. melijk droog.
deel rood zijn de thema’s Mu- of digitalisering van de foto’s. Management (NAAM) in 2017, Maar ik vind het jammer, dat
ziek en Zang gegroepeerd (het Brenneker had in het oorspron- toen de eerste drie delen van de jouw mais voor de vogels is
heeft geen allitererende titel kelijke deel 2 (1970) immers al heruitgave werden gepubli- bestemd. De meloenen kun je
meegekregen) en het blauwe geschreven: ,,Sambumbu moet ceerd. Het is jammer dat de plukken, ook de patia’s en pom-
deel, het meest recente, groe- een reeks worden. Beurtelings voorwoorden van Brenneker poenen, de komkommers en de
peert alle overige thema’s: Pipi- zal er een tekstboekje en een uit de originele deeltjes niet boontjes, maar je mais is voor
ta, Varia, Remedie, Plantage, en fotoboekje verschijnen. Ieder zijn overgenomen in deze ver- de vogels.’ De ander zei: ‘Je bent Zaterdag 5 mei
alle andere thema’s die in het deeltje moet u zien als een nieuwde publicatie. Daarom niet wijs, je kletst. Waarom
originele deel 1 waren getiteld verzameling van gegevens die u hierbij als toetje het voorwoord zouden de vogels mijn mais 6628
(met de, opnieuw allitererende elders niet of nauwelijks zult van hem in het laatste deeltje opeten? Oh.’
titel Mensen & Manieren). vinden. Materiaal is er in over- (1975), op pagina 2.369: ,,Dit De zwarte man haalde heel
Het is erg belangrijk dat deze vloed.” In de paginering van het deeltje Sambumbu draagt zijn zijn oogst binnen en bracht 9627
teksten, allemaal Nederlandse oorspronkelijk zie je de serie- naam met nog veel meer echt alles naar huis. De blanke man
vertalingen van wat Brenneker idee van de pater Dominicaan dan de overige negen. Al wat er oogstte ook heel zijn knoek…
indertijd heeft opgetekend bij terug; hij laat de paginanumme- overbleef bij de samenstelling behalve de mais. Die blanke 2981
de afstammelingen van de Afri- ring doorlopen. Deel 1 eindigt van de vorige boekjes en alle man is de duivel. De zwarte
kaanse mensen op de ABC- op pagina 304, deel 2 begint gegevens die er later nog bij- man is God. Die blanke kon
met pagina 310, deel 10 begint kwamen heb ik bijeen geveegd zijn maisoogst niet binnenha- Zondag 6 mei
met pagina 2.365 en eindigt op en zonder veel ordening als len, want het mes en de mais-
2.611. hutspot nummer tien uitgege- stengel vormen een kruis. En de 9663
Achter op de kaft van deel 1 ven. Voor een schrijver een duivel kan geen kruis zien.”
heeft Brenneker geschreven dat apart genot, nu eens niet te
dit boekje niet in de handel hoeven piekeren waar je dit of Vandaag van 17.30 tot 20.00 uur 5631
verkrijgbaar was, maar alleen dat zult onderbrengen. Mijn is de presentatie van het blauwe
Kita lechi; snoer van schijfjes bij hem thuis, toen voor de prijs hoofddoel is er toch mee bereikt deel bij NAAM. De foto’s staan in
kurk om de melk te doen opdro- van drie gulden. Achter op deel en dat is: zoveel mogelijk verza- deel 2 en deel 8 van de originele 5813
gen van een moeder die haar 2 staat al dat ze ook bij boek- melen en vastleggen. Het orde- reeks en zijn gemaakt door Paul
baby wil spenen. handel Van Dorp, toko Zuiker- nen, het onderzoeken, het inter- Brenneker.