Page 11 - bon-dia-aruba-20200611
P. 11
A11
opinion Diahuebs 11 Juni 2020
Tienda di Ley:
‘Kico ta posicion huridico di un minister na Aruba & ken e ta sirbi?’
ORANJESTAD - A raiz di pa gobierno y ministerraad ta pa medio di un mocion di firma cu e posicion di partido esun indica pa husga si in-
ultimo acontecimentonan esun di homogenidad. Segun desconfiansa. politico no ta regla tampoco teres general of particular ta
politico unda cu un parti- e regla aki gobierno lo mester E regla di confiansa por wor- hancra cu un posicion fiho wordo sirbi. Loke ta fastioso
do politico kier deshaci di papia cu un solo stem. Loke do lesa den art. II inciso 2 di den constitucion. Un punto den nos constitucion ta cu
un minister su encargo y a wordo dicidi den minister- nos Staatsregeling. Den un di discusion riba nivel aca-
pidi su retiro, nos di PHP raad ta e liña cora cu mester scenario cu tin mal maneho demico pero tambe arena Parlamento tambe ta liga na
kier a contribui cu un re- wordo sigui door di cada un of decisionnan cuestionabel politico relaciona cu nos de- un Partido politico y tin bi-
lato educativo tocante e di e ministernan. Si un min- tuma door di e minister cu mocracia parlamentario ta aha esaki lo por resulta den
posicion huridico di un ister desvia di e regla aki e consecuencianan grandi pa e influencia di partido(nan) preferencia metanan particu-
minister for di e perspec- lo ta perhudicando henter e pais of e ministerio e min- politico riba e funcionamen- lar. Na momento un minister
tiva constitucional. Den gabinete. Pero relevante pa ister en cuestion por wordo to di nos organo ehecutivo tin un agenda personal of ta
pueblo ta surgi e pregunta menciona ta e hecho cu e pidi pa responsabilisa su mes esta gobierno. Ora cu nos ta sirbi loyalmente bienestar di
si un partido politico lo regla no skirbi aki no conoce den parlamento. Basa riba e papia di un organo ehecutivo e partido cual e ta pertenece
por haci esey of si por si un sancion pa cu e minister. deficiencia den maneho e in- nos ta referi por ehempel na ta duidelijk cu e no ta contri-
acaso ministerraad por strumento di e ‘regla di con- un minister responsabel pa bui na desaroyo di su pais, e
manda un minister cas? 4) Responsabilidad minis- fiansa’ por wordo aplica pa implementa y ehecuta mane- ta neglishando asina e biene-
Otro pregunta relevante terial & vertrouwensregel manda un minister cas. Pero ho relaciona cu su ministerio. star general di su pais. Unico
ta cual ta e organo cu se- Responsabilidad ministerial ta importante pa enfatisa cu E minister su tarea principal organo segun nos constitu-
gun nos constitucion por & vertrouwensregel ta dos den literatura profesornan di ta sirbi e bienestar general di cion cu ta competente pa ac-
manda un minister cas. regla hancra den nos con- ley ta yama e instrumento aki e pueblo pa cual e la hura- tua den un scenario manera
Na final di e articulo in- stitucion hopi importante. uno di poder! mente pe. Por papia di sirbi menciona ta Parlamento. E
formativo e lo ta posibel Door di e motibo ey e topico E motibo dicon e ta wordo bienestar general na momen- miembro nan di parlamen-
tambe pa bo por saca e aki lo bay elabora extensiva- yama un instrumento di to cu temanan riba tereno to tin e tendencia di sos-
conclusion riba e pregun- mente den un otro articulo y poder ta pasobra e por wordo economico, social, hudicial, tene e maneho delinea pa e
ta si un minister ta mara den esun aki hopi cortico. aplica den parlamento hasta of financiero wordo depoli- minister(nan) cu ta pertenece
na bienestar di un partido Nos constitucion ta hinca si e minister en cuestion ta tisa y atendi na un manera na mesun partido politico.
si of no? Tuma nota cu e den un forma cu e minister haciendo su trabou manera obhetivo, pragmatico y alabes Locual nos a menciona ante-
meta di e articulo aki ta pa tin cu duna cuenta na pueblo. debe ser y tur cos ta canando cu bista riba necesidad y de- rior por crea un precedente
exclusivamente educa nos Esaki ta nifica cu e mester bon. Cu otro palabra Parla- saroyo di un pais pa futuro. peligroso pa un pais si esaki
pueblo y no pa wordo saca responsabilisa su mes pa su mento por manda un minis- Un minister ta pertenece na continua. Esaki por conduci
for di proporcion cu tilda- maneho y decisionnan tuma ter cas sin tin necesariamente un partido politico, cu con- cu un minister por sirbi bien-
mento politico. den Parlamento di Aruba. E un motibo valido. secuencia cu partido politico estar di un partido of grupo
responsabilidad ministerial nan a bira dominante den nos di persona hasta cu e propio
2. Prome minister versus aki ta codifica den art. II in- 5) Bienestar particular of democracia parlamentario. aprobacion legitimo (‘bless-
otro ministernan ciso 3 di nos Staatsregeling. bienestar general? Den principio ta interes gen- ing’) di Parlamento. Pa por
E prome minister y su co- Den mesun rosea ta impor- Na prome luga ta importante eral mester wordo sirbi cual sigura cu bienestar general ta
leganan ta wordo nombra y tante pa menciona e vertrou- pa remarca cu un partido po- ta logico tambe. Un tema wordo sirbi, ta necesario pa
retira den consulta cu Parla- wensregel. Na papiamento litico ta un instrumento cu manera por ehempel esun di Parlamento funciona na un
mento di Aruba pa medio di los no yama esaki ‘ e regla den nos estado di derecho fondonan publico aloca pa manera autonomo, critico y
un landsbesluit, esaki ta loke di confiansa’. Si Parlamento democratico ta wordo usa un meta specifico ta algo cu alabes responsabel pa cu e co-
art. II 2 Staatsregeling ta in- no tin confiansa mas den un pa yega na representantenan mester duna cuenta di dje na munidad cual e ta representa.
dica. Remarcabel ta e hecho minister e por mand’e cas di pueblo. Literatura ta con- Parlamento. Parlamento ta
cu nos sistema constitucional
no conoce un formato unda
cu un minister lo ta e hefe di
e gobierno. Den e caso di un
formato asina su persona lo ta
esun cu mas competencia y
of mas autoridad cu cualkier
di su otro colega minister-
nan den e Gabinete. E prome
minister den e constelacion
di gobierno di Aruba den
literatura ta wordo describi
como 'primus interpares'. E
nificacion di esaki ta cu e ta e
prome entre esnan igual cune
(esnan=otroministernan).
Su derechonan como min-
ister y tareanan ta similar cu
otro coleganan cu ta igual na
dje pero e tin un rol represen-
tativo den e Gabinete. Esaki
ta nifica tambe cu nos prome
minister no por y no tin un
competencia pa manda un
minister cas. Otro punto im-
portante ta cu si den un caso
cu un minister retira riba su
propio cuenta esaki lo no tin
ningun tipo di consecuencia
pa e existencia di e gabinete
den su totalidad.
3) Regla di homogenidad
Un regla constitucional cu no
ta skirbi pero si cu ta vigente