Page 8 - AHATA
P. 8

Diasabra, 5 Juli 2025                                          AWEMainta                                                  LOCAL             3




                                                           E trahado desechabel:

       Un crisis creciente den e economia moderno







       DEN e economia rapido di awe, flexi-
       bilidad ta rey—pero pa e trahadonan,

       hopi biaha esaki ta bin na un costo
       halto. E aumento di trabou como ‘free-
       lance’, contractnan di corto plaso, y
       empleo temporal a crea un cultura

       unda empleadonan  ta ser  mira cada
       bes mas no como un activo, sino como
       piesanan desechabel  di un mashin di
       ganashi.



       Sea  bo  ta  un  chauffeur  di  delivery,
       un  empleado  di tienda, un  agente  di
       call  center,  of  un  creativo  junior  na

       un agencia digital, tin un sentimento
       creciente cu bo por ser reemplasa na
       cualkier  momento—sin advertencia,
       sin un red di siguridad, y sin pensa dos

       biaha.


       E cambio aki no a sosode di anochi pa             mir’e como algo “eficiente den costo.”           di planificacion a largo plaso. Un forsa
       mainta. E ta e producto di decadanan di           Pero pa sociedad, e ta profundamente             laboral desechabel hopi biaha ta hiba

       deregulacion, ‘outsourcing’, y e disrup-          dañino.                                          na  un  sociedad desconecta y  yen  di
       cion digital. E ‘gig economy’ a priminti                                                           desconfiansa.
       libertad y flexibilidad. Y den un cierto          ‘Burnout’ ta subiendo drasticamente.
       sentido, el a cumpli. Bo por traha for di         Ta spera cu trahadonan traha mas                 Pues, kico ta e solucion?

       cualkier luga. Bo por marca ora bo kier.          duro,  ta  disponibel  sin  fin,  y  competi     Gobiernonan  mester  revisa leynan
       Pero loke hopi biaha e no a logra duna            pa e siguiente ‘gig’ djis pa por sobre-          laboral pa nan alcansa e  realidad
       tabata siguridad, beneficio, y respet.            vivi. No tin lealtad mas—na ningun di e          moderno  di  trabou—esey  ta  nifica
                                                         dos bandanan. Y ora trahadonan kima,             extende  beneficionan,  cuido  medico,

       E idea di un “trabou pa bida” awo ta              nan no ta ser ofreci sosten. Nan ta ser          y proteccion na trahadonan no-tradi-
       algo ridiculo pa mayoria di hoben. En             reemplasa.                                       cional.    Negoshinan        mester     mira
       bes di esey, hopi ta enfrenta un ciclo                                                             mas leu cu ganashi a corto plaso y
       sin fin di contract, ‘gigs’, y trabou part-       E cultura aki ta afecta tambe e manera           compronde cu lealtad y rendimento ta

       time—cada un cu derechonan  limita,               con hende ta mira nan mes. Ora bo                bin for di stabilidad, no for di stress. Y
       sin beneficio, y cu pago abou. E mental-          ser  mira como  algo desechabel,  bo             como consumidor, nos mester cuminsa
       idad di un “forsa laboral desechabel”             ta cuminsa  sinti  bo mes  desechabel.           puntra: ken a haci e servicio aki posibel?
       aki  ta  nifica  cu  trahadonan  no  ta  ser      Confiansa  ta  gasta.  Salud  mental  ta         Ki tipo di bida nan ta biba?

       mira mas como hende pa inverti den                sufri. E idea di construi un futuro—
       nan, sino como hermentnan  di corto               cumpra un cas, cuminsa  un famia,                Trahadonan no ta ‘widgets’. Nan ta e
       plaso pa cumpli cu metanan trimestral.            inverti den educacion—ta sinti fuera di          fundeshi  di tur economia—y  ora bo
                                                         alcance ora bo no ta sigur si bo lo tin          trata e  fundeshi  como  algo desech-

       E no ta djis den sector di tecnologia of          trabou ainda otro luna.                          abel, tur cos riba dje ta cuminsa bari.
       servicio di entrega. Hasta sectornan
       tradicional manera cuido medico,                  Y laga nos no ignora e costo social.             Ta tempo pa balora hende mas cu
       enseñansa,  y hospitalidad ta cambi-              Ora hende no ta sinti nan mes stabiel            productividad,  y revisa e sistema

       ando pa contractnan casual y planning             of balora, nan ta desconecta—for di              prome cu e siguiente generacion give
       sin ora garantisa. Companianan ta                 nan comunidad, for di votamento, for             up riba dje por completo.
   3   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13