Page 20 - bon-dia-aruba-20200512
P. 20

a20    ciencia & tecnologia
                        Diamars 12 mei 2020

                                    Ser humano por a yega Europa antes cu lo a kere



                                                                                                                                drenta e cueba ey riba e klif
                                                                                                   Investigadonan  ta  kere  cu  a  menos  cu  humano  a  trece
                                                                                                   nos  especie  a  bin  di  Africa  parti di e animal, e restonan,
                                                                                                   alrededor  di  47mil  aña  pasa  den e cueba?” el a bisa.
                                                                                                   durante un periodo breve di
                                                                                                   kentamento.  Esey  ta  nifica  Tambe  tabatin  gran  cantidad
                                                                                                   cu pa alrededor di 7mil aña,  di  weso  di  beer  di  cueba.  E
                                                                                                   humano  y  Neanderthal  a  Europeonan  antiguo  aki  a
                                                                                                   biba riba e mesun continente,  traha  pendiente  di  weso  di
                                                                                                   interactuando  un  tiki  pero  beer  di  cueba,  no  otro  ani-
                                                                                                   probablemente no frecuente-  malnan, mustrando un afini-
                                                                                                   mente, segun director di e in-  dad pa e animal aki, Hublin
                                                                                                   stituto, Jean-Jacques Hublin,  a bisa. El a teoretisa cu e des-
                                                                                                   otro autor lider di e estudio.  cubrimento ta indica cu Ne-
                                                                                                   Neanderthals  a  bay  extinto  anderthal,  ken  te  e  periodo
                                                                                                   alrededor di 40mil aña atras.  di tempo aki no a mustra ha-
                                                                                                                                bilidad pa traha joyeria, a siña
                                                                                                   “Nos sa cu ora nan (humano)  traha pendiente di nos espe-
                                                                                                   a yega, tabatin Neanderthals”,  cie.
                                                                                                   Hublin  a  bisa.  “E  Danube
                                                                                                   Valley por tabata un forma pa  E  estudio  ta  ‘duna  un  argu-
                                                                                                   humanonan  moderno  -  na  mento convincente y fuerte-
                                                                                                   diferente periodo - move na e  mente ta reforsa e hypothesis
                                                                                                   parti aki di Europa.” E grupo  cu  humanonan  moderno  a
                                                                                                   trempan  aki  di  nos  especie  dispersa  den  Europa  prome
                                                                                                   probablemente nunca a yega  cu 45mil aña pasa for di Asia
                                                                                                   occidente riba e Alps, proba-  occidental”,  segun  Katerina
                                                                                                   blemente  apenas  algun  cen-  Harvati, paleoantropologo na
                                                                                                   tenar di hende y por a muri,  Universidad  di  Tuebingen,
                                                                                                   Hublin  a  bisa.  Europeonan  kende no tabata parti di e es-
            (AP)  -  Wesonan  humano  diocarbon  detaya  ta  mustra  data  nan  a  haya  problema,  moderno  ta  descendiente  di  tudio.  Harvati  ta  di  acuerdo
            di  un  cueba  Bulgaro  ta  ta di cuatro Homo sapiens, e  pero  probablemente  tabata  un  segundo  ola  di  humano  cu  Hublin,  cu  esaki  ta  haci
            sugeri  cu  nos  especie  a  mas bieu di cual ta data alred-  alrededor  di  40mil  aña  pasa,  for di Africa, el a bisa.  probabel cu joyeria Neander-
            yega Europa miles di aña  edor di 46mil aña atras, segun  segun arkeologo Helen Few-                                thal  haya  den  Europa  occi-
            prome  cu  a  kere  anteri-  dos  estudio  publica  dialuna  lass di e Max Planck Institute  A  haya  e  fossiel  den  cueba  dental tabata algo cu e especie
            ormente,  compartiendo  e  den journal Nature y Nature  for  Evolutionary  Anthropol-  Bacho Kiro di Bulgaria, cual  ey di algun forma a siña for
            continente cu e Neander-     Ecology & Evolution.         ogy  na  Alemania,  un  autor  ta  habri  pa  cientificonan  y  di humano. Otro expertonan,
            thals pa hopi mas tempo.                                  lider  di  e  estudio.  E  y  weso  publico desde 1930. E cueba  elogiando e datacion di e we-
                                         E fragmentonan di weso hu-   ey  tabatin  gen  di  Neander-  ta riba un klif hopi skerpi y ta  sonan,  a  bisa  cu  esey  tabata
            Cientificonan  a  haya  cu-  mano  Europeo  mas  antiguo  thal den dje, indicando nan a  contene  weso  di  animal,  in-  un salto teorico cual nan no
            atro fragmento di weso y un  anteriormente  a  ser  haya  na  crusa cu otro alrededor di 200  cluyendo  rhinoceros  y  leon,  tabata haya asina convincen-
            djente cu test di DNA y ra-  Romania.  Esfuersonan  pa  aña mas trempan, el a bisa.    Fewlass  a  bisa.  “Con  nan  lo  te.


                            Bosnia: Ventilator importa di China ta inutil pa COVID-19


            SARAJEVO,  Bosnia-Her-       ‘no ta cumpli ni un minimo  E  doño  di  e  compania  a  re-  a yega di sorpresa na Bosnia,  a  gara  oficialnan  den  varios
            zegovina  (AP)  —  Fiscal  di caracteristicanan necesario  chasa  acusacionnan  cu  el  a  cual  tin  rango  masha  malo  pais mal prepara y sin ekipo
            estatal di Bosnia ta bisa cu  pa tratamento adecua’ di pa-  importa  e  mashin  di  hala  den e lista anual di corupcion  adecua pa cumpli cu e necesi-
            alrededor  di  cien  ventila-  shent di coronavirus.      rosea  na  un  prijs  altamente  di Transparency Internation-  dad di trahe protectivo y ven-
            tor  importa  for  di  China                              infla. El a bisa cu el a usa su  al. E grupo vigilante aña pasa  tilator, a crea oportunidadnan
            pa  un  compania  priva,  y  “Pa e motibo aki, no ta con-  conexion di negoshi na Chi-  a pone Bosnia den puesto 101  nobo  pa  corupcion  mientras
            paga pa gobierno di e pais,  sehabel pa usa e ventilatornan  na pa logra locual el a yama  di 180 pais.             gobiernonan  ta  core  busca  e
            a ser haya inutil pa pash-   aki  den  unidad  di  cuido  in-  ‘un mision humanitario’.                             suministronan.
            ent di COVID-19.             tensivo”, e declaracion a bisa.                           Expertonan  a  adverti  cu  e
                                                                      E acusacion di corupcion no  pandemia  COVID-19,  cu
            E compania di procesamento
            di fruta, poco conoci, sin li-
            cencia pa importa ekipo med-
            ico, a ricibi 5 miyon di euro
            pa busca e ekipo pa e nacion
            chikito  Balkan  entre  e  pan-
            demia.

            Pero  despues  di  indignacion
            publico tocante e motibo pa-
            kico  e  compania,  yama  Sil-
            ver  Raspberry  y  cu  lasonan
            na establicimento politico di
            Bosnia, a ricibi e acuerdo lu-
            crativo, oficina di fiscal estatal
            a habri un investigacion riba
            posibel fraude y corupcion.

            Den nan reporte inicial, fiscal
            a bisa den un declaracion di-
            aluna cu e ventilator importa
   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25