Page 5 - HOH
P. 5

Diabierna, 8 Augustus 2025                                     AWEMainta                                                  LOCAL             3



             Proteha tur mucha ta nifica






        haci tur abusado responsabel










       ORA un homber abusa di un mucha, e indignacion publico na
       Aruba ta inmediato y feroz. Protestanan ta lanta. Titularnan
       ta grita. Rednan social ta explota. Pero ora un hende muhe

       ta e abusado, algo straño ta pasa—e volumen ta baha.


       E storia ta cambia. Hende ta enfoca riba su trauma, su “insta-
       bilidad emocional,”  su  abusonan  den  pasado. Diripiente,

       e combersacion no ta tocante husticia pa e victima—e ta
       tocante e dolor di e hende muhe.


       Laga nos ta cla: Abuso di mucha ta abuso di mucha, ken cu

       comet’e. Y toch, abusadornan femenino hopi biaha ta wordo
       trata como si fuera nan merece un huicio mas suave. Aruba
       no ta un excepcion.


       Loke Investigacion—y e Silencio—Ta Bisa Nos                                Ora compasion bira un ‘free pass’

                                                                                  Si, hopi delincuente femenino  ta carga trauma profundo.
       Globalmente, data ta sugeri cu hende muhe ta responsabel                   Si, algun tabata victima nan mes. Pero nos no por laga
       pa te na 40% di abuso sexual di mucha den cierto contex-                   compasion pa nan pasado cancela e responsabilidad pa nan

       tonan. Pero e sistema—y e sociedad—ta lucha pa mira nan                    actonan. Esey no ta husticia cu ta tene cuenta cu trauma—
       como depredadornan real. Estudionan ta confirma cu delin-                  esey ta un escape.
       cuentenan  femenino  consistentemente  ta ricibi sentenci-
       anan mas leve cu homber, hasta pa crimennan similar.                       Victimanan di abusadornan femenino ta sufri e mesun daño

                                                                                  pa bida largo—berguensa, silencio, confianza kibra. Pero ora
       Aruba, aunke falta data publico profundo, ta mustra un                     nan storianan ta wordo minimalisa, of nan abusadornan ta
       patronchi cla: Nos ta mas lihe pa pordona hende muhe y                     wordo trata suavemente, e mensahe ta cla: Algun victima
       mas keto pa confronta nan.                                                 ta importa menos, dependiendo di ken a haci nan daño. Esey

                                                                                  no ta solamente robes. E ta peligroso.
       Dicon? Pasobra nos ta ainda pega den un creencia anticua
       cu hende muhe ta cuidadonan natural. Nos ta asumi cu nan                   Ora di cambia e narativa
       ta cria, no haci daño. Y ora nan haci daño, nos ta core busca              Aruba  a tuma pasonan publico fuerte pa  proteccion di

       splicacion pa hustific’e.                                                  mucha—protestanan comunitario, peticionnan y exigenci-
                                                                                  anan pa un registro nacional di abusado sexual ta mustra
       Diferente delincuente, mesun crimen                                        cu pueblo ta harta di sentencianan leve. Pero si nos ta serio
       Den e poco casonan conoci na Aruba cu ta envolve abusa-                    tocante proteha mucha, nos tin cu haci tur abusado respon-

       dornan femenino, e reaccion publico tin tendencia di suavisa.              sabel—independientemente di nan genero.
       Huesnan tin mas tendencia di tene cuenta cu su pasado. El
       a wordo abusa como mucha? E ta un mama? E tabata bou                       Esaki ta nifica educa huesnan y fiscalnan tocante delincuent-
       di stress? Ningun di e preguntanan aki ta kita e daño—pero                 enan femenino. E ta nifica elimina e prehuicio den sentencia.

       hopi biaha nan ta reduci e consecuencianan.                                E ta nifica crea consciencia publico cu si, hende muhe por ta
                                                                                  depredador—y no, esey no ta haci’e menos horibel.
       Mientras tanto, hombernan den casonan similar ta wordo
       confronta cu henter e peso di ley y e desprecio publico. Y no              Y  mas  importante,  e  ta  nifica  pone  e  victima  central.  No

       haci un kibocacion—nan mester wordo castiga asina. Pero                    e historia di e abusado. No su genero. E victima. Pasobra
       husticia no ta husticia si e ta aplica na un solo genero.                  husticia cu ta dobla pa algun, no ta husticia mes.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10