Page 4 - BNDIA ARUBA
P. 4
A4 LOCAL
Dialuna 28 OctOber 2019
Hendrikus Van Gaalen di RESPALDO:
‘Persona cu Alzheimer por biba 8 aña of mas’
cion, si un hende ta rabia lihe,
move hopi, halucinacion y ta
dificil pa cuida, e ora ey e ta
haya otro ayudo. Un dokter
cu enfermero ta trata cu de-
mencia, pero ta tuma mucho
tempo.
E ta tuma 1, 2 of 3 siman pa
por duna un diagnostico,
pero ta complica pa traha
hunto cu neurologo pa wak
con por trata e persona su
comportacion. Tin mas caso
di demencia y ta keda na sa-
lubridad publico en combi-
nacion cu famia, medico pa
wak kico por haci. “No por
tuma 1.200 persona cu de-
mencia den clinica, pasobra e
no ta pagabel.”
Van Gaalen ta wak esunnan
(mantelzorg) cu ta cuida e fa-
miliar cu demencia cu ta tuma
mas di 20 ora pa siman apart
di nan bida normal. “Nos ta e
mantelzorg pa hende grandi;
ta tuma tempo pa cuida nan
mayornan. E cuido cu hende
cu demencia ta dividi pa dok-
ter, enfermero y hende den
famia cu ta biba na cas.”
Lo purba mundialmente pa
evita e malesa bira mas pio. A
puntra Van Gaalen con serio
e ta cu caso di demencia. E ta
bisa cu prome tin cu diagnos-
tica ora hende tin demencia
‘esey no ta facil tampoco’.
Malesa manera cancer, prob-
lema cu curason y demencia
ta e tres grupo cu ta costa hopi
placa. Segun Van Gaalen, mas
grandi bo poblacion, mas
ORANJESTAD – Despues Entre mas halto e edad mas tiki’ pero remedi no ta apto persona ta bay tin Alzheim-
di Dia di Alzheimer, Bon chens pa haya Alzheimer. Segun Van Gaalen, tin factor pa e malesa. er cu demencia y e grupo ta
Dia Aruba a tene un ent- Pero e ta un forma di demen- cu por crea demencia mas keda crece.
revista cu Director di Re- cia, no e unico. lihe cu otro. Den caso cu Tambe a puntr’e si toch tin
spaldo pa amplia mas riba hende no ta drumi bon pa aña un estudio pa yega na dje of Plan di Respaldo ta pa sigui
e tema di demencia, con ta Si un persona tin Alzheimer largo tambe por hay’e mas un desaroyo? E ta aclara cu duna e informacion riba parti
trata cu pashent y si ta un e por biba 8 aña of mas lar- lihe. Tin storia cu na Aruba no tin. El a asisti na un con- preventivo. Pa evita pa hende
situacion cu mester tene go; pero esey ta depende di e tin persona menor di 65 aña ferencia di demencia, camin- haya demencia prome cu nan
cuenta na Aruba. gravedad di e malesa. Sinem- cu tin’e. E ta bisa cu tambe da a bisa cu a purba cu tur mester. Van Gaalen ta bisa cu
bargo otro tipo di demencia por cay riba e mesun factor. remedi, pero no ta yuda mas. pueblo mester compronde cu
Hendrikus Van Gaalen, tambe por ta bastante peli- Por purba di evita demencia mester haci movecion, keda
Psikiatra y Director Medico groso. Den cuminsamento Persona cu 50 aña di edad mester biba saludabel y vigila activo den mente, no huma,
di Respaldo, a cuminsa splica Alzheimer ta un demencia cu por haya demencia. E por ta sucu, presion pasobra remedi wak presion y kico persona
cu tin diferente forma di de- por cuminsa prome cu 65 aña pa un trauma den trafico, un no ta yuda. ta come, bebe likido, drumi
mencia, Alzheimer ta un di mes. E ta kere cu na Hulanda desgracia grandi cu ta bira un bon cu ta importante, no uza
nan, pero tambe tin front de- 270.000 persona tin Alzheim- shock pa celebro. Un persona El a duna splicacion di reme- droga. Tambe ta importante
mencia, demencia ocasiona er y 12.000 ta abou di 65 aña cu tin 30 aña tambe por haya di Lithium, unda cu hende ta pa sa cu mayornan cu tin Al-
pa Parkinson, trauma, droga di edad. demencia, den caso cu e ta uz’e pa tratamento di trastor- zheimer tin chens cu nan yiu
y tambe pa remedi. uza droga of remedi tambe no bipoplar. “Na Dinamarca, ta hay’e na grandi.
Respaldo ta kere cu tin alred- por crea demencia mas lihe. e awa cu hende ta bebe tin
E ta remarca cu tin diferente edor di 1.200 pashent cu de- Sinembargo e ta bisa cu ta un un diferencia mas halto den “Informacion nos ta bay en-
demencia pero Alzheimer ta mencia na Aruba. “No me- grupo chikito. lithium, cu otro awa, anto foca riba dje. Diagnostica di
e tipo mas importante di de- nos cu esey, e por ta cu mas, por bisa cu na e pais tin me- neurologo y nos ta trata cu
mencia, mirando cu esaki tin pasobra tin un factor cu ta A puntra Van Gaalen cua for- nos hende cu Alzheimer. Pa demencia ora cu e tin prob-
70% di e casonan total di de- laga demencia crece mas lihe ma di demencia ta esun mas e motibo aki ta kere cu e ta lema grandi cu comportacion
mencia. E ta refleha den edad manera sucu, presion halto, grave? E ta contesta cu ta difi- yuda un tiki.” of ora nan cuminsa halucina.
di 65 aña ta haya 8% chens pa huma, hipertension. Persona cil pa bisa, pasobra no ta haya Nos di Respaldo ta e instan-
haya e malesa, riba 80 aña di cu no ta come bon of cu tin remedi pa nan. Pa pashent Remedi cu por yuda pa trata cia specialisa pa atende cune”,
edad ta bira 25% y cu 90 aña deficiencia na vitamina tam- cu tin Alzheimer ta purba di un persona cu demencia den el a bisa.
di edad e chens ta bira 40%. be tin mas chens pa hay’e.” traha cu lithium cu ‘por traha otro forma ta pa comporta-