Page 37 - AWE1406_merged
P. 37

6                                                                                     Djaluna 13 yüni 2022

                                                      Na novèmber ta bini mas estudio


        No por usa sargásùm komo







                                                        kompòst







         KRALENDIJK        –    E   kostanan  den  temporada  for di playa.                  tera ku sargásùm òf tera ku     E berdura ku nan a usa
       promé eksperimentunan na  ku e fenómeno aki ta mani-        Pero  kiko  mester  hasi  kompòst di sargásùm.         tabata  warmus,  spinashi,
       Boneiru  pa  usa  sargásùm  festá, pero despues di 2015  kuné? Dùmp na lentfel, òf
       komo  kompòst  pa  planta  el  a  bira  pió.  Un  kantidat  por ta traha algu bon kuné?
       mata di bèrdura no a duna  grandi ta yega na kosta.
       bon  resultado.  No  por  usa   Sargásùm ta un alga ku ta        Eksperimentu
       sargásùm  pa  kultivá  bèr-  drif den laman, den Oséano     Hopi  hende  a  studia  e
       dura. E matanan aki ta kon-  Atlantiko, meimei di Afrika  sargásùm  kaba.  Na  Uni-
       tené demasiado arséniko.     i Sùit Amérika. Tambe den  versidat  di  Wageningen
         Desde  2015  kantidat-     Laman Sargasso den e parti  nan a tèst sargásùm di Bo-
       nan  grandi  di  sargásùm  ta  nort di Karibe. Den laman  neiru, St. Maarten, Mexico
       yegando  kostanan  pariba  e ta produsí oksígeno, unda  i Florida. I nan a ripará ku
       i  nort  di  Boneiru,  inkluso  bestia chikí por skonde.  tin  material  tóksiko  aden,
       bahianan  di  Lac,  Lagun,     E  ta  un  eko-sistema  manera arséniko, ku ta sup-
       Onima  i  otro  bokanan,  basta  produktivo.  Pero  na  stansia ku nan por usa den
       kousando  hopi  problema,  momento  ku  e  yega  kosta  produkto pa mata djaka.
       eksigiendo  bida  tambe  di  e alga ta muri i ta putri den   E  estudio  pa  traha  otro
       piská i otro bida di laman.  awa òf na kosta. E ora ei e  produkto ku sargásùm yama
       Por  usa  sargásùm  pa  traha  ta malu; e yerba di laman ta  'valorisasion'.   Sargásùm
       kompòst?                     muri  i  asta  e  pal’i  mangel  por  ta  bon  pa  traha  bio-
                                    tam  (mangrove)  ta  muri.  kombustibel,  kuminda  pa
              Hopi sargásùm         Tambe  e  ta  duna  un  holó  bestia, kompòst, i un par di
         Boneiru  semper  a  haña  masha  stinki  mes.  Pesei  kos mas.
       un  tiki  sargásùm  na  su  mester kit’é for di laman i     Pero  kiko  ta  pasa  ku  e
                                                                arséniko ora traha kompòst
                                                                di  sargásùm  i  kultivá  ber-
                                                                dura riba dje? Tin hende ku
                                                                a hasi esei kaba i nan ta bisa
                                                                ku e kompòst di sargásùm
                                                                ta hopi bon. Mata ta krese
                                                                lihé.
                                                                   Jessica Johnson i Sabine
                                                                Engel  a  hasi  un  eksperi-
                                                                mentu  ku  sargásùm.  Nan
                                                                e  buska  e  sargásùm,  lag'é
                                                                seka i meskl’é ku tera i ku
                                                                mèst  pa  traha  kompòst.
                                                                Nan a kultivá berdura riba
                                                                tera  normal  (potgrond)  i
   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41   42