Page 6 - bon-dia-aruba-20230721
P. 6

A6   LOCAL
                      Diabierna 21 Juli 2023

             Parti 1

              Indice di Prijs di Consumo, base Juni 2019

                                               Juni 2023

             Oficina  Central  di  Esta-  respectivamente, -0.22 y -0.17   e categoria “Cuido personal”,
             distica ta presenta e resul-  ppt. E caidanan den e restante   causando un efecto di 0.08 ppt.
             tadonan principal di e Indice  sectornan  a  contribui  cu  un
             di Prijs di Consumo (CPI)  efecto di -0.20 ppt riba e CPI   Canasta di consumo
             pa luna  di Juni 2023.      di Juni 2023.                E canasta di consumo di e CPI
                                                                      ta consisti di 408 bienes y servi-
             Indice di Prijs di Consumo  E caidanan aki a wordo con-  cionan. Compara cu Mei 2023,
             pa luna di Juni 2023        traresta parcialmente door di   45.1% di e bienes y servicionan   Como un mecanismo pa ahusta  ta consisti di dos adulto y dos
             E CPI pa luna di Juni 2023 ta  principalmente subida den e in-  aki a conoce un aumento di prijs   componentenan di e producto  mucha (di 0 pa 14 aña).
             106.20, loke ta representa un  dicenan di e sectornan di “Vivi-  causando un efecto di 0.79 ppt,   domestico bruto (GDP) di ter-
             caida  di  0.4%  compara  cu  e  enda” (0.4%) y “Restante bienes   mientras cu 37.5% ta mustra un   mino nominal pa termino real  Bestaansminimum na Juni
             indice di Mei 2023 (106.60).  y servicio” (0.4%) cu a contribui   caida di prijs, cu a contribui cu   den Cuentanan Nacional. (Por  2023
             E cambio di e CPI pa e ultimo  cu un efecto di respectivamente,   un efecto di -1.16 ppt y pa e   ehempel door di elimina e efec-  E bestaansminimum ta e nivel
             diesdos (12) lunanan (Juni 2022  0.09 y 0.05 ppt riba e CPI di   restante 17.4% no tabatin cam-  tonan di cambionan di prijs di  minimo di entrada cual ta wordo
             te cu Juni 2023) ta 2.8%, un  Juni 2023. E subidanan den e   bio den prijs. Prijsnan di bienes   e balor di consumo)  percibi cu ta necesario pa logra
             caida di 2.5 punto di porcentahe  restante sectornan a contribui   a baha cu 0.5% y a causa un   Como  un  medio  pa  gobier-  mantene un nivel di bida adec-
             (ppt) compara cu e periodo co-  cu un efecto di 0.06 ppt riba e   efecto di -0.28 ppt. Prijsnan di   nonan  y/of  banconan  central  uado den un cierto pais. Usu-
             respondiente di aña pasa (5.3%).  CPI di Juni 2023. E caida den e   servicionan a conoce un caida   fiha obhetivonan inflacionario.  almente e bestaansminimum ta
                                         sector di “Recreacion y cultura”   di 0.2% y a causa un efecto di                      wordo determina door di calcula
             E promedio anual (ultimo 24  a wordo causa principalmente   -0.09 ppt riba CPI di Juni 2023.   Bestaansminimum     e gasto di tur e recursonan es-
             luna) di e tasa di inflacion pa  door di un caida di 6.7% den                         E  bestaansminimum  pa  un  encial cu un adulto ta consumi
             e periodonan di Juni 2021 te  e categoria                Core inflation               hogar consistiendo di dos (2)  den un luna of aña.
             cu Juni 2022 y Juni 2022 te cu  “Vacacion”, causando un efecto   E CPIC (core inflation) - CPI   adulto y dos (2) mucha (edad
             Juni 2023 ta 5.9%, un subida  di -0.17 ppt. E caida den e sector   excluyendo e efecto di energia   0-15 aña) na Juni 2023 ta Afl.  Generalmente esaki ta wordo
             di 2.5 ppt compara cu e 3.4%  di “Transporte” a wordo causa   y cuminda - a registra na Juni   5,336, un caida di Afl. 18 com-  yama un indice basico di necesi-
             registra den e              principalmente door di un caida   2023 un subida di 3.2%. E in-  para cu Mei 2023 (Afl. 5.354). E  dad, y e ta varia segun e prijs di
             periodonan di Juni 2020 te cu  den e categoria “Gasto relaciona   dice di energia - cu ta consisti   bestaansminimum pa un hogar  cuminda, paña, vivienda, trans-
             Juni 2021 y Juni 2021 te cu Juni  cu uso di vehiculo di transporte  di e productonan: electricidad,   di un (1) adulto ta Afl. 2,541,  porte y otro articulonan den e
             2022. Juni                  personal” (-2.8%), causando un   awa, gasolin             un caida di Afl. 9           “canasta”. Escalanan di ekiva-
             2022.                       efecto di -0.24 ppt.         y diesel a registra un subida di   compara  cu  Mei  2023  (Afl.  lencia ta wordo usa pa ahusta e
                                         E subida den e sector di “Vivi-  15.3%. E indice di cuminda a   2,550).                nivel minimo di entrada percibi
             Durante e luna aki, cinco (5)  enda” a wordo causa principal-  registra un subida di 11.2%.                        pa hogarnan di diferente tamaño
             di e diesdos (12) sectornan a  mente door di un subida den e                          Kico ta un “Bestaansmini-    y composicion. E escala ta asigna
             registra caida di prijs. E caidanan  categoria “Mantencion y repa-  Kico ta CPIC?     mum”  y  con  e  ta  wordo  un peso di 1.0 pa e prome adulto
             cu tawata tin e mayor efecto  racion di vivienda” (1.6%), cau-  E CPIC (core inflation) of e   ahusta?             y 0.5 pa cada adulto adicional
             riba e CPI a wordo registra pa  sando un efecto di 0.08 ppt. E   inflacion basico ta un porcion   CBS ta defini un bestaansmini-  den e hogar (edad 16+) y un
             e sectornan di “Recreacion y  subida den e sector di “Restante   di e inflacion unda cierto articu-  mum como e nivel minimo di  peso di 0.3 pa cada mucha (edad
             cultura” (-2.3%) y “Transporte”  bienes y servicio” a wordo causa   lonan cu tin movimientonan di   entrada cu ta wordo percibi nec-  0-15 aña). E bestaansminimum
             (-1.2%), causando un efecto di  door di un subida di 2.0% den   prijsnan volatil ta wordo exclui,   esario pa un persona of famia  ta basa riba cifranan di e rapport
                                                                      manera productonan alimenti-  por funciona den sociedad di un  “Bestaansminimum 2010” y ta
                                                                      cio y energetico. Na momento   manera adecuado y socialmente  wordo actualisa mensualmente
                                                                      cu  e  inflacion  basico  wordo   aceptabel. Ora nos usa e defini-  pa
                                                                      calcula,  e  componentenan   cion “Bestaansminimum”, en  cu inflacion usando e CPI men-
                                                                      mas  volatil  ta  wordo  elimina   realidad ta wordo referi na un  sual. E unidad di referencia den
                                                                      di  e  inflacion  total.  E  indice   “Sociaal Bestaansminimum” y  e rapport aki ta di un hogar cu
                                                                      di e inflacion basico ta sirbi pa   no na e definicion literal di un  ta consisti di dos (2) adulto y
                                                                      evalua e tendencia riba medio   “Bestaansminimum” cu ta referi  dos (2) mucha (edad 0-15 aña).
                                                                      y largo plazo di e nivel general   na “e suma di placa necesario pa
                                                                      di prijsnan. Pa ahusta maneho   cumpra e bienes y servicionan  Na Juni 2023 e bestaansmini-
                                                                      monetario, hopi economista ta   cu ta wordo considera necesario  mum mensual pa un hogar cu
                                                                      enfoca riba e tasa di e inflacion   pa biba un bida liber di priva-  ta consisti di dos (2) adulto y
                                                                      basico, como cu esaki ta permiti   cionnan  basico”  (Nacionnan  dos (2) mucha (edad 0-15 aña)
                                                                      un evaluacion mas profundo di   Uni).                     (Afl.5,336) ta mustra un subida
                                                                      e procesonan di inflacion reci-                           di Afl. 266 compara cu Juni 2022
                                                                      ente den e economia.         Un indice a wordo crea pa e  (Afl.
                                                                      E CPIC ta wordo calcula door   “Bestaansminimum”  door  di  5,070) y a wordo causa princi-
                                                                      di compara e indice promedio   calcula e costo di tur recursonan  palmente door di subidanan di
                                                                      di e periodo di e 12 lunanan   esencial cu un adulto prome-  respectivamente, Afl. 149 y Afl.
                                                                      mas reciente cu e promedio di   dio ta consumi durante un luna.  133 den e sectornan di “Vivi-
                                                                      e periodo di 12 lunanan anterior   Cada luna e indice aki ta wordo  enda”  y  “Cuminda  y  bebida
                                                                      (Promedio anual).            ahusta, a base di e prijsnan di  no-alcoholico”.
                                                                                                   alimento, paña, vivienda, trans-
                                                                      Elaboracion di un CPI tin    porte y otro articulonan den e  Na Juni 2023 e bestaansmini-
                                                                      tres meta principal          canasta. E bestaansminimum ac-  mum mensual pa un hogar cu
                                                                      Como  un  metodo  di  calculo   tual ta wordo basa riba e rapport  ta consisti di un solo adulto ta
                                                                      pa compensa empleadonan pa   “Bestaansminimum 2010” pu-   Afl. 2.541, cual ta representa un
                                                                      motibo di perdida di poder di   blica door di CBS na December  deficit di entrada di Afl 648, un
                                                                      compra, ahustando nan salari-  2010, y cual ta wordo actualisa  subida di Afl. 49 compara cu e
                                                                      onan, cu e proporcion di e cam-  mensualmente segun e CPI. E  deficit observa un aña pasa (Afl.
                                                                      bio porcentual di CPI, locual ta   unidad di referencia usa door  599). E deficit aki ta e di mas
                                                                      conoci como indexering.      di CBS (manera indica den e  halto registra den un periodo
                                                                                                   rapport aki) ta di un hogar cu  di seis (6) aña pa luna di Juni.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11