Page 15 - HOH FEB 26 2022
P. 15
A6 LOCAL
Diasabra 26 Februari 2022
Minister di cultura ta informa:
Reunion cu stakeholdersnan pa e parada
nacional di luz a tuma luga den bon ambiente
E ultimo preparacionnan ta
tumando luga pa e Parada Na-
cional di luz di diasabra awor.
Nos ta crece cu palabra nobo...
Den cuadro di esaki ayera Min-
ister di Cultura hunto cu Rep-
resentantenan di Comision Cel- Recientemente, dia – di februari, tabata Dia Inter-
ebracion Dianan Nacional a reuni nacional di Lenga Materno, institui pa Nacionnan
cu e diferente stakeholdersnan Uni. A inicia esaki pa subraya importancia di idioma
pa e parada nacional di luz. Na materno den desaroyo y educacion di e persona in-
e reunion importante aki tabata dividual. Un fecha cu a celebra aki tambe di dife-
presente e representantenan di rente angulo y cu ta mustra riba e importancia cu e
Cuerpo Policial, IMSAN, Cruz tema aki mester haya. Sin embargo, ora ta trata di e
Cora, Departamento di Obranan tema di ki papel e lenga materno mester por hunga
Publico y Serlimar. den enseñanza, ta drenta di biaha den e debate ey,
cu tin decadas andando. No osolamente cerca nos,
E reunion a bay den bon ambiente sino den hopi pais unda tin un sinfin di idioma in-
caminda a informa tur stakehold- digena, hopi di nan menaza pa extincion pasobra e
ersnan di e reglanan y a duna in- gruponan cu ta usa e idioma ta asimila den e resto di
formacion riba tur pregunta rela- poblacion y ta pasa pa papia exclusivamente e idi-
ciona cu e parada nacional di luz. oma dominante. Pa e paisnan coloniza den pasado
esaki ta mas tanto e idioma di e pais colonizador,
E cayanan lo wordo cera pa 6pm manera e Spaño, Portugues, Ingles, Frances y Hu-
y lo tin 125 polis trahando, Serli- landes riba e continente aki.
mar lo pone bari riba full e ruta y
nan ta recomenda pa uza cupnan A pesar cu Papiamento no ta un idioma liga na un pueblo
di plastic duro pa asina tin menos cu tabata aki promer cu yegada di e podernan Europeo,
desperdicio. manera e diversidad di idioma indigena cu ta existi ainda,
Minister di Cultura Xiomara pero ta undi e poconan cu a nace den e ultimo siglonan a
Maduro a keda hopi satisfecho traves di e encuentro di e gruponan di diferente continente
cu e reunion y a gradici e stake- cu a yega aki. Su sobrevivencia no ta garantiza automatica-
holdersnan pa nan presencia y nan mente, pero ta posible sigur. Esey debi entre otro na e flex-
cooperacion pa e parada nacional ibilidad grandi di e idioma pa adapta y adopta, y sigui crece
di luz. a base di esey. Ta papia y discuti hopi tocante e influencia
grandi di Ingles riba nos idioma, pero esey no ta un aspecto
unico di nos, sino cu nos ta comparti cu resto di mundo.
Minister Dangui Oduber Nos idioma a sobrevivi y sali reforza for di e encuentro cu
Inspectie Volks Gezondheid ta hunga un rol diferente idioma den pasado (reciente), entre nan Ingles,y
nos lo por atrobe.
instrumental den e mehoracion di cuido medico Loke nos ta desea di subraya aki ta cu, pa un idioma lo-
cal, cu un poblacion chikito, yega na hunga un papel di
importancia, por ehemplo den enseñanza di e propio pais,
Den cuadro di e maneho ta forma un peliger grandi pa trola, garantisa y promove lo mester haci lo maximo pa aumenta influencia di e idi-
di AruBIG, Minister di e cuido di salud aki na Aruba. e calidad di cuido cu ta ser oma aki, na un manera positivo, pa e tin un espacio opti-
Salud Publico Sr. Dan- Esaki ta pa motibo cu nan duna na e pueblo di Aruba. mal banda di e otro idiomanan cu tin presencia fuerte den
gui Oduber ta anuncia cu no a wordo examina na co- E inspeccion cu ta ser haci ta nos comunidad. Esaki ta exigi un trabao permanente, entre
recientemente tur dok- mienso pa verifica si nan ta relaciona cu e transparencia otro di desaroyo di un vocabulario mas grandi y diversifica,
ter, dentista, boticario, cumpli cu tur e rekisitonan y e principio general di un cu no por depende solamente di voluntario. Un ehemplo
fisioterapista y partera pa por duna cuido na Aruba. bon administracion segun e di esaki ta e Vocabulario di Papiamento, cu ta existi pa basta
di profesion mester ta Minister Oduber ta adverti polisa di IVA. Minister Odu- tempo caba, tambe como Spellcheck, pero no conoce un
registra den e registro di cu e multa administrativo cu ber ta aprecia e trabao cu IVA update regular, asina leu cu nos informacion ta yega. Ta di
AruBIG. Esaki ta segun e lo ser duna pa incumplimen- ta bin ta haciendo y tambe e spera cu un instituto linguistico por ocupa su mes cu e tipo
maneho di “onbevoegde” to por ta te na un maximo di bon cooperacion cu tin entre di tarea aki deb futuro cercano.
cu ta bay wordo controla 500 mil florin pa individuo. Ministerio di Salud Publico y
door di Inspectie Volks- IVA. Pa loke ta e Vocabulario, tin hopi palabra cu den e ultimo
gezondheid Aruba (IVA). Minister Oduber su maneho añanan a bira di uso comun, sin cu a actualiza e lista pa in-
Esaki ta pa mantene y el- ta basa riba e mehoracion di corpora e palabranan aki. Un bon ehemplo ta e palabra ‘re-
eva e calidad di cuido cu e calidad di cuido, den esaki siliente’ (‘resiliencia’), cu sigur den tempo di e pandemia a
ta wordo duna na Aruba. IVA ta hunga un rol instru- bira algo cu nos por a scucha diariamente, ora ta comenta
mental pa e calidad di cuido cu economia di Aruba mester bira mas fuerte y resistente,
Minister Oduber a trece di- cu nos tur kier mira na Aru- pa por resisti y sobrevivi un siguiente calamidad di magni-
lanti cu solamente e profe- ba. Den esaki IVA tin e her- tud global. E palabra ‘resiliente’, adopta di Ingles, ta yena
sionalnan (dokter, dentista, mentnan necesario conforme un bashi unda e posible sinonimonan no ta satisface: resis-
boticario, fisioterapista y diferente ley pa percura pa tin tencia, fortaleza, invulnerabilidad, nan no ta representa e
partera) cu ta registra den e un nivel di cuido halto mane- cualidad di forza di resistencia plus forza pa ‘bounce back’.
registro di AruBIG ta auto- ra minister Oduber ta desea Den e sentido ey por ehemplo idioma Hulandes conoce un
risa pa traha den nan profe- na Aruba. Minister Oduber palabra propio excelente pa resiliencia, esta ‘veerkracht’:
sion aki na Aruba. A base di semper a boga pa mira mas e capacidad pa resisti y bolbe cu forza. Asina mes, mas y
e maneho di “onbevoegde” control y supervision riba e mas nos ta topa cu e palabra original Ingles ‘resilience’ den
IVA ta autorisa pa duna multa calidad di cuido y riba e ke- textonan Hulandes. A proposito, e palabra ‘resiliente/re-
na esnan cu no ta cumpli cu honan cu ta wordo haci. siliencia’ a haya su caminda pa idioma Spaño y varios mas
e rekisitonan. Dunadornan di tambe. Den Papiamento, nos no a keda atras.
cuido cu no ta den e registro E trabao di IVA ta pa con-

