Page 16 - AHATA
P. 16

A6   LOCAL
                     Diaranson 23 Juli 2025


















                         CBA: Indice di Percepcion di Negoshi a baha durante e promer

                                                                    trimester di 2025


            Banco  Central  di  Aruba
            (BCA) a conclui e encues-
            ta  di  percepcion  di  ne-
            goshi pa e promer trimes-
            ter di 2025. E encuesta di
            percepcion  di  negoshi  ta
            evalua  e  percepcion  eco-
            nomico  di  e  negoshinan
            local.

            E  asina  yama  ‘Business  Per-
            ception Index’, cu ta consisti  ter di 2025 (mira Grafico 2).   cu  a  raporta  un  “ganashi”  a
            di  e  indicenan  di  condicion                           subi cu 12,2 punto di porcen-
            economico  a  corto  plaso  y  E  expectativa  pa  locual  ta  tahe te na 93,8% den e promer
            condicion  economico  actu-  crecemento  economico,  mi-  trimester di 2025. E porcen-
            al, a baha for di 107,8 den e  tar  di  negoshi  encuesta  ta  tahe di negoshi encuesta in-
            cuater trimester di 2024 te na  anticipa un crecemento eco-  dicando  “mehoracion”  den
            102,0 den e promer trimester  nomico  flat  den  e  siguiente  e  condicion  economico  ac-
            di 2025 (mira Grafico 1).    12 lunanan (mira Grafico 3).  tual  di  inversion  a  baha  cu
                                                                      7,5 punto di porcentahe te na
            E  indice  di  condicion  eco-  Durante  e  promer  trimes-  35,4% den e promer trimes-
            nomico  a  corto  plaso  y  in-  ter  di  2025,  e  porcentahe  di  ter di 2025. Encuanto condi-
            dice di condicion economico  negoshi  encuesta  indicando  cion economico  a largo plaso
            actual a baha cu 9,7 punto di  “ningun cambio” den empleo  pa  e  siguiente  12  lunanan,
            indice  y  2,7  punto  di  indice  a subi cu 15,4 punto di por-  43,8% ta anticipa cu e tasa di   E relato completo di e encues-  disponibel  ariba  website  di
            te na 98,1 y 105,1, respectiva-  centahe  te  na  52,1%.  E  por-  inflacion lo ta mas cu 3% den   ta di percepcion di negoshi ta  BCA www.cbaruba.org
            mente, den e promer trimes-  centahe  di  negoshi  encuesta  e promer trimester di 2025.

                            Impacto di awasero intenso y riesgo di inundacion urbano

            Aruba  ta  sinti  mas  y  mas  torrencial acopla na tormenta  webportal  di  “Climate  Im-
            e  efectonan  di  cambio  di  tropical.  Analisis  ta  mustra  pact Atlas” di Aruba ta mus-
            clima. Ademas di aumen-      cu e intensidad di awasero a  tra cu tin varios zona y area
            to di calor y secura den ul-  crece den ultimo decada. Esa-  cu ta keda afecta door di awa-
            timo 50 aña, Aruba tambe  ki ta trece cu ne cu varios area  sero intenso. Riba e mapa por
            conoce impacto di yobida  ta  keda  inunda  bou  di  awa.  wak esaki na color blauw cla
            fuerte  y  awasero  intenso,  Ora  e  cantidad  y  intensidad  te scur. E mapa aki ta mustra
            specialmente  den  ultimo  di awasero (yobida cu ta cay  cua ta e areanan mas vulnera-
            decadanan. Estudionan ta  pa  ora)  surpasa  esaki  cu  un  bel    pa  inundacion  durante
            mustra  cu  cambionan  di  intensidad di mas cu 100mm/    awasero  intenso.  E  mapa  ta
            clima y awasero ta birando  ora,  e  impacto  riba  infra-  mustra  claramente  cu  awa-
            mas  extremo  cu  impacto  structura  ta  bira  mas  severo  sero  intenso  tin  un  impacto
            severo riba infrastructura,  cu  riesgo  di  inundacion  di  riba varios edificio y cas (col-
            inundacion  den  areanan  areanan comercial y  urbano.  or cora riba mapa). Tambe ta
            urbano y diferente hogar.    Por  ehempel,  aunke  horcan  wak  cu  transporte  y  mobili-
                                         Ivan na 2004 a pasa pa nort di  dad ta afecta door cu camin-
            Conseho  Nacional  di  Resil-  Aruba, asina ki mes awasero  danan  ta  inaccesibel  (color
            iencia Climatico (NCRC) di  intenso a afecta comunidad.    cora riba mapa).
            Aruba ta continua cu esfuer-
            sonan  pa  identifica  y  atende  Basicamente,  ora  Aruba  ex-  Door  di  sa  cua  ta  e  areanan
            cu e impactonan di cambio di  periencia awasero mas inten-  mas  afecta  y  vulnerabel,  por
            clima na Aruba. Pa yuda tur  so,  expansion  infrastructural  planifica  mihor,  prepara  di
            hende  compronde  y  prepara  ta tranca funcionamento op-  antemano  y  tuma  accion  na
            mihor pa e riesgonan aki, re-  timal  di  nos  sistema  natural  tempo  pa  reduci  e  impacto
            cientemente  a  lansa  e  “Cli-  (di rooi y dam) pa absorba y  y  mehora  siguridad.  Tem-  ademas  di  considera  manera  pacto climatico, e concentra-
            mate Impact Atlas” di Aruba.  carga  e  awa.  Consecuencia  porada di awasero intenso ta   mas eficaz di carga y cosecha  cion di NCRC ta riba e miho
            E web portal nobo aki di cli-  ta cu awa ta tranca, causando  rekeri  adaptacion  di  infra-  awa.                  manera di forma responsabel
            ma ta duna informacion riba  daño  na  edificio  y  cas  den  structura y urbanisacion cu ta                        y  sostenibel  pa  Aruba  pre-
            con cambio di clima ta afecta  diferente bario, caminda cera  tene cuenta cu un clima mas   E cambionan climatico aki ta  para pa y adapta na diferente
            Aruba.                       y deteriora, ya te hasta riesgo  extremo, nos medio ambien-  subraya  e  necesidad  urgente  efecto  di  cambio  climatico,
                                         di  perdida  di  bida.  Falta  di  te y e manera cu naturalesa ta   di strategianan di adaptacion  incluyendo  secura.  Esaki  ta
            Data  di  ultimo  50  aña  ta  drenahe natural y infrastruc-  funciona. Anticipando inten-  pa proteha comunidad, infra-  pasonan vital den desaroyo di
            mustra  cu  Aruba  a  conoce  tural tambe ta hunga un rol.  sificacion di cambio climatico   structura  y  medio  ambiente  un strategia di resiliencia cli-
            varios temporada di awasero                               ta  nifica  cu  adaptacion  basa   di Aruba. A base di e evalu-  matico nacional pa Aruba.
            intenso causa door di yobida  Estudio  geografico  riba  e  riba  naturalesa  ta  esencial,   acion di e riesgonan y e im-
   11   12   13   14   15   16   17   18   19