Page 22 - BNDIA ARUBA
P. 22
A22 bistA politico
Dialuna 14 augustus 2017
Jerehm Campbell(MEP):
‘Problemanan di salud mental y adiccion y su solucionnan’(parti 2)
ORANJESTAD - Pa resolve e problemanan di Cambionan cu MEP kier trece pa garantisa un
salud mental y adiccion na e pais aki mester miho servicio di salud mental y adiccion na Aruba,
tene varios punto na cuenta manera: ta pa via di:
- Salud mental y adicion na droga mester ta un • Implementa e Aru-Big;
prioridad den e programanan di gobierno. • Implementacion di un sistema pa registra y
Mester tene na cuenta cu Aruba pa motibo di balota tur aña nos profesional- y institutonan
su diversidad di poblacion, cultura, situacion di cuido mental y cuido di adiccion na Aruba;
geografico y turismo cu ta sigui crece, ta haci • Bin cu un punto di registro central consistien-
Aruba un pais cu risico grandi pa uzo di droga do di profesionalnan cu lo evalua na unda e
y tambe pa problemanan relaciona cu salud pashent lo haya e miho cuido y lo referi nan na
mental. dicho departamento/instituto;
• Baha e lista di espera via di bin cu mas psikiatra
- E scarsedad di profesional den e ramonan aki, den servicio. Saliendo di e normanan interna-
tambe ta un problema cu ta afecta e calidad di cional pa cada 10.000 habitante mester tin 1
atencion y ayudo pa e trastornonan aki. psikiatra, esey kiermen cu Aruba mester mi-
rando e poblacion di Aruba, 13 psikiatra;
- Tin falta di instituto pa rehabilitacion y cura- • Amplia e cantidad di enfermero y persona cu
cion di e problemanan aki. ciona cu salud mental y adiccion ta hopi mas ta traha den e area di cuido, brinda nan condi-
beneficioso pa e economia y pa e propio pueb- cionnan di trabou atractivo, preferibel yiunan
- Tin falta di luganan adecua pa duna atencion lo, cu curacion y rehabilitacion. di tera cu conoce e cultura, norma y balornan
na hobennan cu ta pidi yudansa, pa motibo cu y idioma di nos pais;
nan ta sufri di salud mental y/of adiccion. - Mirando cu actualmente e promedio di bida di
un ser humano ta surpasa 75 aña, ta necesario • Amplia e servicio ambulatorio (Flexibility
- No tin guia dirigi na ayudo pa salud mental y cu na Aruba dedica atencion special na e per- Assertive Community Treatment FACT-
Team) 24 ora riba e tereno di cuido mental y
mal uzo di droga. Ademas tin falta di clinica sonanan di tercera edad cu cada dia ta mas. Na adiccion. FACT-Team lo wordo implementa
ambulatorio pa por evalua e pashent adicto y Aruba no tin un structura pa e problematica pa intervencion di crisis, guia na cas y cuido
cu ta sufri di problemanan mental. aki. posterior. FACT-team lo preveni admision
- Ta indispensabel pa crea programa dirigi pa - Como un pais den desaroyo ta hopi importante den un instituto, cual lo ta mas barata cu cuido
yuda e famianan di e personanan cu ta sufri di pa crea scolnan pa forma personanan capacita clinico;
e problemanan mental y/of adiccion. pa por maneha y yuda cu e diferente problem- • Introduci den e barionan di San Nicolas,
anan di salud mental y adicion na droga. Oranjestad, Santa Cruz, Paradera y Noord
- Adiccion y trastorno mental menor, mester oficina di Consultorio pa Asuntonan di Adic-
por considera nan como enfermedad di invali- - Riba e cayanan di Aruba tin hopi hende su- cion;
dez cu ta afecta e desaroyo, economia y e bon friendo di trastorno mental y adicion na • Amplia PAAZ cu e siguiente departamen-
funcionamento di un pais caminda cu gobi- droga(double trouble). E personanan aki no tonan: kinder/jeugd psychiatrie, forensische
erno mester por presta su debido atencion. tin luga unda pa biba y nan famia no ta respon- psychiatrie y geronto psychiatrie. E servicio-
sabel mas pa nan. Nan ta forma un problema nan riba dicho departamentonan lo no ta sola-
- Ta hopi importante pa e gobernantenan re- grandi pa nos comunidad. Gobierno mester mente pa Aruba, pero tambe pa e otro islanan
sponsabel cu salud y economia di e pais com- busca un solucion pa e problematica aki. den Caribe (turismo medico). Esaki lo genera
pronde cu prevencion di e problemanan rela- financia y lo mehora e economia pa Aruba.
Michella Steenvoorde Lacle(POR):
‘Start up homes pa e hoben y reenforsa nos mercado laboral
a base di un plan strategico ta un prioridad’
ORANJESTAD - Desde mi añan- tonan di hogarnan “Start-up” pa nos spira nos hendenan pa transcende tur
an di estudio y combersando cu hobennan adulto en busca di nan limitacionnan economico sigur por!
masha hopi studiantenan mescos propio hogar. Procesonan husto pa
cu mi cu ta studia den exterior y por yega na un vivienda sostenibel y Pa loke ta nos hobennan cu pa un of
ta mira nos Isla di un otro angulo. digno sigur POR! otro motibo ta cay den un abismo y ta
busca e solucion, tambe ta premira e
Como studiante den exterior, e prob- Progreso pa un y tur cu kier traha, cu solucion. Tur ser humano tin e dere-
lematica di mas grandi tabata y ta kier progresa y ta sinti su mes pega cho di rehabilita y haya e oportunidad
con nos ta reintroduci nos mes den pero kier un solucion, mester POR! di bay bek riba e bon caminda. Cre-
e campo di labor y logra asina cumpli Un plan pragmatico a wordo diseña ando un vang net pa personanan cu a
cu nos soñonan. Parti di e soño ta pa pa keda ehecuta y asina garantisa cu pay den mal caminda y ofrece nan e
ta independiente y ta poseedo di nos nos hobennan ta bolbe nos Isla y ta oportunidad di rehabilitacion pa me-
propio cas, nos propio hogar mientras disminui e “Braindrain” cu ta asota dio di enseñansa, nos lo trata e prob-
cu nos tur ta cana cu un debe gigan- nos Isla. lemanan di criminalidad y adiccion na continuo di nos custumbernan y her-
tesco di studio cu no ta duna nos e su raiz. Dignidad y humanidad sigur encianan cultural, lo sirbi como ex-
forsa pa inicia un negoshi y ta dis- Aruba, ta un isla bendiciona y riba un lo ta un di e prioridadnan di mi per- tension pa inclui nan den e programa
minui e forsa di compra of inversion. planeta di desaroyonan rapido y avan- sona y e plataforma POR! di integracion digno di Aruba su cus-
sa. Cu e fenomeno di digitalisacion tumbernan y historia. Un Aruba uni
Con pa cuminsa na Aruba, si nos ta y robotisacion, mi persona hunto cu Mi ta boga pa un enfoke fuerte riba riba e mes un principionan y identi-
custumbra na algo sumamente dife- Partido POR, ta para pa un maneho desaroyo tecnologico den enseñansa dad sigur por!
rente. E promesa di tin bo mes un di enseñansa di calidad pa adultonan cu un mira pa un futuro automatisa y
hogar mester keda vigente y ningun cu ta inclui recapacitacion pa esunnan digitalisa, un futuro na unda e talento Cu bo aporte, bo sosten, mi lo por
hende por keda desampara. Den for- cu mester di entrenamento y cualifi- y capacidad di nos hendenan mester logra realisa e plannan cu ya mi a pre-
ma imparcial, cada hoben adulto tin e cacionnan necesario. wordo utilisa den formanan innova- senta na varios instancia, na hobennan
derecho di forma su famia y su hogar. tivo. cu ta hunto cu mi pa nan ehecucion,
Miho oportunidad pa haya un miho ya como hobennan cu e amor pa haci
P’esey ta importante pa inicia proyec- trabao y oportunidadnan cu por in- Cu programanan di conscientisacion di nos isla algo miho, nos tur lo POR.