Page 20 - bon-dia-aruba-20210809
P. 20

A20    reino
                  Dialuna 9 augustus 2021

                                  Un reto pa cria cabrito di forma sostenibel na Saba


            Cria  cabrito  di  un  forma  Justin  Yu  y  Anna  y  Mat-  “Mi a lanta cu nan. Mi gusta  carne na Upper Hell’s Gate.  Jerry a bisa cu lo ta miho si e
            responsabel  den  un  hoki  thew  Barnes  sa  esaki  for  cabrito”, segun Orlando Has-                              doñonan gara nan y tene nan
            no  ta  un  tarea  facil  na  di  experiencia.  Mas  tanto  sell (28), kende ta cria cabrito  Vacunacion            den un hoki. “Di e forma aki
            Saba.  Roderick  Hassell,  nan ta cria cabrito pa nan  desde cu e tabatin 20 aña di  Timothy  tin  alrededor di  20  nan no ta causa destruccion.
            Jerry  Hassell,  Orlando  amor pa e animalnan.            edad.  Jerry  Hassell  (47)  a  cabrito  Boer  di  rasa  na  Up-  Na luga di bringa riba e asun-
            Hassell, Timothy Johnson,                                 cuminsa cria cabrito dos aña  per Hell’s Gate. “Mi ta gasta  to,  trapa  nan,  pone  nan  den
                                                                      pasa.  “E  ta  tene  mi  ocupa.  hopi riba nan. Mi semper ta  hoki  y  duna  nan  cuminda.
                                                                      Mi tin nan como mascota. Pa  purba  di  haci  miho.  Mi  ta  Cria nan pa nan carni.”
                                                                      Roderick  Hassell  (61),  cria  hasta  vacuna  mi  animalnan
                                                                      cabrito  ta  un  hobby  di  hopi  contra malesa. Y mi ta duna  Segun Orlando, tene cabrito
                                                                      tempo.  “Mi  ta  bin  criando  nan vitamina y mineralnan.”  den un hoki ta mas safe pa e
                                                                      cabrito henter mi bida.”     Timothy a bisa cu mas tanto  animalnan y e doño por cuida
                                                                                                   e ta bende su cabritonan Boer  di nan miho. “Di e forma aki
                                                                      Timothy Johnson (29) a wor-  bibo na otro islanan, asina ga-  por tene e cabritonan saluda-
                                                                      do lanta rondona pa animal-  nando un tiki placa.         bel, loke ta miho pa e animal
                                                                      nan ta tin un amor grandi pa                              y  e  doño.”  Timothy  a  bisa
                                                                      su cabritonan. “Mi gusta mira  “Mi  ta  inverti  mas  cu  loke  cu e no ta gusta mira cabrito
                                                                      nan den condicion top.” Jus-  mi ta saca di nan”, segun Jus-  salvahe  sufri  hamber  y  sed.
                                                                      tin Yu (4) a bisa cu cria cabri-  tin, kende tin alrededor di 45  “Algun doño no ta pone awa.
                                                                      to tabata den dje for di chiki-  cabrito  Boer  na  Windward-  Esey ta haci mi curason dolor
                                                                      to. “Mi djis stima nan.” Anna  side. “Mi ta bende nan bibo  pasobra  mi  ta  stima  animal-
                                                                      Barnes  (35)  a  bira  involucra  si mi por. Mi ta mata algun y  nan. Ademas, den salvahe bo
                                                                      den cria di cabrito a traves di  manda e carni na St. Maarten  no por controla e cabritonan.
                                                                      su ruman, Reid Junior, kende  unda e mercado ta hopi mas  Si  hende  mester  deshaci  di
                                                                      a fayece dos aña pasa den un  grandi cu aki na Saba.” Justin  nan, nan por contrata mi. Mi
                                                                      accidente tragico. “Mi a cum-  a bisa cu e ta gasta alrededor  ta un bon tirado”, el a bisa cu
                                                                      insa na 2018 pa via di Junior.  di $100 pa dia riba cuminda  un sonrisa grandi.
                                                                      Mi a yud’e y mi a gusta.” Ru-  y hooi.
                                                                      man  menor  di  Anna,  Mat-                               Sobrepoblacion
                                                                      thew Barnes (31) a bisa cu el a  Anna tin awo solamente cin-  “Si bo tin cabrito, bo mester
                                                                      cuminsa cu cabrito algun aña  co cabrito. Pa motibo di e se-  cuida  nan.  Duna  nan  cum-
                                                                      atras y a cuida nan hunto cu  cura, e no por a afford pa tin  inda,  duna  awa,  vitamina  y
                                                                      junior. “Mi stima animalnan.  mas.  “Mi  tabatin  demasiado  desparasita  nan”,  segun  Jus-
                                                                      Nan ta mi luga di confort, mi  pa alimenta y mester a bende  tin,  contestando  tocante  e
                                                                      luga sigur.”                 un  cantidad,  pasobra  mi  cabritonan  salvahe.  “Tin  de-
                                                                                                   no  tabata  capaz  di  mantene  masiado cabrito salvahe. Nan
                                                                      Retonan                      nan.” Ademas di e gasto halto  ta  come  cura  di  hende.  Tin
                                                                      E  siete  doño  di  cabrito  ent-  di  cuminda  y  hooi,  mester  un sobrepoblacion di cabrito
                                                                      revista tur tin algo en comun:  cumpra material pa traha un  salvahe. Pero mi no ta di acu-
                                                                      no tin placa pa gana den cria e  hoki ta un reto. Tene e hoki  erdo  cu  mester  mata  tur”,
                                                                      cabritonan manera nan ta ha-  den bon condicion ta involu-  Anna a bisa.
                                                                      cie pasobra e gastonan ta hal-  cra  hopi  mantencion.  “Esaki
                                                                      to. De hecho, e gastonan hal-  ta  dedicacion.  Tene  cabrito  Tene  cabrito  den  hoki  ta
                                                                      to aki ta principalmente nan  den un hoki, no tin placa den  miho  pa  medio  ambiente,
                                                                      reto  mas  grandi.  E  doñonan  esaki.” Pero Anna ta stima su  miho pa Saba, segun Roder-
                                                                      responsabel di cabrito ta paga  cabritonan y esey ta hacie bal  ick. Y cabrito den un hoki no
                                                                      hopi  pa  importa  cuminda,  la pena.                     ta crea erosion manera cabri-
                                                                      mas tanto hooi y grano. Y e                               tonan salvahe. “Mi ta scucha
                                                                      prijs  ta  keda  aumenta  den  Dedicacion                 piedra ta cay for di e sero tur
                                                                      añanan recien.               Matthew  tin  15  cabrito  dia.  Antes  e  seronan  aki  ta-
                                                                                                   Boer,  Nubian  y  crioyo  riba  bata  yen  di  mata”,  el  a  bisa
                                                                      E securanan recurente ta un  e  propiedad  di  su  famia  na  señalando  e  seronan  cerca
                                                                      reto.  “Tin  falta  di  yerba.  Y  St. Johns, cerca di e hoki di  di su cas na  Kelbey’s Ridge.
                                                                      roza  areanan  pa  crece  yerba  Anna.  “Nan  ta  costa  hopi  “Nos  mester  di  matanan  pa
                                                                      pa  asina  bo  por  alimenta  bo  placa. Constantemente bo tin  awa  yobe  y  tene  humedad.
                                                                      animalnan  no  tin  sentido  cu cumpra bales di cuminda  Pero tanten cu tin asina hopi
                                                                      pasobra e cabritonan salvahe  y hooi pa nan. Tambe awa. E  cabrito salvahe ta core rond, e
                                                                      ta  com’e”,  segun  Roderick,  secura ta un reto grandi. Cria  palonan no ta bay crece. Wak
                                                                      kende  tin  20  cabrito  mix,  cabrito asina ta tuma dedica-  mi cura, con berde e ta. Resto
                                                                      Boer y Nubian.               cion  y  tempo.  No  ta  bay  pa  di  e  area  tambe  por  mustra
                                                                                                   cria  nan  pa  placa.  Mi  ta  ha-  mescos”, el a bisa.
                                                                      “Mi  por  a  haya  hopi  yerba  cie pasobra mi ta stim’e. Mi
                                                                      pa mi cabritonan antes. Awo  a wordo lanta cu animalnan.  Mirando den pasado, Roder-
                                                                      tin hopi menos pa corta, y un  Esaki ta loke nos conoce”, el a  ick a bisa cu e temponan aya,
                                                                      bale di hooi ta costa mi $40.  bisa. Matthew y Anna tambe  hende tabata cria cabrito den
                                                                      E inversion cu bo ta haci den  ta cria algun porco.       un forma mas controla: taba-
                                                                      e  cabrito  ta  mas  di  loke  bo                         ta move e cabritonan den un
                                                                      ta  saca  di  nan”,  segun  Jerry,  Matthew a bisa cu e ta com-  grupo  di  un  area  pa  otro  pa
                                                                      kende  tin  15  cabrito  Boer  pronde e necesidad pa caceria  duna e tera un chens pa recu-
                                                                      mix,  como  tambe  porco,  di  cabrito  salvahe,  maske  e  pera y pa asina por tin agricul-
                                                                      banda  di  su  cas  na  Lower  no ta kere cu mester tira tur  tura. Ademas, e doñonan ta-
                                                                      Hell’s Gate. “Ta un inversion  mata. “Pero e hecho ta cu tin  bata mata mas di nan cabrito.
                                                                      grandi. Mi ta trece e hooi y e  demasiado di nan awo. Spe-  “Na momento cu a cuminsa
                                                                      cuminda  for  di  Puerto  Rico  cialmente  ora  tin  secura,  bo  mata  menos,  e  cabritonan  a
                                                                      unda  e  ta  mas  barata.  Bo  ta  ta mira e cabritonan bringa pa  tuma over, convertiendo par-
                                                                      gana tiki cu e matansa. Bo no  keda na bida.”             tinan grandi di e isla den de-
                                                                      ta  cria  nan  pa  placa”,  segun                         sierto. Y manera boso sa, un
                                                                      Orlando, kende tin 15 cabrito  Contestando   su   opinion  desierto no ta atrae yobida.”
                                                                      Boer mix, y tambe tin toro y  riba  e  cabritonan  salvahe,
   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25