Page 19 - AWM 16 DEC 2017
P. 19
Diasabra, 16 December 2017 AWEMainta 19
Aparentemente tin diferencia di opinion den fraccion di MEP pa cu scol Multilingual
Parlamentario Sue Ann Ras si ta apoya e
implementacion di Scol Multilingual na Aruba
SI bay bek na e historia no ta critico. Hopi biaha dia Hulandes so cu e alumnonan. E
di scol multilingual, como docente por mira docentenan ta papia Papiamento mas
mester bisa cu el cu e alumnonan tin tanto cu e muchanan. Si kier bay den
cuminsa caba for di miedo di haci cierto un sistema di berdad di Hulandes so,
aña 1988, na unda expresion y si haci e docentenan mester papia Hulan-
un stuurgroep pregunta, nan ta con- des cu e muchanan for di 7’or y 45
SHO a cuminsa cu testa cu un “si” of “no”. di mainta te pa 1’or di merdia y no
e restructuracion di Nan no tin e habilidad lo por haci uzo di Papiamento como
enseñansa. Despues na di hiba un combersacion idioma di sosten of instruccion. Na
2002 a sigui cu PRIPEP cu hopi mas amplio, pa motibo e scolnan regular, e docentenan ta
e tempo ey a bin cu e lema “HAB- cu no a duna nan e oportunidad, ni uzando Papiamento como idioma di
RI PORTA PA NOS DRENTA”, na tampoco e hermentnan necesario pa sosten.
unda nan a cuminsa bin cu e parti nan por desaroya nan habilidadnan
di scol multilingual y cu e intencion critico di siña, di lesa, di expresa y Pues nos ta dunando calidad of cant-
pa e inicia den 2002 pa 2006, den di pensa, cual ta hopi importante pa idad? Cu e proyecto piloto aki a keda
enseñansa. Na 2004, e Minister di desaroyo di cualkier ser humano. demostra cu den e cantidad di ora cu
Enseñansa e tempo ey a aproba es- e muchanan ta haya Hulandes na e
aki, pa start e preparacionnan, unda Por mira riba Facebook e reacionnan scolnan basico tradicional compara
Papiamento lo bira e idioma di in- y semper lo tin resistencia. Locual cu e calidad di idioma cu nan ta haya
struccion te cu klas 4. Na 2007 bou ta importante pa enfatisa ta, cu na den e scol multilingual, no tin dife-
encargo di Departamento di Ense- niun momento so e idioma Hulan- rencia.
ñansa a cuminsa cu e proyecto piloto des ta bay keda afo. Al contrario, e
actual, pa introduci innovacion di sistema aki ta bay yuda fortalece e Tin hopi mito y investigacion. Na
idioma y maneho, unda e Minister conocemento y e habilidadnan di nos Aruba nos tin e tendencia di trek
di enseñansa di e tempo ey, a aproba muchanan den e idioma Hulandes y mas pa mito y no pa investigacion,
esaki tambe na october 2008. “E no esey ta hopi importante. E nivel di cual e parti di investigacion ta indica
ta algo cu a cuminsa di mainta pa Hulandes, segun e investigacionnan mundialmente un mucha cu siña su
anochi, pero ta un proceso hopi lar- haci, e muchanan cu a caba klas 6, idioma materno por desaroya den
go y a haci diferente investigacion y compara cu e muchanan cu a sali for cualke otro idioma. Pero na Aruba e
analisis, pa mira kico ta mihor pa nos di e scolnan di e proyecto piloto scol mito ta, cu si e mucha no haya Hu-
muchanan. Multilingual cu ta klas 4, ambos tin e landes na scol, e no por bay Hulanda
mesun nivel di Hulandes. No tin un bay studia y e otro mito ta hopi bi-
E proyecto a saca 4 resultado, unda e diferencia, esaki ta un punto cu mes- aha hende ta puntra, kico nan ta haci
alumnonan di e proyecto Scol Mul- ter analisa hopi bon, specialmente si cu Papiamento despues? Por haci
tilingual a demostra e parti di habi- ta bisa cu 6 aña largo e muchanan hopi mas cu Papiamento si nan siñ’e
lidad critico di siña, cu ta hopi mas den enseñansa tradicional a haya su- como nan idioma materno riba un
halto compara cu e muchanan actual puestamente Hulandes como idioma nivel academico. E conexion di ora ta
den enseñansa regular. Actualmente di instruccion y esaki no ta berdad bay haci e transferencia, uzando nan
nos muchanan den enseñansa basico tampoco. Paso poco docente, cu no idioma materno como base pa siña
regular ta bay hopi riba e aspecto di ta Hulandes, ta bay papia for di otro idioma, ta bay hopi mas facil y
siña for di cabes, nan no ta analitico, 7,’or y 45 di mainta pa 1’or di mer- natural.