Page 15 - AHATA
P. 15
14 LOCAL AWEMainta Diaranson, 7 Mei 2025
E dilema di fast-food na Aruba
Ganashi economico vs. Decadencia den salud
DEN e panorama comercial anima di Aruba, un sector a keda sorprendentemente chamente liga na mal alimentacion y consumo
resistente y hasta floreciente: e industria di fast-food y cuminda procesa. For di excesivo di cuminda halto den caloria y abou
snack bar local te na franchisenan internacional, e negoshinan aki ta contribui den nutriente. Esakinan no ta tendencianan
significativamente n’e economia. Nan ta crea cupo di trabou, genera entrada abstracto. Nan ta aparece den gastonan creci-
di impuesto, y, mas importante ainda, ta busca hopi di nan provisionnan local- ente di AZV, listanan di espera pa specialistanan,
mente—ampliando un efecto beneficioso den henter e mercado chikito pero y demanda creciente pa infrastructura costoso
interconecta di e isla. manera centronan di dialisis y unidadnan di cuido
cardiaco.
Na prome bista, e industria ta parce di ta un berdadero “win-win”: empleo pa
hopi, entrada pa proveedornan chikito, y comodidad pa consumidornan. Pa caha Loke ta haci e asunto mas pika t’e rol di gobierno.
di gobierno, e ta un fuente consistente di entrada atrabes di licencia, impuesto, Mientras cu campañanan publico ta promove bida
y utilidadnan. Sinembargo, manera e dicho ta bisa, no ta tur loke ta briya ta oro. saludabel y miho escogencianan, e estado ta sigui
beneficia di un industria cu ta prospera riba e
E mesun sector aki, elogia pa su estimulo economico, ta simultaneamente mesun custumbernan cu e ta busca pa cambia. E
alimentando un crisis di salud publico. Aruba ta enfrenta cifranan creciente di dualidad aki ta revela un dilema moral y di politica:
obesidad, diabetes, hipertension, y malesa di curason—tur esakinan ta estre- Nos por hustifica promove salud publico mientras
cu ta depende riba industrianan no-saludabel pa
stabilidad economico?
Criticonan ta argumenta cu e resistencia di gobi-
erno pa regula mercadeo di fast-food, impone
impuesto riba sucu, of incentiva alternativanan
saludabel ta hancra den miedo di reaccion nega-
tivo—no solamente di votado, sino di un sector
economicamente poderoso cu ta sostene entrada
di bida rond di e isla. Pero inaccion tin su prijs,
y cada bes mas, e prijs ey ta wordo paga den
medicina, operacionnan, y calidad di bida disminui.
Tur hende por reconoce e necesidad pa balans. Ta
completamente posibel pa sostene negoshi local
mientras cu tambe ta dirigi comportacion publico
direccion escogencianan mas saludabel. Rebaho
di impuesto pa restaurantnan cu ta ofrece cumin-
danan nutritivo, miho leynan di etiketa di cuminda,
y aliansanan cu scol y centronan di salud por pone
e balansa na fabor.
Aruba por scoge pa ta reactivo, gastando cada
bes mas riba maneho di malesanan prevenibel.
Of e por ta proactivo—fomentando un cultura di
cuminda cu ta sostene tanto e economia como e
salud di su hende. E modelo actual, unda ganashi
economico a corto plaso ta sconde e costo social
a largo plaso, ta insostenibel. Nos mester puntra:
Un industria berdaderamente ta exitoso si su pros-
peridad ta bin a costo di e mesun comunidad cu e
ta sirbi?

