Page 32 - AM210205
P. 32

12                                                                                    Djaweps 4 febrüari 2021
      HAF DI KRALENDIJK (1)










         Awendia, si referí na ‘waf bieu’, bo kier men
       e waf dilanti Parke Wilhelmina, ku desde algun
       aña ta karga nòmber di ‘Waf Francisco (Chico)
       Mercelina’. E waf aki a bira ‘bieu’ na momentu
       ku den e promé mitar di añanan setenta di siglo
       pasá, ku fondonan di e tempu ei Merkado Ko-
       mun Oropeo, a traha un waf nobo na e aktual
       Kaya Charles E.B. Hellmund. E waf nobo aki ta
       konosí tambe komo Waf di Eneca, loke ta referí
       na  e  kontratista  ku  a  trah’é.  Desde  masomé-
       nos dos aña e ta ‘Waf Nello Craane’. Algun aña
       pasá a hasi ‘Waf Francisco (Chico) Mercelina’
       mas grandi. Na e momentu aki ta ekspandien-
       do ‘Waf Nello Craane’. Un oportunidat úniko pa            Un bista di Playa di Re ku barkunan di bela riba anker. Ainda no tabatin
       dediká atenshon na e haf di Boneiru.                      un waf pa nan mara.

             Kuminsamentu                   De Rheede           rante su bishita na West-    naire, van ‘t welk de  maar veroorzaakten ook
          Fort Oranje ta e úniko      Gerard        Balthasar   Indië.  Despues ku el a  Hollandsche vlag den  te gelijk met den kalk-
       fòrti eksistente na Bonei-  Bosch, un domi prote-        haña pèrmit pa realisá e  aangekomen zoo vrien- rotsbodem, waarop het
       ru, anke ku tin historiadó  stant, a duna un deskrip-    biahe aki serka Goberna-     delijk toewaaide, en de  fort gebouwd is, door de
       ta referí na un fòrti ku ta- shon interesante di oku-    dor General, el a subi e  opmerkzaamheid meer  terugkaatsing der zon-
       batin tambe den tempu  pashon di Fort  Oranje            barku di gobièrnu na luna  dan elders trok, omdat  nestralen, eene grootere
       ku Spaña tabata poseé e  den e promé mitar di            di  òktober  1822  na  Kòr-  deze niet door andere  hitte."
       isla aki, di 1499 pa 1636.  siglo 19, loke a keda pu-    sou pa bishitá Boneiru.      voorwerpen       verdeeld
       Nòmber dje fòrti ei tabata  bliká den e buki ‘Reizen        Den  e  tempu ei ai-      werd, was klein, maar                Kralendijk
       Barbudo.  Kòrsou ta ko- in West-Indië en door een        nda no tabatin un waf.  doelmatig, en in go-                E aktual Kralendijk,
       nosí pa su hopi fòrtinan,  gedeelte van Zuid- en         Barkunan den e tempu  ede orde gehouden. De  pueblo kapital di Bonei-
       manera Fort Amsterdam,  Noord  Amerika’.  Bosch          ei tabata aserká kosta  muren van des Komman- ru, a forma rondó di Fort
       Riffort, Fort Nassau i  no solamente a skirbi di         mas tantu posibel, di tal  deurs woning, van enkele  Oranje. Pero promé ku
       diferente otro.             e fòrti,  sino tambe di e    manera ku nan por a  afdakjes en van ‘s Lands  a yega na e nòmber aki,
          Fòrti ta denominashon  wardadónan di fòrti (fort-     mara nan kañonnan bieu  Magazijnen  waren  goed  e sitio aki tabata konosí
       di un konstrukshon será  wachters) na Boneiru. I         hinká  den  tera  banda  di  voorzien met sneeuw  komo ‘De Rheede’ òf ‘De
       di  defensa,  traha  riba  tambe di maramentu di         Fort Oranje, miéntras ku  witte kalk, waarmede  Reede’. Un 70 pa 100
       un  base  sientífiko  mili- barku na e parti aki di      nan tabata tira anker den  men  hier  niet  zuinig  is,  aña pasá ainda uso di e
       tar, defendibel na tur  kosta.                           fondo di laman. Tabata  derwijl dezelve op zulk  nòmber ‘Playa di Re’ ta-
       banda i proveé di tur kos      No tur bia Bosch taba-    hiba tantu karga komo  eene gemakkelijke wi- bata hopi komun na Bo-
       –  kañon,  sòldá,  akomo- ta mesun krítiko den su        pasahero tera ku boto di  jze      verkregen     wordt. neiru na e sitio aki.
       dashon,  enfermeria etc.  opservashonnan,         pero   rema.                        Naast het kreupelhout,         Historiadó Johan Har-
       – ku ta nesesario pa por    en  todo  kaso e ta duna        Segun Bosch, el a  waarmede  het zuidelijk  tog den su buki ‘Bonaire
       defendé kontra un atake.    sierto    informashonnan     imaginá su mes, yegan-       zeestrand  begroeid  is,  – Van Indianen tot Toeri-
          Fort Oranje su kon-      interesante di e Boneiru     do tera,  ku  e  tabata  mi-  worden de zeesteenen  sten’ ta referí na un mapa
       strukshon a tuma lugá  di antaño, spesialmente           rando Kòrsou. Banda di  aangespoeld,            zoodat di  aña  1825,  riba  kua  e
       na fin di siglo 18. A traha  e loke ta konosí awendia    un playa solitario, kamin-   hier een kalkoven met  sitio kaminda Kralendijk
       Fort  Oranje pa protehá  komo Kralendijk.                da no por a tende nada  weinige moeite gebrand  òf  Playa ta ubiká awe,
       e bahia di ‘De Rheede’,        Komandùr Isaac De-        otro ku e zonido monó-       wordt”.                      tabatin notá “De Rheede
       e nòmber original di  brot a pidi e domi aki pa          tono di laman ku ta move        G.B.  Bosch ta referí  met  Goede Ankerplaats’.
       Kralendijk.                 bishitá Boneiru tambe du-    e grastèn riba kosta.        tambe  na  e  murayanan        Den dokumentonan di
                                                                                             blanku di e fòrti, ku ta  e époka ei por nota ku
                                                                            Fòrti            un molèster pa wowo di  tabata skirbi mayoria bes
                                                                   Mas aleu Bosch a skir-    hende: “Wij waren boven  ‘Rheede’ òf  'Reede’ na
                                                                bi di un fòrti chikitu situá  gebleven bij de goed met  momentu ku tabata referí
                                                                meimei  di  algun kas.  El  kalk voorziene en wit be- na e sitio aki.
                                                                a mira algun kanoa halá  pleisterde muren der ge-           Aparte  di e fòrti,  na
                                                                riba playa. Nan tabata  bouwen in de forteres te  unda e komandùr tabata
                                                                usa e kanoanan aki pa  Bonaire. Dat zulks in een  biba  te  na  1840,  no  ta-
                                                                subi laman bai piska. El a  warm gewest, onder een  batin masha  kas  òf  edi-
                                                                mira tambe kuater kañon  wolkenloozen           hemel, fisio.  Esaki  por  dedusí
                                                                riba e fòrti, kaminda e ko-  schadelijk voor de oogen  for di deskripshonnan
                                                                mandùr  ta  biba.  Tabatin  moet  zijn,  laat  zich ligt  ku Bosch i tambe un tal
                                                                dia ku el a yega Boneiru  begrijpen. De witgekalkte  Teenstra a duna di e área
                                                                for barku mará den e ba-     muren in het fortje te Bo- aki,       respektivamente
                                                                hia.                         naire waren niet slechts     mas o ménos na 1825 i
       Fort Oranje komo promé edifisio na Playa di Re.             “Het    fort   te   Bo-   hinderlijk voor de oogen,  1828.
   27   28   29   30   31   32   33   34   35   36