Page 32 - AM210205
P. 32
12 Djaweps 4 febrüari 2021
HAF DI KRALENDIJK (1)
Awendia, si referí na ‘waf bieu’, bo kier men
e waf dilanti Parke Wilhelmina, ku desde algun
aña ta karga nòmber di ‘Waf Francisco (Chico)
Mercelina’. E waf aki a bira ‘bieu’ na momentu
ku den e promé mitar di añanan setenta di siglo
pasá, ku fondonan di e tempu ei Merkado Ko-
mun Oropeo, a traha un waf nobo na e aktual
Kaya Charles E.B. Hellmund. E waf nobo aki ta
konosí tambe komo Waf di Eneca, loke ta referí
na e kontratista ku a trah’é. Desde masomé-
nos dos aña e ta ‘Waf Nello Craane’. Algun aña
pasá a hasi ‘Waf Francisco (Chico) Mercelina’
mas grandi. Na e momentu aki ta ekspandien-
do ‘Waf Nello Craane’. Un oportunidat úniko pa Un bista di Playa di Re ku barkunan di bela riba anker. Ainda no tabatin
dediká atenshon na e haf di Boneiru. un waf pa nan mara.
Kuminsamentu De Rheede rante su bishita na West- naire, van ‘t welk de maar veroorzaakten ook
Fort Oranje ta e úniko Gerard Balthasar Indië. Despues ku el a Hollandsche vlag den te gelijk met den kalk-
fòrti eksistente na Bonei- Bosch, un domi prote- haña pèrmit pa realisá e aangekomen zoo vrien- rotsbodem, waarop het
ru, anke ku tin historiadó stant, a duna un deskrip- biahe aki serka Goberna- delijk toewaaide, en de fort gebouwd is, door de
ta referí na un fòrti ku ta- shon interesante di oku- dor General, el a subi e opmerkzaamheid meer terugkaatsing der zon-
batin tambe den tempu pashon di Fort Oranje barku di gobièrnu na luna dan elders trok, omdat nestralen, eene grootere
ku Spaña tabata poseé e den e promé mitar di di òktober 1822 na Kòr- deze niet door andere hitte."
isla aki, di 1499 pa 1636. siglo 19, loke a keda pu- sou pa bishitá Boneiru. voorwerpen verdeeld
Nòmber dje fòrti ei tabata bliká den e buki ‘Reizen Den e tempu ei ai- werd, was klein, maar Kralendijk
Barbudo. Kòrsou ta ko- in West-Indië en door een nda no tabatin un waf. doelmatig, en in go- E aktual Kralendijk,
nosí pa su hopi fòrtinan, gedeelte van Zuid- en Barkunan den e tempu ede orde gehouden. De pueblo kapital di Bonei-
manera Fort Amsterdam, Noord Amerika’. Bosch ei tabata aserká kosta muren van des Komman- ru, a forma rondó di Fort
Riffort, Fort Nassau i no solamente a skirbi di mas tantu posibel, di tal deurs woning, van enkele Oranje. Pero promé ku
diferente otro. e fòrti, sino tambe di e manera ku nan por a afdakjes en van ‘s Lands a yega na e nòmber aki,
Fòrti ta denominashon wardadónan di fòrti (fort- mara nan kañonnan bieu Magazijnen waren goed e sitio aki tabata konosí
di un konstrukshon será wachters) na Boneiru. I hinká den tera banda di voorzien met sneeuw komo ‘De Rheede’ òf ‘De
di defensa, traha riba tambe di maramentu di Fort Oranje, miéntras ku witte kalk, waarmede Reede’. Un 70 pa 100
un base sientífiko mili- barku na e parti aki di nan tabata tira anker den men hier niet zuinig is, aña pasá ainda uso di e
tar, defendibel na tur kosta. fondo di laman. Tabata derwijl dezelve op zulk nòmber ‘Playa di Re’ ta-
banda i proveé di tur kos No tur bia Bosch taba- hiba tantu karga komo eene gemakkelijke wi- bata hopi komun na Bo-
– kañon, sòldá, akomo- ta mesun krítiko den su pasahero tera ku boto di jze verkregen wordt. neiru na e sitio aki.
dashon, enfermeria etc. opservashonnan, pero rema. Naast het kreupelhout, Historiadó Johan Har-
– ku ta nesesario pa por en todo kaso e ta duna Segun Bosch, el a waarmede het zuidelijk tog den su buki ‘Bonaire
defendé kontra un atake. sierto informashonnan imaginá su mes, yegan- zeestrand begroeid is, – Van Indianen tot Toeri-
Fort Oranje su kon- interesante di e Boneiru do tera, ku e tabata mi- worden de zeesteenen sten’ ta referí na un mapa
strukshon a tuma lugá di antaño, spesialmente rando Kòrsou. Banda di aangespoeld, zoodat di aña 1825, riba kua e
na fin di siglo 18. A traha e loke ta konosí awendia un playa solitario, kamin- hier een kalkoven met sitio kaminda Kralendijk
Fort Oranje pa protehá komo Kralendijk. da no por a tende nada weinige moeite gebrand òf Playa ta ubiká awe,
e bahia di ‘De Rheede’, Komandùr Isaac De- otro ku e zonido monó- wordt”. tabatin notá “De Rheede
e nòmber original di brot a pidi e domi aki pa tono di laman ku ta move G.B. Bosch ta referí met Goede Ankerplaats’.
Kralendijk. bishitá Boneiru tambe du- e grastèn riba kosta. tambe na e murayanan Den dokumentonan di
blanku di e fòrti, ku ta e époka ei por nota ku
Fòrti un molèster pa wowo di tabata skirbi mayoria bes
Mas aleu Bosch a skir- hende: “Wij waren boven ‘Rheede’ òf 'Reede’ na
bi di un fòrti chikitu situá gebleven bij de goed met momentu ku tabata referí
meimei di algun kas. El kalk voorziene en wit be- na e sitio aki.
a mira algun kanoa halá pleisterde muren der ge- Aparte di e fòrti, na
riba playa. Nan tabata bouwen in de forteres te unda e komandùr tabata
usa e kanoanan aki pa Bonaire. Dat zulks in een biba te na 1840, no ta-
subi laman bai piska. El a warm gewest, onder een batin masha kas òf edi-
mira tambe kuater kañon wolkenloozen hemel, fisio. Esaki por dedusí
riba e fòrti, kaminda e ko- schadelijk voor de oogen for di deskripshonnan
mandùr ta biba. Tabatin moet zijn, laat zich ligt ku Bosch i tambe un tal
dia ku el a yega Boneiru begrijpen. De witgekalkte Teenstra a duna di e área
for barku mará den e ba- muren in het fortje te Bo- aki, respektivamente
hia. naire waren niet slechts mas o ménos na 1825 i
Fort Oranje komo promé edifisio na Playa di Re. “Het fort te Bo- hinderlijk voor de oogen, 1828.