Page 3 - HOH
P. 3
Diaranson, 26 Maart 2025 AWEMainta SALUD 15
Salud mental ta importa:
Ki ora pa encurasha y ki ora pa tuma accion
RETONAN di salud mental ta afecta cantidadnan incalcu-
label di hende rond mundo, y sa con pa apoya un hende den
necesidad por ta un acto di balansa delicado. Amigo y miem-
bronan di famia hopi biaha ta puntra nan mes na ki momento
pa duna encurashamento suave y na ki momento pa inter-
veni mas asertivamente. Aunke ta importante pa respeta
autonomia di un hende, tin situacionnan unda intervencion
no ta djis util, sino necesario. Haya e liña ey entre guia un Si un hende no ta capaz mas pa tuma decisionnan racional
hende pa busca ayudo y tuma accion directo ta rekeri conci- tocante nan bienestar, interveni ta bira un responsabilidad
entisacion, compasion y huicio cuidadoso. moral. Consulta cu profesionalnan di salud mental pa guia
riba con pa acerca e situacion ta altamente recomenda.
Respeta autonomia: Laga nan busca ayudo
Den mayoria di caso, e prome paso den apoya un hende Haya e acercamento corecto
cu luchanan di salud mental ta pa encurasha nan pa busca Ora intervencion ta necesario, con bo ta maneha esaki por
ayudo independientemente. Esaki por inclui sugeri terapia, haci un diferencia. Acerca e persona cu compasion y evita di
conseho, of gruponan di apoyo. Respeta nan autonomia ta haci nan sinti ataca of culpa. En bes di esey, expresa preocu-
nifica duna nan espacio pa tuma nan mesun decisionnan pacion uzando declaracionnan cu “mi”, manera, “Mi ta real-
mientras ta ofrece apoyo sin ta forsa. Laga nan sa cu bo t’ey mente preocupa pa bo, y mi kier yuda.” Ofrece pa compaña
pa scucha y asisti por yuda reduci sentimentonan di isola- nan na un profesional di salud mental of yuda nan haya
cion of berguensa. recurso por haci e proceso sinti menos abrumador.
Ta importante pa corda cu pusha un hende mucho duro Si e persona resisti of bira defensivo, keda trankil y ripiti bo
por tin efecto contrario, causando nan pa retira of resisti apoyo. Den algun caso, involucra otro amigonan of miem-
ayudo completamente. Hopi hende cu ta lucha cu proble- bronan di famia di confiansa por fortalece e mensahe cu nan
manan di salud mental tin miedo di wordo husga of controla, no ta nan so. Intervencionnan colaborativo tin tendencia
asina mantene un acercamento habri y sin husga ta crucial. di sinti menos confrontacional y mas manera un esfuerso
Expresa empatia y comprension sin presion hopi biaha ta colectivo pa yuda.
permiti individuonan sinti nan mes suficiente sigur pa tuma
e prome pasonan pa haya ayudo. Balansa apoyo y siguridad
Haya e balans corecto entre guia un hende pa busca ayudo
Ki tempo pa interveni: Reconoce e señalnan y interveni directamente ta desafiante, pero finalmente e
Mientras respeta autonomia ta vital, tin situacionnan unda ta tocante priorisa siguridad mientras ta mantene respet y
intervencion ta bira necesario. E señal mas obvio ta ora empatia. Sea observador, scucha activamente, y presta aten-
bida of siguridad di un hende ta na riesgo. Esaki ta inclui cion na cambionan den comportacion of estado animico.
expresa pensamento suicida, auto-daño, of menasa di daño Encurashamento semper mester bin na prome luga, pero
na otronan. Den casonan asina, ta esencial pa tuma accion ora siguridad bira un preocupacion, tuma accion decisivo
inmediato, manera contacta servicionan di salud mental, un sin tarda.
liña di crisis, of hasta servicionan di emergencia si e peliger
ta iminente. Apoyo di salud mental no ta un ‘one size fits all’, y cada
situacion ta rekeri consideracion cuidadoso. Door di keda
Otro señalnan cu intervencion por ta necesario ta inclui compasivo y informa, bo por tuma e decisionnan corecto
un caida repentino den auto-cuido, retiro social completo, pa apoya un hende cu bo ta stima mientras ta proteha nan
comportacion iregular of violento, of caida cognitivo notabel. bienestar y siguridad.

