Page 3 - HOH
P. 3

Diaranson, 26 Maart 2025                                       AWEMainta                                                  SALUD            15
















                                                         Salud mental ta importa:


        Ki ora pa encurasha y ki ora pa tuma accion





       RETONAN di salud mental ta afecta cantidadnan incalcu-

       label di hende rond mundo, y sa con pa apoya un hende den
       necesidad por ta un acto di balansa delicado. Amigo y miem-
       bronan di famia hopi biaha ta puntra nan mes na ki momento
       pa duna encurashamento suave y na ki momento pa inter-

       veni mas asertivamente. Aunke ta importante pa respeta
       autonomia di un hende, tin situacionnan unda intervencion
       no ta djis util, sino necesario. Haya e liña ey entre guia un              Si un hende no ta capaz mas pa tuma decisionnan racional
       hende pa busca ayudo y tuma accion directo ta rekeri conci-                tocante nan bienestar, interveni ta bira un responsabilidad

       entisacion, compasion y huicio cuidadoso.                                  moral. Consulta cu profesionalnan di salud mental pa guia
                                                                                  riba con pa acerca e situacion ta altamente recomenda.
       Respeta autonomia: Laga nan busca ayudo
       Den mayoria di caso, e prome paso den apoya un hende                       Haya e acercamento corecto

       cu luchanan di salud mental ta pa encurasha nan pa busca                   Ora intervencion ta necesario, con bo ta maneha esaki por
       ayudo independientemente. Esaki por inclui sugeri terapia,                 haci un diferencia. Acerca e persona cu compasion y evita di
       conseho, of gruponan di apoyo. Respeta nan autonomia ta                    haci nan sinti ataca of culpa. En bes di esey, expresa preocu-
       nifica  duna  nan  espacio  pa  tuma  nan  mesun  decisionnan              pacion uzando declaracionnan cu “mi”, manera, “Mi ta real-

       mientras ta ofrece apoyo sin ta forsa. Laga nan sa cu bo t’ey              mente preocupa pa bo, y mi kier yuda.” Ofrece pa compaña
       pa scucha y asisti por yuda reduci sentimentonan di isola-                 nan  na un  profesional  di salud  mental  of yuda nan  haya
       cion of berguensa.                                                         recurso por haci e proceso sinti menos abrumador.



       Ta importante  pa corda cu  pusha un  hende  mucho  duro                   Si e persona resisti of bira defensivo, keda trankil y ripiti bo
       por tin efecto contrario, causando nan pa retira of resisti                apoyo. Den algun caso, involucra otro amigonan of miem-
       ayudo completamente. Hopi hende cu ta lucha cu proble-                     bronan di famia di confiansa por fortalece e mensahe cu nan
       manan di salud mental tin miedo di wordo husga of controla,                no  ta  nan  so.  Intervencionnan  colaborativo  tin  tendencia

       asina mantene un acercamento habri y sin husga ta crucial.                 di sinti menos confrontacional y mas manera un esfuerso
       Expresa empatia y comprension sin presion hopi biaha ta                    colectivo pa yuda.
       permiti individuonan sinti nan mes suficiente sigur pa tuma
       e prome pasonan pa haya ayudo.                                             Balansa apoyo y siguridad

                                                                                  Haya e balans corecto entre guia un hende pa busca ayudo
       Ki tempo pa interveni: Reconoce e señalnan                                 y  interveni  directamente  ta  desafiante,  pero  finalmente  e
       Mientras respeta autonomia ta vital, tin situacionnan unda                 ta tocante priorisa siguridad mientras ta mantene respet y
       intervencion  ta bira necesario.  E  señal  mas  obvio ta ora              empatia. Sea observador, scucha activamente, y presta aten-

       bida of siguridad di un hende ta na riesgo. Esaki ta inclui                cion  na cambionan den  comportacion of estado animico.
       expresa pensamento suicida, auto-daño, of menasa di daño                   Encurashamento semper  mester  bin na prome  luga, pero
       na otronan. Den casonan asina, ta esencial pa tuma accion                  ora siguridad bira un preocupacion, tuma accion decisivo
       inmediato, manera contacta servicionan di salud mental, un                 sin tarda.

       liña di crisis, of hasta servicionan di emergencia si e peliger
       ta iminente.                                                               Apoyo  di  salud  mental  no  ta  un  ‘one  size  fits  all’,  y  cada
                                                                                  situacion ta rekeri consideracion cuidadoso. Door di keda
       Otro  señalnan  cu  intervencion  por  ta  necesario  ta  inclui           compasivo y informa, bo por tuma e decisionnan corecto

       un caida repentino den auto-cuido, retiro social completo,                 pa apoya un hende cu bo ta stima mientras ta proteha nan
       comportacion iregular of violento, of caida cognitivo notabel.             bienestar y siguridad.
   1   2   3   4   5   6   7   8