Page 4 - AHATA
P. 4

Diamars, 18 Februari 2025                                      AWEMainta                                                  LOCAL             3














                                                          E ilusion di escogencia:


        Nos realmente ta liber pa pensa?







       DEN un sociedad chikito y estrechamente conecta manera                     Por ehempel, ora politica economico nobo ta wordo intro-

       Aruba,  opinion publico hopi biaha  ta wordo forma no pa                   duci, nan ta wordo presenta como necesario pa “stabilidad”
       pensamento  individual,  sino  pa  un  sistema  cu  cuidadosa-             of  “crecemento.”  Toch,  hopi  di  e  politica  aki  ta  beneficia
       mente ta fabrica consentimento. Hende ta kere cu nan ta                    corporacionnan  grandi  y  inversionistanan  stranhero  mas
       tumando decisionnan independiente, formando nan propio                     cu  e clase  trahado. Ora politica social  ta restringi cierto

       puntonan di bista y scogiendo loke ta miho pa nan mes y                    libertad, nan ta wordo mercadea como necesario pa “sigur-
       nan pais. Pero cuanto di esey realmente ta berdad? For di                  idad.” Miedo t’e herment di control mas efectivo y una bes
       e manera cu media ta presenta noticia te na con politica ta                cu publico acepta cu nan mester di e sistema pa proteha
       wordo bendi na publico, Arubianonan—manera hende tur                       nan, nan ta menos inclina pa desafia esaki.

       caminda—ta wordo condiciona sutilmente pa acepta control
       en bes di cuestiona esaki.                                                 Educacion y e supresion di pensamento critico
                                                                                  Un otro herment poderoso di control t’e sistema di educa-
       Media: E herment di influencia mas poderoso                                cion. Scolnan na Aruba, manera na hopi otro luga, ta diseña

       Media na Aruba, sea ta via corant, television, of radio, ta un             pa crea trahadonan obediente, no pensadonan independi-
       forsa principal den forma opinion publico. Pero ken ta doño                ente. Studiantenan ta wordo siña pa memorisa informacion
       di e plataformanan aki?  Hopi medio di comunicacion tin                    y sigui regla, pero raramente ta wordo encurasha pa cues-
       lasonan directo cu partidonan politico, figuranan guberna-                 tiona e sistema of pensa criticamente tocante structuranan

       mental, of interesnan comercial poderoso. Esaki ta significa               di poder. Si un sociedad no ta educa su hendenan con pa
       cu en bes di periodismo independiente, publico hopi biaha                  pensa, sino solamente kico pa pensa, e ora ey desacuerdo
       ta haya un narativa cuidadosamente traha y diseña pa sirbi                 ta bira raro y obediencia ta bira e norma.
       esnan  den  poder.  Asuntonan  cu  mester  provoca  indigna-

       cion ta wordo suavisa, mientras cu distraccionnan ta wordo                 Ademas,  esnan  cu  ta  cuestiona  autoridad  of  ta  desafia  e
       amplifica.  Si  hende  ta  scucha  solamente  un  banda  di  e             sistema hopi biaha ta enfrenta consecuencianan  social  y
       storia, nan realmente por bisa cu nan ta tumando decisi-                   profesional.  Un  cultura  di  silencia  desacuerdo  a  traves  di
       onnan informa?                                                             berguensa of exclusion ta sigura cu poco hende ta dispuesto

                                                                                  pa expresa nan mes, hasta ora nan ta reconoce e fayonan
       Media social, cu un  tempo tabata wordo mira como  un                      den e sistema.
       herment pa expresion liber, tambe a bira un arma di manip-
       ulacion. Tendencianan cuidadosamente diseña, indignacion                   Kibra e ciclo: Arubianonan realmente por ta pensadonan

       selectivo  y  desinformacion  viral  ta  mantene  Arubianonan              liber?
       discutiendo riba  asuntonan menor mientras cu e proble-                    E pregunta ta keda: E pueblo  di Aruba por kibra liber  di
       manan mas grandi—corupcion, dificultadnan economico y                      e ciclo aki di consentimento fabrica?  E respuesta ta den
       politica inhusto—ta sigui sin wordo controla. E sistema no                 educacion, conscientisacion di media y e disponibilidad pa

       mester silencia bo si e por distrae bo.                                    desafia e status quo. Libertad berdadero no ta solamente
                                                                                  tocante vota cada par di aña—ta tocante tin acceso na tur
       Politica: E arte di bende control como proteccion                          perspectiva, cuestiona politica en bes di acepta nan ciega-
       E sistema politico di Aruba ta prospera riba e idea cu politica            mente y resisti e presion pa conforma.

       gubernamental ta wordo traha pa proteha e pueblo. Pero
       historia ta mustra cu hopi di e politica aki ta sirbi esnan den            Te ora Arubianonan cuminsa cuestiona ken ta beneficia di e
       poder prome y e publico despues. Ley y regulacionnan ta                    sistemanan existente, nan lo sigui kere cu nan ta liber mien-
       wordo introduci bou di  e promesa di  “mehora sociedad,”                   tras cu inconscientemente nan ta wordo controla. Cambio

       pero hopi biaha nan ta limita libertad, aumenta dependencia                berdadero ta cuminsa ora hende stop di acepta e ilusion di
       riba gobierno, of fortalece control di elite.                              escogencia y cuminsa exigi responsabilidad real.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9