Page 4 - AHATA
P. 4
Diamars, 18 Februari 2025 AWEMainta LOCAL 3
E ilusion di escogencia:
Nos realmente ta liber pa pensa?
DEN un sociedad chikito y estrechamente conecta manera Por ehempel, ora politica economico nobo ta wordo intro-
Aruba, opinion publico hopi biaha ta wordo forma no pa duci, nan ta wordo presenta como necesario pa “stabilidad”
pensamento individual, sino pa un sistema cu cuidadosa- of “crecemento.” Toch, hopi di e politica aki ta beneficia
mente ta fabrica consentimento. Hende ta kere cu nan ta corporacionnan grandi y inversionistanan stranhero mas
tumando decisionnan independiente, formando nan propio cu e clase trahado. Ora politica social ta restringi cierto
puntonan di bista y scogiendo loke ta miho pa nan mes y libertad, nan ta wordo mercadea como necesario pa “sigur-
nan pais. Pero cuanto di esey realmente ta berdad? For di idad.” Miedo t’e herment di control mas efectivo y una bes
e manera cu media ta presenta noticia te na con politica ta cu publico acepta cu nan mester di e sistema pa proteha
wordo bendi na publico, Arubianonan—manera hende tur nan, nan ta menos inclina pa desafia esaki.
caminda—ta wordo condiciona sutilmente pa acepta control
en bes di cuestiona esaki. Educacion y e supresion di pensamento critico
Un otro herment poderoso di control t’e sistema di educa-
Media: E herment di influencia mas poderoso cion. Scolnan na Aruba, manera na hopi otro luga, ta diseña
Media na Aruba, sea ta via corant, television, of radio, ta un pa crea trahadonan obediente, no pensadonan independi-
forsa principal den forma opinion publico. Pero ken ta doño ente. Studiantenan ta wordo siña pa memorisa informacion
di e plataformanan aki? Hopi medio di comunicacion tin y sigui regla, pero raramente ta wordo encurasha pa cues-
lasonan directo cu partidonan politico, figuranan guberna- tiona e sistema of pensa criticamente tocante structuranan
mental, of interesnan comercial poderoso. Esaki ta significa di poder. Si un sociedad no ta educa su hendenan con pa
cu en bes di periodismo independiente, publico hopi biaha pensa, sino solamente kico pa pensa, e ora ey desacuerdo
ta haya un narativa cuidadosamente traha y diseña pa sirbi ta bira raro y obediencia ta bira e norma.
esnan den poder. Asuntonan cu mester provoca indigna-
cion ta wordo suavisa, mientras cu distraccionnan ta wordo Ademas, esnan cu ta cuestiona autoridad of ta desafia e
amplifica. Si hende ta scucha solamente un banda di e sistema hopi biaha ta enfrenta consecuencianan social y
storia, nan realmente por bisa cu nan ta tumando decisi- profesional. Un cultura di silencia desacuerdo a traves di
onnan informa? berguensa of exclusion ta sigura cu poco hende ta dispuesto
pa expresa nan mes, hasta ora nan ta reconoce e fayonan
Media social, cu un tempo tabata wordo mira como un den e sistema.
herment pa expresion liber, tambe a bira un arma di manip-
ulacion. Tendencianan cuidadosamente diseña, indignacion Kibra e ciclo: Arubianonan realmente por ta pensadonan
selectivo y desinformacion viral ta mantene Arubianonan liber?
discutiendo riba asuntonan menor mientras cu e proble- E pregunta ta keda: E pueblo di Aruba por kibra liber di
manan mas grandi—corupcion, dificultadnan economico y e ciclo aki di consentimento fabrica? E respuesta ta den
politica inhusto—ta sigui sin wordo controla. E sistema no educacion, conscientisacion di media y e disponibilidad pa
mester silencia bo si e por distrae bo. desafia e status quo. Libertad berdadero no ta solamente
tocante vota cada par di aña—ta tocante tin acceso na tur
Politica: E arte di bende control como proteccion perspectiva, cuestiona politica en bes di acepta nan ciega-
E sistema politico di Aruba ta prospera riba e idea cu politica mente y resisti e presion pa conforma.
gubernamental ta wordo traha pa proteha e pueblo. Pero
historia ta mustra cu hopi di e politica aki ta sirbi esnan den Te ora Arubianonan cuminsa cuestiona ken ta beneficia di e
poder prome y e publico despues. Ley y regulacionnan ta sistemanan existente, nan lo sigui kere cu nan ta liber mien-
wordo introduci bou di e promesa di “mehora sociedad,” tras cu inconscientemente nan ta wordo controla. Cambio
pero hopi biaha nan ta limita libertad, aumenta dependencia berdadero ta cuminsa ora hende stop di acepta e ilusion di
riba gobierno, of fortalece control di elite. escogencia y cuminsa exigi responsabilidad real.