Page 15 - HOH
P. 15

Diaranson, 14 Mei 2025                                         AWEMainta                                                  SALUD            11


















                                                             Ansiedad vs. Stress:


        Dicon compronde e diferencia ta importante






       DEN bida diario, e palabranan “stress” y “ansiedad” hopi biaha
       ta wordo uza intercambiabelmente. Ambos ta trece sintomanan
       fisico  similar  —  curason  ta  bati  lihe,  inkietud,  iritabilidad,  of
       problema pa drumi. Pero aunke nan por sinti mescos, ansiedad

       y stress no ta mescos. Compronde e diferencia ta afecta con
       bo ta maneha bo salud mental y ki ora bo busca ayudo. Sin un
       comprension cla, hende por bagatelisa nan lucha, tarda pa busca

       tratamento, of purba strategianan di afronta cu simplemente no
       ta funciona.


       Stress ta un reaccion natural na un desafio of menasa specifico.
       E ta usualmente causa pa algo externo — un examen, un dead-                Pior ainda, hopi hende ta sinti berguensa of debil pa no surpasa

       line,  un  argumento,  of  preocupacionnan  financiero.    Bo  curpa       esakinan ora cu eigenlijk nan ta lidiando cu un condicion real di
       ta responde na e stresornan aki  cu un ráfaga di adrenalina,               salud mental cu tin mester di cuido y compasion.
       pushando bo den modo di “lucha of hui”.  Esaki por ta util den

       ráfaga cortico. Stress hopi biaha ta situacional y tin tendencia di        Finalmente, e diferencia ta esaki: stress ta bo respuesta na
       baha una bes cu e stresor a bay of wordo resolvi. Por ehempel,             presion; ansiedad ta bo reaccion na miedo — sea real of imagi-
       caba un proyecto of resolve un conflicto hopi biaha ta trece alivio.       nario. Un ta baha ora e situacion mehora, e otro hopi biaha tin
       Stress por ta hasta positivo den cantidadnan chikito, yudando              mester di tratamento activo. Ambos ta experiencianan valido.
       nos keda concentra of energisa — loke nos tin biaha ta yama                Pero ora ansiedad wordo maldiagnostica como stress,  e por

       “bon stress”.                                                              retrasa sanacion y prolonga sufrimento. P’esey ta asina impor-
                                                                                  tante pa scucha bo curpa, observa bo patronchinan, y pidi ayudo
       Ansiedad, na otro banda, no semper tin mester di un trigger di             ora necesario. Sea bo ta lidiando cu stress of ansiedad, e prome

       mundo real. E por bin di paden, basa riba peligernan percibi, “kico        paso pa alivio ta compronde kico realmente bo ta enfrentando —
       si,” of miedo sin resolve. Diferente for di stress, cu tin tendencia       y sa cu bo no ta bo so den esaki.
       di ta temporal, ansiedad por dura simannan, lunanan, of hasta
       añanan si no wordo trata. E hopi biaha ta manifesta su mes como
       preocupacion excesivo, pensa di  mas, comportacion di evita-

       cion, of atakenan di panico.  Trastornonan di ansiedad — manera
       trastorno di ansiedad general, ansiedad social, of fobianan — ta
       bay mas leu cu nerviosismo ocasional. Nan ta persistente, abru-

       mador, y ta interferi cu funcionamento diario.


       E diferencia entre nan dos ta importante pasobra e ta yuda deter-
       mina con bo ta responde. Si bo ta stress pa motibo di un deadline
       specifico, bo por beneficia di hermentnan di maneho di tempo,

       descanso, of ehercicio fisico. Si bo ta lidiando cu ansiedad, sinem-
       bargo, respiracion profundo, terapia cognitivo conductual (TCC),
       of hasta remedi por ta mas apropia.



       Malcompronde bo experiencia por hiba na ignora sintomanan of
       uza e metodonan di afronta robes — locual por haci cosnan pio.
   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20