Page 12 - AHATA
P. 12
A4 LOCAL
Diamars 4 Februari 2025
Documentario di “Turning the Tide” ta conscientisa comunidad riba e
necesidad pa conserva y preserva naturalesa
E conexion cu e proyecto ta bin y e sedimento ta wordo
“Turning the Tide” Aruba erosiona den e mangel. Pues
Conservation Foundation deshaci di e cabritonan. Mi sa
(ACF) hunto cu partner- cu e ta un cos cultural pero
nan local ScubbleBubbles bo mester cuminsa e discu-
Foundation, Universidad sion aki prome cu ta mucho
di Aruba y partner in- laat pasobra bo ta perdiendo
ternacional Wageningen especie,” el a enfatisa.
University & Research
a lansa e documentario Nunes a agrega cu teniendo
‘Turning the Tide’ na Aru- na cuenta cu ya caba 50% di e
ba. Siguiendo e articulo tera di Aruba ta construi caba,
den nos edicion di ayera, si construi algo ta pasa over
den e articulo di awe Rene cualkier posibel balansa caba
Henkens di Wageningen pasobra aworaki e ta na 50%
University & Research ta di construccion caba y no a
elabora tocante e docu- sobra nada pa por tuma over
mentario y meta tras di pa mas construccion.
esaki.
El a indica cu si hende ta
Henkens a remarca cu e meta traha hardin na nan, pa nan
principal di e documentario haci esaki cu mata- y palonan
ta conscientisacion. El a spli- nativo y di e forma ey nan
ca cu hende mester sa kico ta ta integra naturalesa den e
pasando cu e mangel- y coral- ambiente construi. Ademas
nan y con naturalesa ta mus- esaki ta bon pa e parha- y bar-
tra, y con e ta afecta y impacta bin na un luga manera Aruba y 10% naturalesa. Si nos kier e Prikichi tambe ta pasan- buletnan pasobra si un per-
hopi otro hende. por ehempel, nan kier bay un balansa nos mester trece do temponan hopi dificil y sona planta tipo di mata- of
un luga special y asina no tin esaki na un 50%-50% por lo Shoco tambe tin un cantidad palonan cu no ta di Aruba,
“Bo ta mira den e documen- mas tourism pero toch e hen- menos. Ami lo kier mira un di esfuerso di ACF como di e parha- y barbuletnan no
tario con pasiona e studian- denan riba Eustatius ta gana 90% naturalesa 10% turismo, ABC pa mantene e popu- akinan no conoce e tipo di
tenan local y e hobennan ta cu basta placa riba e cantidad personalmente,” Nunes a en- lacion di Shoco saludabel. mata- of palonan ey. Adicio-
naturalesa y con bunita Aruba limita di buceador. Berdad ta fatisa. Awor e Lora awor a ser rein- nalemnte si planta especienan
ainda ta. Esaki ta un manera cantidadnan limita, pero nan troduci y te ainda ta bayendo nativo sobrevivi, ya cu algun
hopi bon di conscientisacion ta paga hopi mas,” el a splica. Henkens a splica cu aña pasa bon. ta cerca di extincion of ta ex-
mi ta kere y mi ta spera e ta nan a haci un estudio riba e tincto caba.
habri hende su mente,” el a Na mesun momento Hen- cubrimento di tera di Aruba El a destaca e esfuerso di ACF
indica. kens a resalta cu no culpa 100 aña pasa y awor. Loke a pa haya e parhanan aki back Por ultimo Henkens a re-
turismo pa tur cos pasobra descubri ta cu urbanisacion den naturalesa, pero a resal- comenda pueblo completo
El a splica cu aunke e ta bin di e ta trece hopi pa economia. a expande 100 biaha, pues ta cu e parhanan aki tambe pa bay wak e documentario
Hulanda djis mira e daño cu El a splica cu tin dos banda tin 100 biaha mas area ur- mester di vegetacion nativo y “Turning the Tide”, disponi-
tin den naturalesa ta haci do- riba e mesun moneda, pero bano compara cu 100 aña hopi di e matanan nativo aki bel te cu 14 di februari, pa
lor. P’esey e ta spera cu e doc- e mester tur mester ta mas pasa y awor mita di Aruba ta cabrito ta come nan. haya mas informacion to-
umentario, cu ta mustra loke sostenibel pasobra na final si urbanisa y e ta 50% construi cante e situacion di e rifnan
ta pasando specialmente cu e destrui e isla, turistanan lo caba. “Mester deshaci di e cabrit- di coral y mangelnan, y natu-
rifnan di coral y e mangelnan, keda leu. “Mester percura pa onan tambe en realidad paso- ralesa en general y asina bira
por inspira tur ciudadano pa bo isla keda bunita y ta bira El a sigui indica cu pa mo- bra e cabritonan aki ta come mas consciente riba e nece-
haci miho y cuida Aruba su mas bunita cu e ta awor. Mi tibo di esaki e parha Patrishi tur cos. Nan ta come tur e sidad pa preserva y conserva
naturalesa. ta kere cu tin hopi potencial ta funcionalmente extinto, matanan y despues awasero naturalesa.
ainda. E ta keda un dushi
Durante entrevista tambe a destinacion pa turistanan,” el
toca e punto di e hecho cu a agrega.
cada biaha cu un hotel nobo
ser construi, localnan ta perde El a enfatisa cu desaroyador-
un pidi di lama. Referiendo nan tambe mester comporta
specificamente na e situacion nan mes mas responsabel y
cu parasolnan na beach cerca kisas crea un laso mas fuerte
di strandpolitie, Henkens a entre e conservacion di na-
remarca cu ta tristo mira tur turalesa y turismo y haya un
esaki y con e localnan ta es- balansa entre nan dos.
unnan cu na final di dia ta
perde. Di parti di ACF Giancarlo
Nunes, Reasearch Conser-
El a conta cu el a yega di bay vation Manager a splica cu
Saint Eustatius un di e is- aunke e aspecto di balansa ta
lanan tambe cu no tin tanto importante, Aruba ta papian-
desaroyo di turismo andan- do di balansa pa 10 aña caba y
do, pero e turistanan cu ta ainda esaki no ta un realidad.
bishita e isla, principalmente
buceadornan, ta paga hopi El a sigui splica cu hopi ta
mas cu buceadornan cu ta pensa cu si nan planta mas
bishita Aruba, pero nan ta den nan cura e ta mescos cu
bisa cu loke nan gusta di e isla balansa, pero esaki en reali-
ta e trankilidad y e autentici- dad no ta haci diferencia.
dad.
“Esey ta loke nan ta buscan- “No tin balansa awor aki. E
do. E buceadornan ey no kier schommel ta na 90% turismo