Page 21 - ANTILL DGB

Gezondheid 21
Zaterdag 18 januari 2020

Is longontsteking besmettelijk?

Hoest jij ook zoveel? De griep niet erg groot. Longontsteking
heerst, en meer mensen dan an- treft vooral mensen met een ver-
ders hebben longontsteking. minderde weerstand. Dat zijn
Kun je van griep longontsteking heel jonge kinderen, echt oude
krijgen? Is het besmettelijk? mensen en/of patiënten met
Hoe herken je een longontste- aandoeningen die de (long)af-
king en wanneer moet je naar de weer verzwakken, zoals patiën-
huisarts? Prof dr. Tjip van der ten met hart- en vaatziekten, sui-
Werf, longarts in het Universi- kerzieke, de longziekte COPD of
tair Medisch Centrum Gronin- kanker.
gen (UMCG,) legt uit. Als je tot een van de risico-
Men kan door een griepje een groepen behoort, moet je op tijd
longontsteking krijgen. Griep naar de huisarts. Een longont-
ontstaat door een virus. Meestal steking kan namelijk sluipend
verloopt een virusinfectie niet beginnen, maar heel plotseling
ernstig, maar het griepvirus kan verergeren. Soms is dat een
Volgens de WHO zouden ook kinderen tussen zes en veertien jaar gevaccineerd moeten worden om de wel voor een tijdelijke verzwak- kwestie van uren. Het lastige is
uitbraak een halt toe te roepen. king van de trilhaartjes in de dat de klachten vaak vaag zijn.
Niet alle patiënten met een long-
luchtpijp zorgen en ook zelf
‘Meer dan 6.000 doden door longontsteking veroorzaken. ontsteking hoesten bijvoorbeeld,
Soms ontstaat door de trilhaar-
zeker heel oude mensen niet.
Het kan daarom lang duren
schade bovenop de griep een
mazelenepidemie in Congo’ longontsteking door een bacte- voordat iemand de huisarts in-
rie die zijn kans schoon ziet en
schakelt, of voor die de juiste
toeslaat.
diagnose stelt.
Klachten die bij een longont- Een snelle ademhaling van
In de Democratische Republiek WHO een vaccinatieprogram- niet dodelijk te zijn. De eerste steking horen zijn hoesten, meer dan dertig keer per mi-
Congo zijn inmiddels meer dan ma. Sindsdien zijn meer dan symptomen bestaan uit koorts koorts en een snelle, oppervlak- nuut, een lage broeddruk, ver-
zesduizend mensen overleden achttien miljoen Congolese kin- en een loopneus. Na een paar kige ademhaling. Vaak hoest wardheid en algemene zwakte
aan de mazelen. Volgens ge- deren tot vijf jaar ingeënt tegen dagen krijgt een patiënt uitslag een patiënt ook geel of groen zijn allemaal tekenen die kun-
zondheidsorganisatie WHO de ziekte. in het gezicht en op de rest van slijm op en heeft hij pijn bij het nen wijzen op bloedvergiftiging
gaat het om de ernstigste en de Maar de slechte infrastruc- het lichaam. Als de patiënt geen diep ademhalen of hoesten. door een longontsteking. Bij
zich het snelst verspreidende tuur, aanvallen van bendes op antibiotica slikt, kan hij of zij Soms komt er hoofdpijn, een dergelijke klachten is het ver-
epidemie ter wereld. gezondheidscentra en de slechte een long- of hersenontsteking verminderde eetlust of een blau- standig zo snel mogelijk de huis-
De ziekte heeft in Congo in- staat van de reguliere gezond- krijgen. Dan kan de infectie le- we verkleuring aan vingers, voe- arts te informeren, zeker als de
middels twee keer zoveel dode- heidszorg in Congo maken het vensgevaarlijk zijn. ten en lippen bij kijken. Bij heel persoon in kwestie boven de 75
lijke slachtoffers geëist als het lastig de ziekte definitief de kop Jaarlijks sterven wereldwijd oude mensen - de meest kwets- is en/of een kwetsbare gezond-
ebolavirus, meldt BBC News. in te drukken. 110.000 mensen aan de maze- bare groep - zijn de verschijnse- heid heeft. Hoe eerder je erbij
Sinds het begin van 2019 zijn Volgens de WHO zouden ook len. In Nederland zijn de meeste len vaak minder duidelijk, bent, hoe kleiner de kans dat de
meer dan 310.000 gevallen van kinderen tussen zes en veertien kinderen ingeënt tegen de ziek- waardoor de longontsteking infectie onherstelbare schade
de mazelen geconstateerd. De jaar gevaccineerd moeten wor- te. In 2014 was in Nederland soms moeilijk te herkennen is. aanricht.
ziekte komt in alle delen van het den om de uitbraak een halt toe voor het laatst sprake van een Of een longontsteking be- Longontsteking kan voorko-
land voor. te roepen. Dit zou 40 miljoen mazelenuitbraak. Een meisje smettelijk is, hangt af van de men worden door gezond te
In september startte de Con- dollar extra kosten. van zeventien overleed toen aan oorzaak. De meest voorkomen- eten en voldoende te bewegen,
golese regering samen met de Een mazeleninfectie hoeft de ziekte. de ziekteverwekker, de pneumo- en niet te roken. Sigaretten zijn
kok, is waarschijnlijk niet erg be- grote boosdoeners, ook als het
smettelijk. Artsen weten nog om longontsteking gaat. Voor
Huisarts Edwin de Vaal uit Nij- Wanneer PSA- te stellen of je kanker hebt. niet goed hoe die bacterie van de mensen met een kwetsbare ge-
megen krijgt vaak mannen op ,,Omdat een verhoogde PSA- ene op de andere mens wordt zondheid is het verstandig zich
zijn spreekuur die hun PSA wil- waarde zoals gezegd ook een an- overgebracht, maar de kans dat jaarlijks tegen de griep en de
len laten controleren. Dat is vol- waarde laten dere oorzaak kan hebben dan je iemand daarmee ‘aansteekt’ is pneumokok te laten vaccineren.
gens hem niet per se goed of prostaatkanker. Bovendien moet
noodzakelijk. Hij legt uit waar- controleren bij je er iets mee als je PSA ver-
om. hoogd blijkt te zijn. De huisarts
PSA staat voor Prostaat Speci- de huisarts? verwijst dan naar de uroloog
fiek Antigeen, een stofje dat in voor aanvullend onderzoek. De
de prostaat wordt gemaakt. De kans dat in het ziekenhuisonder-
prostaat is een klier die onder de ting van de prostaat. Prostaat- zoek prostaatkankercellen ge-
blaas zit en prostaatvocht maakt. kanker kán ook een oorzaak vonden worden is groot, zeker
Dat komt met de zaadcellen zijn, maar dat hoeft dus niet. Bo- bij oudere mannen.”
naar buiten bij een zaadlozing. vendien heeft 80 procent van de In de meeste prostaatkanker-
Een verhoogd PSA betekent mannelijke tachtigplussers pro- gevallen gaat het om de lang-
niet dat iemand prostaatkanker staatkanker, maar krijgt daar zaam groeiende variant waar
heeft. De Vaal: ,,Het PSA, dat in geen klachten van en sterft er mannen niet aan overlijden.
het bloed wordt gemeten, kan ook niet aan. De meeste pro- Mannen die weten dat ze pro-
door verschillende oorzaken stij- staatkankers zijn namelijk van staatkanker hebben, leven ge-
gen: een ontsteking van de pro- de langzaam groeiende variant.” middeld even lang als mannen Longontsteking treft vooral mensen met een verminderde weer-
staat of een goedaardige vergro- Met een PSA-test valt niet vast die dat niet weten. stand.

ons lichaam te trainen en fit te Hoogleraar neuropsychologie: Houd je hersenen fit! beschikken, dingen beter in con-
We gaan naar de sportschool om
text plaatsen.
houden, maar hoe houden we Je hersenen blijven uitdagen
eigenlijk onze hersenen fit? En aties inschatten. ,,Uit onderzoek nut heeft, zoals zulke rijtjes. Het naar het menselijk brein. Een en trainen tot op late leeftijd
naarmate we ouder worden, blijkt dat wie voortdurend blijft lijkt erop dat het geheugen bij belangrijke ontdekking was dat heeft invloed op de gezondheid
gaan de hersenen toch alleen leren, ook na het vijftigste le- ouderen meer gericht is op de het oudere brein niet alleen van je hersenen. Doe dit door
nog maar achteruit? Volgens vensjaar, minder last heeft van doelen die ze hebben. Nutteloze achteruitgaat, maar bij veel bijvoorbeeld een instrument te
hoogleraar neuropsychologie cognitieve achteruitgang”, aldus rijtjes en reeksen passen dan vaardigheden juist vóóruit. Zo leren bespelen of een nieuwe
Margriet Sitskoorn is dit een de hoogleraar. vaak niet bij de doelen en wor- kan je op oudere leeftijd bijvoor- taal te leren. Als je telkens nieu-
niet per se waar. Veel mensen Het oudere brein scoort slech- den hierdoor slechter onthou- beeld beter omgaan met emoties we dingen leert, ontstaan er
ervaren bijvoorbeeld dat het kor- ter op geheugentesten met rijt- den. en persoonlijke problemen, nieuwe verbindingen tussen de
tetermijngeheugen wat slechter jes en reeksen. Dit komt doordat Volgens de hoogleraar zijn er wordt het zelfbeeld over het alge- hersencellen. Dit kan ervoor zor-
wordt, maar worden we juist be- het oudere brein niet meer ge- in de afgelopen 11 jaar ontzet- meen positiever en kunnen we, gen dat je minder last hebt van
ter in dingen relativeren en situ- richt is op informatie die weinig tend veel onderzoeken gedaan doordat we over bredere kennis cognitieve achteruitgang.