Page 6 - AHATA
P. 6

4      LOCAL                                                  AWEMainta                                         Diabierna, 14 November 2025





                                                                E berdad mahos:

       Con e sistema di financiamento di Aruba





            ta silencia creativonan independiente







       NA  Aruba, creatividad ta abundante — talento,               ta pasobra creativonan ta stima crowdfunding — ta pasobra sistemati-
       vision, y innovacion ta tur caminda. Pero ora ta             camente nan a wordo cera pafo. E mesun funcionarionan cu ta papia di

       trata di sosten financiero, ta comosifuera e sistema         “empodera talento local” hopi biaha ta esnan cu keto keto ta dicidi ken ta
       ta diseña pa mantene creativonan mendigando.                 haya visibilidad, acceso, y fondo. E ta un herarkia cu no ta wordo papia,
       Departamentonan di gobierno, fundacionnan                    bisti como “criterio di evaluacion.” Si bo idea no ta complace e hendenan
       cultural, y e asina yama “fondonan creativo” tur             corecto of pas den nan imagen di kico “cultura Arubiano” mester parce,
       ta promove nan mes cu orguyo como sostenedo                  bo ta afo.

       di arte y cultura local. Toch, tras di e discursonan
       bunita y ceremonianan di corta sinta tin un                  E departamentonan y NGO’s aki hopi biaha ta opera manera club priva —
       berdad amargo: E institucionnan aki ta scoge “a              un circulo chikito di “insiders” batiendo riba otro su lomba, distribuyendo

       la carte” e proyectonan cu ta pas den nan agenda             placa  publico entre caranan conoci. Nan ta  sconde tras di palabranan
       personal of politico, mientras deliberadamente               tecnico manera  “alineacion strategico,” “prioridad di stakeholder,” of
       nan ta ignora e resto.                                       “metanan di impacto,” ora den realidad, nan ta djis filtrando cualkier cos
                                                                    cu ta desafia nan control. Innovadornan berdadero y creativonan inde-
       E resultado? Plataformanan di  “crowdfunding”                pendiente — esnan cu ideanan atrevido, berdadnan incomodo, of expresi-

       manera GoFundMe a bira e ultimo refugio p’esnan              onnan cultural nobo — masha poco tin chens.
       exclui for di e circulo oficial di fondo. Pero esey no
                                                                    Y laga nos ta cla: Ora un gobierno of NGO ta financia solamente loke nan

                                                                    personalmente ta gusta, e no ta sostene cultura. E ta manipul’e. Cultura ta
                                                                    supone di ta diverso, desafiante, y liber. Door di scoge ken ta haya fondo
                                                                    a base di faboritismo, nan no ta nutriendo creatividad — nan ta formando
                                                                    propaganda. E placa publico cu mester a alimenta mil voz creativo ta caba
                                                                    concentra den un par di proyecto predecibel y politicamente “safe” cu ta

                                                                    mustra bon den rapportnan anual pero no ta haci nada pa e comunidad
                                                                    mas amplio.



                                                                    Mientras tanto, creativonan ta haya nan forsa pa acudi na crowdfunding —
                                                                    rogando amigo, famia, y straño pa kere den nan pasobra nan mesun pais
                                                                    no ta haci’e. Nan ta pasa mas tempo purbando di recauda placa online cu
                                                                    creando. Y ora nan logra, e mesun funcionarionan ey ta presenta despues
                                                                    pa saca potret y tuma credito pa “sostene innovacion local.” Hipocresia

                                                                    den su maximo expresion.


                                                                    Ta tempo pa expone e sistema aki pa loke e ta — parcial, anticua, y dañino.

                                                                    Cambio real ta cuminsa door di exigi transparencia: Ken ta dicidi cual
                                                                    proyecto ta haya fondo? Kico ta e criterionan exacto? Cuanto ta bay pa
                                                                    e mesun gruponan tur aña? Si e preguntanan ey no por wordo contesta
                                                                    publicamente, e ora ey e sistema no tin credibilidad.



                                                                    Creativonan di Aruba no mester di limosna — nan mester di husticia. Nan
                                                                    no mester di caridad — nan mester di acceso. Te ora e isla stop di confundi
                                                                    faboritismo cu financiamiento, crowdfunding lo keda no como un simbolo

                                                                    di innovacion, sino di fracaso institucional. Pasobra ora creativonan
                                                                    mester depende di stranheronan den exterior enbes di sosten na cas, esey
                                                                    kiermen cu e sistema destina pa empodera nan ta kibra irreparabelmente.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11