Page 6 - AHATA
P. 6
4 LOCAL AWEMainta Diabierna, 14 November 2025
E berdad mahos:
Con e sistema di financiamento di Aruba
ta silencia creativonan independiente
NA Aruba, creatividad ta abundante — talento, ta pasobra creativonan ta stima crowdfunding — ta pasobra sistemati-
vision, y innovacion ta tur caminda. Pero ora ta camente nan a wordo cera pafo. E mesun funcionarionan cu ta papia di
trata di sosten financiero, ta comosifuera e sistema “empodera talento local” hopi biaha ta esnan cu keto keto ta dicidi ken ta
ta diseña pa mantene creativonan mendigando. haya visibilidad, acceso, y fondo. E ta un herarkia cu no ta wordo papia,
Departamentonan di gobierno, fundacionnan bisti como “criterio di evaluacion.” Si bo idea no ta complace e hendenan
cultural, y e asina yama “fondonan creativo” tur corecto of pas den nan imagen di kico “cultura Arubiano” mester parce,
ta promove nan mes cu orguyo como sostenedo bo ta afo.
di arte y cultura local. Toch, tras di e discursonan
bunita y ceremonianan di corta sinta tin un E departamentonan y NGO’s aki hopi biaha ta opera manera club priva —
berdad amargo: E institucionnan aki ta scoge “a un circulo chikito di “insiders” batiendo riba otro su lomba, distribuyendo
la carte” e proyectonan cu ta pas den nan agenda placa publico entre caranan conoci. Nan ta sconde tras di palabranan
personal of politico, mientras deliberadamente tecnico manera “alineacion strategico,” “prioridad di stakeholder,” of
nan ta ignora e resto. “metanan di impacto,” ora den realidad, nan ta djis filtrando cualkier cos
cu ta desafia nan control. Innovadornan berdadero y creativonan inde-
E resultado? Plataformanan di “crowdfunding” pendiente — esnan cu ideanan atrevido, berdadnan incomodo, of expresi-
manera GoFundMe a bira e ultimo refugio p’esnan onnan cultural nobo — masha poco tin chens.
exclui for di e circulo oficial di fondo. Pero esey no
Y laga nos ta cla: Ora un gobierno of NGO ta financia solamente loke nan
personalmente ta gusta, e no ta sostene cultura. E ta manipul’e. Cultura ta
supone di ta diverso, desafiante, y liber. Door di scoge ken ta haya fondo
a base di faboritismo, nan no ta nutriendo creatividad — nan ta formando
propaganda. E placa publico cu mester a alimenta mil voz creativo ta caba
concentra den un par di proyecto predecibel y politicamente “safe” cu ta
mustra bon den rapportnan anual pero no ta haci nada pa e comunidad
mas amplio.
Mientras tanto, creativonan ta haya nan forsa pa acudi na crowdfunding —
rogando amigo, famia, y straño pa kere den nan pasobra nan mesun pais
no ta haci’e. Nan ta pasa mas tempo purbando di recauda placa online cu
creando. Y ora nan logra, e mesun funcionarionan ey ta presenta despues
pa saca potret y tuma credito pa “sostene innovacion local.” Hipocresia
den su maximo expresion.
Ta tempo pa expone e sistema aki pa loke e ta — parcial, anticua, y dañino.
Cambio real ta cuminsa door di exigi transparencia: Ken ta dicidi cual
proyecto ta haya fondo? Kico ta e criterionan exacto? Cuanto ta bay pa
e mesun gruponan tur aña? Si e preguntanan ey no por wordo contesta
publicamente, e ora ey e sistema no tin credibilidad.
Creativonan di Aruba no mester di limosna — nan mester di husticia. Nan
no mester di caridad — nan mester di acceso. Te ora e isla stop di confundi
faboritismo cu financiamiento, crowdfunding lo keda no como un simbolo
di innovacion, sino di fracaso institucional. Pasobra ora creativonan
mester depende di stranheronan den exterior enbes di sosten na cas, esey
kiermen cu e sistema destina pa empodera nan ta kibra irreparabelmente.

