Page 6 - HOH
P. 6
A6 LOCAL
Dialuna 6 Januari 2025
DVG ta informa riba casonan di kinkhoest
na Aruba
For di aña pasa diferente erage pa aña di e cantidad di
pais den e continente Eu- “kinkhoest” registra na Aru-
ropeo y Mericano a bin ba. Den ful 2024, un total di 6 Deseo pa avance na 2025: un
ta bati alarma riba au- caso confirma di “kinkhoest”
mento drastico di casonan a wordo registra. revision di Vocabulario…?
di ‘Kinkhoest’ of tambe
yama ‘Whooping cough’. Di parti DVG ta alerta comu- Nos ta desea tur nos lector- rio pa e proceso ey por tin
nidad, pero particularmente nan un bon y productivo maximo fruto.Nos a tuma,
Aruba como pais cu ta ricibi mayornan cu baby chikito cu 2025, pero nos no ta keda sin como pais, e encargo di alza
bishitante for di e diferente e malestar ta desaroya den no a ricibi nan prome vacuna menciona nos ideanan pa e nos idioma na e nivel di un
paisnan aki, recientemente tos severo y persistente, saca ainda; pa evita di expone nan aña nobo. Entre nos bon idioma estableci, cu tur loke
tambe a bin ta nota un au- despues di tosmento y can- baby na demasiado persona intencionnan ta resalta un tin mester pa mantene esaki
mento den e cantidad di ca- sancio. Pa e adulto, e hoben of na personanan cu tin sin- avance den incorporacion di bibo y sobreviviendo hunto
sonan. Desde aña pasa te cu y mucha cu ta vacuna contra toma di griep. e palabranan nobo cu a surgi cu e otro idiomanan grandi
awor aki Aruba tin un total e bacteria aki ‘Kinkhoest’ ta Na personanan cu ta exper- den ultimo añanan den nos cu ta clave pa nos comuni-
di 6 caso positivo registra, di wordo experencia como un enciando sintomanan res- Papiamento. Manera den cacion. Si nos no ta hera, e
cual 2 ta baby cu ta interna y simpel griep, pero pa baby piratorio ta conseha pa nan tur idioma, palabra nobo ta ultimo edicion di e Vocabu-
uno ta hopi critico. menor di 2 luna cu ainda no proteha un otro door di bisti un proceso continuo, pero lario riba internet ta contene
a ricibi nan vacuna DKTP, tapa boca. Tambe e adulto si nos no tin un lugar fiho en todo caso e cambionan
‘Kinkhoest’ ta un malestar muchanan cu no ta vacuna of mayor cu salud fragil mester unda por topa cu esaki- inclui den e ordenanza di
respiratorio cu ta wordo oca- no ta vacuna optimalmente y ta consciente y practica higie- nan, cu un splicacion de- 2018, aunke e ta bisa 2009.
siona pa un bacteria. Door di e adulto mayor cu un salud na di man frecuentemente pa bido, nos tin un problema. Sin embargo, esey no ta su-
tosamento of nistermento, fragil, “Kinkhoest’ por ta evita di transmiti e bacteria of Pa evita mal comprension, ficiente pasobra nos ta topa
un persona infecta por trans- severo/mortal. keda infecta cu esaki. nos ta contento cu esnan cu varios otro, manera trata
miti e bacteria aki y asina e ta cu a tuma e tarea di crea e den nos edicionnan, por
drenta e curpa humano via Debi na e tos intenso e baby, Ta conseha pa laba man prome Vocabulario di nos idioma, ehemplo un palabra manera
boca of nanishi. mucha of adulto por cuminsa cu come y semper prome cu a haci esaki pasobra esey ta ‘tasa’ cu a bira algo di uso
saca, hoga, perde conoce- mishi of duna cuido na baby e referencia cu nos tabata comun caba.
E prome sintoma di ‘Kink- mento y por fayece. chikito. Pa e hende muhe na mester. Sin embargo, sin un
hoest’ ta cuminsa similar na estado ta recomenda pa e va- ‘update’ regular, sigur den Kico nos mes por haci
un griep regular unda e na- Durante luna di december cuna contra ‘kinkhoest’ entre cierto trabao manera esun di Pa evita e critica cu ta facil
nishi ta cuminsa core awa, 2024, Aruba a registra 3 caso 27 y 36 siman di embaraso periodista, nos ta keda con- pa papia, si nos mes como
tosamento leve, keintura y di “kinkhoest”, cual dos caso pa di e forma aki su baby por fronta mas y mas cu e limit- medio di comunicacion no
nistermento. ta baby bou di 1 aña di edad. nace cu poco inmunidad pa e acionnan di e actual version, ta haci nada, nos lo mester
Despues di e prome sintoma Esaki normalmente ta un av- bacteria. tambe di e spellcheck cu ta mehora bastante ainda, pa
mara na esaki. brinda nos lector algo mas
uniforme posible, loke ta
Preparando pa cende motornan di E limitacionnan aki ta cum- un problema ainda den tur
inza preta mas ainda, si nos medio. Asina mes nos ta
Carnaval 71 tuma na cuenta cu Papia- keda pega cu cierto asunto,
mento a keda introduci na unda lo ta bon si bin un re-
tur scol basico, loke ta haci vision nobo. Nos ta referi
Manera ta custumber cu dentro di poco e falta di por ehemplo na e escogen-
caba despues di Pasco y un version mas actualiza ta cia cu a haci pa inclui sola-
aña nobo mayoria Arubia- bira mas un problema. Por mente e version di origen
no ta prepara pa apertura ta cu un alumno ta desea di Curasoleño ‘bos’ mientras
di temporada di carnaval. usa un palabra cu e ta scu- loke nos como Arubano ta
Aunke oficialmente tem- cha o lesa cu regularidad, usando desde antaño ta e
porada ta cuminsa den no- pero cu no ta forma parti di ‘voz’ di Spaño/Portugues,
vember y preparacionnan e actual Vocabulario, ademas cu no ta aparece mes den e
ta cuminda for di lunas cu e spellcheck ta indica e Vocabulario. Nos no ta mira
prome caba, ta despues di palabra ey como incorecto pakico mester a scoge esaki
aña nobo cu comunidad ta o desconoci. Kico lo sucede asina, tambe pasobra nos tin
cuminsa drenta den e am- den un caso asina na scol? Ta varios palabra deriva di ‘voz’,
biente di carnaval.
tuma e caminda mas cortico manera ‘vocero’, ‘vocifera’ y
y ta declara cu “e palabra ey ‘vociferando’, cu si ta apa-
E aña aki e comienso di car- no ta Papiamento”? Esey no rece den e Vocabulario. Den
naval ta un poco mas laat cu ta parce nos e solucion mas un sistema educativo, unda
loke ta custuma. Normal- corecto, pero realmente no ta siñacuatro idioma, ki uti-
mente e diasabra despues di tin un referencia estableci lidad e tin pa siña un mucha
aña nobo e prome parada, y reconoci, cu ta incorpora ‘bos’ mientras ademas e pal-
Fakkel of Parada di Flambeu gradualmente e palabranan abra ‘bos’ ta loke nan ta siña
ta cende e mecha di tempo- nobo cu a bin ta forma parti tambe for di Hulandes, cu ta
rada di carnaval. di nos idioma caba. Claro indica un area forestal. Con-
cu nos ta comprende cu fusion y pakico?
E aña aki SMAC (Stichting esaki ta un tarea grandi, cu
Maneho di Aruba su Car- lo envolve hopi trabao vol- Pakico segun e Vocabulario
naval) a tuma e decision pa untario di esnan cu por con- ta indica como forma cor-
pone e prome parada poco tribui den esaki, pero laga ecto ‘kinsena’ mientras nos
mas cu un siman despues di nos considera lo siguiente: nunca ta mira esaki skirbi
aña nobo. Pero esey no ta kita si a tuma e decision pa hiba asina; skirbi simplemente
cu comunidad ta keda cu e nos idioma definitivamente ‘quincena’ loke tur hende
mesun entusiasmo pa disfru- actividadnan di carnaval ya ta di maart cu parada grandi y cu un papel mas amplio den ta comprende lo ta mas facil
ta di Aruba su carnaval. conoci pa algun tempo caba kimamento di momo. nos enseñanza, anto lo mes- y mas corecto, segun nos
y carnaval 71 ta cuminsa 11 ter haci tur loke ta necesa- opinion.
E programa oficial di tur e di januari y ta termina dia