Page 11 - 19M23
P. 11

DIABIERNA 19 MEI 2023                                             DIARIO                                                         PAGINA 11
                                              Directie Natuur en Milieu a confirma cu
 Malesa di coral ‘Stony Coral Tissue Loss Disease’


                                                      ta na Aruba























                                                          e condicion di e coralnan  di  4  dia,  cual  ta  refleha  di coral y con pa monitor
                                                          na e sitio. E team a uza  un avance hopi lihe. E  condicion di e coral pa
                                                          e metodo di ‘Roving  situacion a indica cu e  asina identifica e coralnan
                                                          Survey’ cu ta un analisis  coralnan afecta lo muri  cu tin diferente malesa.
                                                          unda mester drenta awa  den e proximo simannan.                Esnan cu a tuma
                                                          pa observa, tuma nota y            Esaki  ta  nifica  cu  e workshop aki lo yuda
                                                          saca potret, di e diferente  e ecosistema di coral,  como boluntario pa haci
 ORANJESTAD  (AAN):   Tissue Loss Disease?                sortonan afecta den un  ta na peliger y p’esey ta  e buceonan necesario pa
 Directie Natuur en Milieu          Desde aña 2014,       area  specifica.  Mester  sumamente importante pa  sigui monitoreo y sondea
 (DNM) conhuntamente cu  Stony         Coral     Tissue   conta e coralnan y haci un  tuma e situacion aki na  e progreso di e malesa den
 Fundacion Parke Nacional  Loss Disease (SCTLD)           distincion entre e coralnan  serio y averigua e progreso  nos lama. Nos ta gradici
 Aruba (FPNA), despues  a afecta e coralnan na            ‘afecta’ of ‘no afecta’ cu e  di malesa cu ta afectando  tur e 24 boluntarionan
 di a reuni cu e team  Florida y  a sigui plama           malesa.                     e coralnan, como tambe  aki cu a pone tempo y
 encarga pa haci analisis y  rapidamente den Caribe              Despues          ta e plamamento pa otro  dedicacion pa haci e
 sondeo, y cu confirmacion  y ta afectando coralnan y      bay over na compara  areanan.                           trabounan necesario ora e
 concreto for di e instituto  nan biodiversidad. Stony    tur informacion di e               Den       contacto momento presenta.
 internacional     Atlantic Coral Tissue Loss Disease     sondeonan pa determina  constante cu  AGRRA no                 Cu colaboracion
 and  Gulf Rapid Reef  (SCTLD) ta un malesa di            si ta SCTLD.                por  a  confirma  si  den  e  di     ministerio      di
 Assessment     (AGRRA), coral cu ta afecta 30  di        E prome sondeo di e team  caso  aki tawata trata di  Naturalesa a laga traha
 ta comparti cu e malesa  e 45 diferente especie di       na december 2022, por  SCTLD of ‘White Plague’,  un video di protocol
 Stony Coral  Tissue Loss  hard coral di Caribe. E        a  confirma  cu  a  observa  un malesa parecido na  di decontaminacion pa
 Disease  ta  oficialmente  ta afecta specialmente         cu 43% di ‘brain corals’  SCTLD        pero    menos usuarionan di nos lama.
 presente na Aruba.          ‘brain’, ‘maze’, ‘pillar’,   y 62% di ‘star  corals’  ta  agresivo.                  Esaki ta pa buceadonan,
        DNM y FPNA ta  y ‘star’ coral, y ta plama         afecta cu un tipo di malesa        DNM y FPNA  snorklers, piscado y tur
 confirma cu esaki a afecta  rapidamente cu mortalidad     no documenta ainda na  desde september 2022  persona cu ta haci uzo
 hopi coral tipo hard corals  halto di 66-100% di e       Boca Catalina y cu e  a traha riba un Standard  di cualkier ekipo di un
 (brain corals y star corals)  coralnan  aki.   Mester    situacion ta alarmante.     Operating       Procedure sitio (lama) pa e otro.
 na diferente localidad na  remarca cu na Florida                E porcentahenan  (SOP) pa asina ta prepara  FPNA y DNM a bin ta
 e costanan di Aruba. Aña  mes ainda expertonan           aki ta solamente di e  pa e dia cu Stony Coral  saca  infograficonan  cu
 pasa, DNM y FPNA a reuni  ta investigando e causa        coralnan  cu ta bibo.  Tissue Loss Disease yega  ta  specifica  e  diferente
 cu Directie Scheepvaart  di e malesa, y  no tin  un      Manera ta conoci, hopi di e  Aruba, ya cu STINAPA a  malesanan di coral riba
 Aruba (DSA) y Bureau  solucion concreto pa para          coralnan den e area indica  topa cu coral cu malesa  diferente         plataforma
 Rampenbestrijding  e infeccion di e coralnan.            ta afecta pa otro malesanan  sospechoso na Boneiro.  social y di prensa pa alerta
 Aruba (BRA) pa analisa  Ta di menciona cu e              caba. E team a tuma  Si  en  caso  ta  confirma  comunidad.
 kico ta  e  procesonan cu  malesa aki no ta afecta       contacto cu partnernan  cu na Aruba tin e malesa               DNM y FPNA a
 mester encamina unda cu  salud di hende.                 local pa monitorea coral  SCTLD, hunto cu DSA y  manda tur informacion
 a  confirma  e  malesa  na                                y asina yuda observa  BRA ta bay pone e  plan  necesario pa expertonan
 Aruba y a traha  riba un  Kico DNM y FPNA a              otro areanan. Asina a bin  den accion.  Y esaki ta  den region internacional,
 protocol cu awor lo ta na  haci te cu awe?               constata cu na  Arashi y  e caso awor cu mester  manera Atlantic and Gulf
 vigor. Den transcurso di           Algun luna pasa,      Antilla  tambe e coralnan  agilisa e SOP.               Rapid  Reef Assessment
 e simannan cu ta bini lo  a pone DNM y FPNA na           tin e mesun condicion.             E luna aki FPNA y  (AGGRA)          y     MPA
 tin mas indicacion kico  altura cu a observa algun              Den    e    dianan DNM a realisa 2 townhall      Connect pa purba saca
 ta e posibilidadnan y kico  coral cu posibel malesa      siguiente, atrobe FPNA  meeting pa asina informa  afo cua malesa a presenta
 e team lo haci pa cu e  den area di Boca Catalina.       hunto cu DNM a drenta  e comunidad di e situacion  actualmente.  Y asina por
 situacion delicado aki y di  E team di DNM y FPNA        lama pa sigui observa  andando. Adicionalmente,  a  confirma  awo  e  malesa
 urgencia.                   a realisa un sondeo          e mesun coralnan y aki  a organisa 2 workshop pa  Stony Coral  Tissue Loss
                             inmediatamente pa haci e     a mira cu e coralnan a  buceadonan y ‘freedivers’  Disease ta presente.
 Kico ta Stony Coral  observacion necesario di            sigui deteriora den menos  pa duna training di analisis
   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16