Page 5 - bon-dia-aruba-20200527
P. 5
A5
EDITORIAL/cOLOfOn Diaranson 27 Mei 2020
Problema den enseñansa...
Tin varios origen...
Debate tocante nos sistema di enseñansa ta res- ben pa traha y paga pa esnan di edad halto, pero
ona grandemente den e dianan aki. No ta sola- promer cu esey mester atende den enseñansa e
mente e debate den parlamento tocante e cam- problema di menos mucha pa bay un cierto scol,
bionan cu e ministro encarga tin planea pa haci. loke ta hiba na necesidad di tuma decision pa
Lamentablemente den e discusionnan cu nos ta loke ta cierto scol, cu no tin suficiente alumno
scucha y lesa te awor, tin un aspecto importante pa opera na un nivel aceptable. Nos no ta referi
di cual nos no ta tende tanto. aki na e calidad di e enseñansa cu nan ta duna,
sino mas bien e normanan minimo pa por haya
Esaki ta e cambionan demografico cu a y ta tuma subsidio. Den pasado recien ya a yega di sucede
lugar na diferente parti di nos isla, cu ta haci cu cu mester a cera scol, cu corespondiente protes-
en berdad tin cierto cambio cu ta requeri accion ta, pero esey no a para e proceso. Awor atrobe,
di banda di ministro, cualkier ministro cu lo ta nos ta para dilanti un necesidad pa tuma deci-
sinta riba e stoel ey. Esaki no necesariamente sion den varios caso cu mester considera esaki.
ta hiba na consenso tocante e accion cu mester
tuma, ni pa loke ta e forma di ehecuta. E ta keda Na e momento aki anto, no por culpa e ministro
un materia bastante complica, unda no ta asina concerni cu e ta reconoce e problema y ta desea
simple pa generalisa situacion, cu ta varia di scol di actua, aunke lo tabata bon si e mes a referi na
pa scol, y pa tipo di enseñansa. Kico ta e caso pa e fenomeno aki, envez di enfatisa otro aspecto,
loke ta e aspecto aki? manera e supuesto caracter obsoleto di scol pu-
blico. Pa resolve e problema di un scol di carac-
Ta trata di fenomenonan demografico manera ter religioso, cu no por reuni suficiente alumno
‘vergrijzing’ y, mas importante ainda den e caso pa califica pa subsidio, no ta sin mas logico cu e
particular aki, tambe loke ta yama ‘ontgroen- scol publico, cu mester acepta tur alumno, y tin
ing’ na Hulandes. A proposito, no ‘ongroening’ mas alumno, ta esun cu mester bay bao di e scol
den sentido di rito di introduccion entre studi- particular. Por ta cu e ministro ta premira prob-
ante, loke sa tin mal resultado, pero ta referi na lema si e actua diferente, pero e no por kere cu e
e fenomeno di un grupo relativamente chikito no ta haya pregunta y critica ariba esaki. Nan ta
di persona den e categorianan mas hoben, cu asunto real cu mester trata abiertamente.
ta haci cu a lo largo esaki lo termina dunando
problema, pasobra e grupo chikito aki lo mes- Sin embargo, poniendo un banda e lista bastante
ter bay provee pa e grupo relativamente grandi largo di cambio cu e mandatrio kier implemen-
di hende di edad halto. Na Aruba nos ta mira ta proximamente, no ta esey ta e problema cu
ambos fenomeno demografico aki, y conse- hopi, di tur color politico y sin esey, ta mira. E
cuentemente lo mester atende ambos problema. problema grandi den comentario di demasiado
Tocante enbehecimento a skirbi bastante den hende cu nos ta topa, ta e actitud cu cual e ta
ultimo añanan, pero e otro fenomeno aki no a atende e asuntonan aki. Hopi tin e impresion cu
haya e mesun atencion. e ministro ta fingi oido na loke otronan ta bisa,
pero finalmente ta haci exactamente loke e kier.
En corto ta trata di esaki. Den ultimo dos deca- Awor, nos no ta bisa esaki pa condena e manda-
da nos por mira cu e cantidad di nacemento na tario. Den hopi caso hende sa aprecia un minis-
Aruba a cay considerablemente, di un nivel di tro cu ta para fuerte pa su opinion, esey no ta un
riba 1.400 nacemento pa aña, pa un nivel di bao problema. Pero loke si ta faltando obviamente,
di 1.200 pa aña, hasta den ultimo añanan cerca ta loke ta yama ‘communication skills’. Den e
di solamente 1.000 nacemento pa aña. Un cai- mundo aki, tin diferente manera pa trece e me-
da di mas di 200 mucha pa aña cu no a nace, ta sun mensahe, y esun mas malo ta demostra un
duna den 10 aña mas di 2000 mucha..., cu no cierto ‘autismo politico’ cu no ta yuda splica e
t’ey. Y por lo tanto no ta bay scol. Nos ta referi asunto na ningun hende. Banda di esaki, aunke
tur hende interesa pa mira e cifranan real den e ta bisa cu tin canalnan di comunicacion habri, ta
estadisticanan di Oficina Central di Estadistica, poco poco e detayenan di e plannan a cuminsa
y con esaki ta influencia e volumen di e catego- sali. Esey no ta responsabilidad di e mandatario
rianan mas hoben actualmente. so, tin mas hungador riba e tereno aki cu te na
ultimo awor ta sali cu nan critica. Nos ta papia
Esaki a lo largo tin efecto riba mercado laboral, regularmente di transparencia, pero ta haciendo
cu menos hende den e edadnan di adulto ho- conhuntamente un mal trabao.