Page 17 - ANTILL DGB

17
Zaterdag 21 december 2019

Een 58 jaar oude

expo als kerstcadeau

Door Julie Hengeveld afbeelding). Ook beschreef hij
l sinds de opening van het een geestelijk gestoorde chirurg
Curaçaosch Museum in die in periodes van diepe de-
A 1948 worden speciale pressie niet anders kon dan
kersttentoonstellingen georga- beangstigende zelfportretten
niseerd. Bijvoorbeeld de ten- tekenen (zie afbeelding), terwijl
toonstelling Religieuze Kunst in een vrouw, die voortdurend de Plantenbakken/bloempotten, waterverf, vrouw 46 jaar.
het openingsjaar en in 1950 de neiging had zichzelf te willen FOTO’S THE VAN VELDHOVEN COLLECTION
kersttentoonstelling met werk verdrinken, steeds dezelfde
van Chris en Lucila Engels, wazige gedaante onder water zijn de voorwerpen/je familie/ ver uiteenlopende plannen te
waarbij in elke tentoonstellings- tekende (zie afbeelding). Wij kunnen ons nog niet/aan- hebben.” Van Draanen kreeg,
zaal een versierde kerstboom passen’. hoewel in Nederland nog ge-
stond opgesteld. Begrip trouwd, een relatie met een
Kerst in de sneeuw of onder Vanaf 10 mei 1961 kreeg Van Lust voor het oog onderwijzeres van de Dr. Albert
de zon wordt vaak gevierd met Draanen de gelegenheid de In een ingezonden brief werd Schweitzerschool, dochter van
kleine en grote cadeaus, in een Zelfportret, ecoline, man 58 jaar. meegenomen tekeningen te in een krant door een lezer het een politicus op St. Maarten,
sok of onder de boom. Het exposeren. Aanleiding voor de volgende opgemerkt: ,,Ik weet Barbara ‘Babs’ Peterson. In
Curaçaosch Museum ontving de inleiding van een tentoon- totstandkoming van de tentoon- niet of het kwam door de titel Landhuis Saliña, naast de Dr.
dit jaar een groots kerst- stelling. stelling Kunst van Geesteszie- van de tentoonstelling of van de Albert Schweitzerschool, woon-
geschenk, namelijk een hele ken in het Curaçaosch Museum wijze waarop ze zo gepresen- de goede vriend van Hans van
tentoonstelling. De tentoonstel- Naar Curaçao was de viering van het 25-jarig teerd werd, maar mijn persoon- Draanen, dr. Michel van Veld-
ling bestaat uit zestig tekenin- Van Draanen verhuisde in 1959 bestaan van ’s-Lands Psychiatri- lijke gevoelens waren wel even hoven, hoofd van de GGD op
gen en ander werk in waterverf, van Amsterdam naar Bergen sche Inrichting Rustoord. gedrukt: je bent eigenlijk een Curaçao en tevens voorzitter
krijt en inkt, van bijna zestig toen hij een uitnodiging kreeg Dr. Chris Engels sprak het beetje bang om goed te kijken van de Camera Club Curaçao.
jaar oud, maar nog bijzonder lessen in handvaardigheid te openingswoord. Hij had in zijn naar de visie van een gespleten Daar vertoefde Van Draanen
kleurrijk en volledig intact. Een geven op de Volkshogeschool in speech een bijzonder woord van geest op zijn wereld, of, als u vaak als hij op Babs aan het
bijzondere collectie, die volgens Bergen (NH). Vanuit Bergen lof voor Hans van Draanen, ‘die wilt, op onze wereld waartoe die wachten was tot zij haar lesdag
de schenker juist in het Cura- reisde hij geregeld naar Ermelo thans de tentoonstelling (ervan) geesteszieke mens zich in rela- beëindigd had.
çaosch Museum op zijn plaats en Vogelenzang waar hij crea- op zo bekwame wijze had inge- tie stelt, zoals ze dat geleerd Alles veranderde toen Babs
is en… er kleeft ook nog een tieve therapie gaf in internaten richt’. Daarna sprak zenuwarts uitdrukken. Het is al gauw zwanger werd. Van Draanen
enerverende geschiedenis aan voor mensen met psychische dokter C.M. Winkel. Hij vertel- duidelijk, dat we hier in de kreeg van het hoofd van de
vast. problematiek. Tekeningen van de dat de psychiater vaak in meeste gevallen niet direct met politie het bericht dat hij ‘met
patiënten van deze twee psychi- staat gesteld wordt de voortgang geesteszieken en direct met het oog op de zedelijkheid’
Een conservator atrische instellingen werden van het geestesleven van een hun dito uitdrukkingen gecon- binnen een maand het eiland
Tussen 17 mei 1960 en 1 no- door Hans van Draanen naar patiënt te ontdekken en te vol- fronteerd werden.” De bezoeker moest verlaten.
vember 1961 woonde beeldend Curaçao meegebracht. gen na creatieve therapie. Ook had volgens de krant gedacht Omdat Van Draanen op stel
kunstenaar Hans van Draanen wees hij de bezoekers aan de geconfronteerd te worden met en sprong moest vertrekken,
(1931-1987) op Curaçao. Van Geesteszieken tentoonstelling erop dat zij in vreemde kunstwerken, maar werd de gehele tentoonstelling
Draanen was in 1960 door de Nog geen maand na aankomst staat zouden zijn de schoonheid was verrast omdat hij het een Kunst van Geesteszieken aan
Stichting voor Culturele Samen- op het eiland werden de teke- te ontdekken in de expressie lust voor het oog vond. ,,Wij Michel van Veldhoven ter bewa-
werking tussen Nederland, ningen door Van Draanen gede- van de geesteszieke, ‘die soms kunnen alleen maar blij zijn dat ring gegeven. De dochter van
Indonesië, Suriname en de monstreerd tijdens de lezing heel dicht bij het normale staat’. we dit materiaal hebben kun- Michel van Veldhoven, Michèle
Nederlandse Antillen (Sticusa) ‘Compositie’, die hij hield voor Hij vervolgde dat de geëxposeer- nen zien en deze tentoonstel- van Veldhoven, schreef dat
onverwacht benoemd tot con- de Camera Club Curaçao. In de werken niet het resultaat ling was dan ook voor ons een begin jaren 80 haar vader op-
servator van het Curaçaosch een verslag in de krant werd waren van vrijetijdsbesteding, openbaring.” nieuw vroeg wat er met de ver-
Museum en hij werd al snel beschreven dat Van Draanen maar dat de begeleiders hadden zameling zou moeten gebeu-
door Sticusa uitgezonden. ,,Een stelde een voorstander te zijn getracht door ‘deze patiënten Wereldreis ren, waarop Van Draanen hem
hele eer en een bijzonder avon- van vrije expressie en dat ‘wie aan het tekenen te krijgen de Alleen: ,,De verstandhouding vertelde dat hij het niet meer
tuur voor een zo onervaren zich enigermate in het ziekte- kansen op hun genezing te tussen Hans van Draanen en de terug hoefde. ,,Mijn vader gooi-
mens als ik”, zou Van Draanen beeld van deze patiënten had vergroten’. Vervolgens directeur (dr. Chris Engels) was de nooit iets weg en dus ver-
er later over schrijven. verdiept, in producten van hun verklaarde dr. Winkel de ten- niet al te best”, schreef Maria huisde de collectie naar Canada,
Van Draanen hielp onder fantasie steeds dezelfde elemen- toonstelling voor geopend. Smook-Krikke in de in 2016 waar mijn ouders woonden
andere de tentoonstellingen ten herkende’. Hij vertelde dat Bij de tentoonstelling ver- uitgegeven biografie Hans van nadat ze in 1969 Curaçao ver-
Venezuela schildert Curaçao, bloempotten die in elke teke- scheen een door Hans van Draanen. Schilder, graficus, lieten. Kunst van Geesteszieken
solotentoonstellingen van Su- ning van een patiënte versche- Draanen vormgegeven catalo- beeldhouwer en dichter. ,,Ze werd ook daar geëxposeerd en
zanne Perlman en Lucila En- nen, en die ze bij de uitgang gus. Zenuwarts A. Meijer blijken niet alleen een heel kwam terug naar Curaçao in
gels en de tentoonstelling Kunst van het gesticht had zien staan, schreef het voorwoord en hij verschillende smaak, maar ook 1990 toen mijn ouders terug-
der Geesteszieken organiseren. voor haar de weg naar de vrij- drukte de bezoekers aan de keerden naar Curaçao. Ik heb
Soms illustreerde hij de omslag heid, van de verlossing uit haar tentoonstelling op het hart dat de tentoonstelling geërfd en
van een catalogus of schreef hij ziekte symboliseerden (zie als deze tentoonstelling zou ik had besloten haar te schen-
bijdragen tot een beter begrip ken aan het Curaçaosch Mu-
van de geesteszieke, tot ophef- seum.”
fing van het wanbegrip dat deze Nu is de tentoonstelling terug
mensen geen verstand, begrip op de plaats waar zij voor het
of gevoel meer zouden hebben, eerst was te zien. De stukken
dat dan het doel zou zijn be- bevinden zich nog keurig ver-
reikt. pakt in dozen, maar wellicht
Achter de titels van de teke- dient zich binnenkort de moge-
ningen in de catalogus, waarvan lijkheid aan de werken aan de
de meeste waren gemaakt in de museumwanden te bewonde-
periode 1958-1960, stond het ren.
geslacht van de makers met de
leeftijden vermeld. Met dank aan Michèle van Veld-
De gedichten in de catalogus hoven. Alle foto’s zijn uit The Van
waren overgenomen van ge- Omslag catalogus Kunst van Veldhoven Collection. Zie ook:
dichten die door de makers Geesteszieken, vormgeving img.gg/nONp1Y8 en het boek
(achter)op de tekeningen waren Hans van Draanen. Maria Smook-Krikke, Hans van
geschreven. Bijvoorbeeld: FOTO COLLECTIE CURAÇAOSCH Draanen. Schilder, graficus, beeld-
Verdronken, witte verf op rood papier, vrouw 62 jaar. ‘Wordt je auto je huwelijk/dan MUSEUM houwer en dichter, Bergen 2016.