Page 7 - HOH
P. 7

4      LOCAL                                                  AWEMainta                                             Diamars, 14 October 2025





                                                         E advertencia silencioso:

        Ora muchanan no ta sinti nan mes sigur cerca adultonan





                                                                    fuerte y cla.


                                                                    Pa generacionnan largo, muchanan a wordo siña pa respeta adulto sin

                                                                    cuestiona. Nan a wordo bisa pa brasa famia, sinta riba scochi, smile y
                                                                    bisa bon dia, hasta ora nan no tabata kier. Bisa no tabata wordo mira
                                                                    como un falta di educacion, of hasta desobediencia. Pero loke antes nos
                                                                    tabata yama bon custumber por pusha muchanan den situacionnan cu

                                                                    ta haci nan sinti nan mes profundamente incomodo—y pio ainda, siña
                                                                    nan pa ignora nan instinto ora algo no ta sinti corecto.


                                                                    Depredadornan hopi biaha ta confia precisamente riba e silencio aki. Nan

                                                                    comportacion no semper ta obvio. E por cuminsa cu atencion excesivo,
       UN mucha cu ta hala atras for di un brasa, cu                mishimento fisico suave disfrasa como wega, of crusamento di limite
       ta sconde tras di su mayor, of cu ta keda keto               chikito—manera kishiki despues cu e mucha pidi pa stop, of comen-
       cerca un cierto adulto por parce di no ta mucho              tarionan cu e intencion pa haci e mucha sinti “special” of diferente for

       cos. Pa algun, e ta djis timidez. Pa otronan, e ta           di otronan. E actonan aki por parce inofensivo, pero pa un mucha, nan
       wordo mira como un falta di respet cu mester                 por sinti invasivo of alarmante. E parti mas pio? Hopi biaha, muchanan
       wordo coregi. Pero hopi biaha, e no ta ningun di             no ta wordo  keri ora nan mustra incomodidad.  Adultonan por insisti
       e dos cosnan ey. E ta e manera keto di un mucha              cu e persona “djis ta cariñoso” of cu e mucha “ta haciendo drama.” E

       pa bisa: “Mi no ta sinti mi mes sigur.” Y si nos             rechaso aki ta manda un mensahe peligroso: Bo limitenan no ta impor-
       ta poniendo atencion, nos mester scucha esey                 tante, y bo instinto no ta conta.


                                                                    Muchanan no semper por splica dicon nan ta sinti nan mes incomodo

                                                                    cerca un persona. Kisas nan no tin e palabranan, of nan por tin miedo di
                                                                    haya problema. Pues en bes di esey, nan ta uza nan lenguahe corporal—
                                                                    nan ta hala atras, evita contacto visual, of ta cambia nan comportacion
                                                                    diripiente despues di tabata cerca un cierto adulto. Esakinan no ta reac-

                                                                    cionnan spontaneo. Nan ta instintonan protector, e unico hermentnan
                                                                    cu un mucha por tin pa duna señal di angustia sin compronde comple-
                                                                    tamente.



                                                                    Loke ta haci esaki asina serio ta cu e resistencia silencioso di un mucha
                                                                    hopi biaha ta su prome liña di defensa. Si esey wordo ignora, e por siña
                                                                    pa stop di uz’e. Y esey ta precisamente loke esnan cu mal intencion ta
                                                                    conta riba dje—muchanan cu a wordo siña pa no cuestiona adulto, pa

                                                                    no bisa no, pa no papia ora algo no ta sinti bon.


                                                                    Adultonan mester ta mas cu djis observadornan. Nos tin cu ta protector.
                                                                    Esey ta nifica respeta un “no” di un mucha, hasta si e ta sinti incomodo

                                                                    den e momento. E ta nifica reconoce cu forsa cariño no ta siña amor—e
                                                                    ta siña sumision. Y e ta nifica confia cu hopi biaha muchanan sa cu algo
                                                                    ta robes hopi prome cu nos.



                                                                    Si un mucha mustra duda, ta evita un persona of situacion, of ta mustra
                                                                    incomodidad repentino cerca un persona, nos no mester pura nunca pa
                                                                    excus’e. En bes di esey, nos mester baha man, scucha, y tum’e na serio.
                                                                    Pasobra tin biaha, e resistencia silencioso ey ta e unico advertencia cu

                                                                    nos ta haya—y e por ta e unico chens cu nos tin pa interveni prome cu
                                                                    daño wordo haci.
   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11   12