Page 2 - BNDIA ARUBA
P. 2

A2

   LOCALDiamars 9 Januari 2018

Gastonan di AZV lo por tin impacto riba e fondo

      Fondonan di SVb tin su retonan y riesgonan cu ta bou vigilancia

ORANJESTAD - Na cera-             dispuesto pa carga. “Nos rol      na caminda. SVb ta wak den      cupo di trabou. Mas cupo di      crecemento di minimo 2.5%
mento di aña 2017, edad di        den esey ta pa conseha”, el a     su proyeccion cu den añanan     trabou ta mas asegurado y        nominal pa nos por cumpli
pension tabata na 61 aña y        bisa. Tambe pa SVb mustra         2030 y 2040 e poblacion pro-    mas salario pa nan por cobra     cu nos obligacionnan di gasto
mey, y entrante e aña aki         kico ta e efecto financiero,      ductivo ta bay reduci, y esaki  prima di dje.                    colectivo.
–segun e ley vigente actu-        pero na final e evaluacion ta     tin su impacto riba economia.   Sinembargo den un pais           Pa loke ta gasto colectivo, un
almente- e ta bay aumenta         uno na nivel politico. Pero       Economia y AZV                  unda e poblacion laboral pa      di e riesgonan pa nan fon-
pa 62 aña cu ta e edad cu         como SVb nan ta consciente        Di otro banda, economia ta      motibo di embeyecemento ta       donan di SVb ta AZV, el a
gobierno actual pa medio          cu nan tarea como consehero       otro factor importante pa       bay birando chikito, esaki lo    reitera. El a splica cu gasto
di minister di Asunto So-         ta esun di conseha di e miho      nos sistema di siguridad so-    ocasiona un presion pa nos       medico ta mara na enbehece-
cial a anuncia cu lo man-         forma na e gobierno riba e        cial, ya cu e prima ta wordo    produci den e mesun nivel.       mento, esaki ta algo conoci
tene y no mas na 65 aña,          tereno aki.                       saca for di nos economia        Pues gasto di AZV ta bay ta      mundialmente. Den nos
manera e ley ta stipula.          Retonan y riesgonan               den dos forma basicamente:      creciendo y si economia no       situacion particular na Aru-
Kico esaki por nifica pa          Pa loke ta trata e retonan y      Un economia cu ta produci       ta crece mas halto cu e crece-   ba nos tin banda di e gasto
nos fondo di pension di           riesgonan di e fondonan cu        excelentemente ta conduci       mento di e gasto, ta nifica cu   medico,un perfil di salud
behes administra pa me-           SVb ta administra, nan ta         na aumento di salario, y au-    di un caminda AZV mester         cu no ta esun di mas miho
dio di e Banco di Seguro          wordo monitor pa determina        mento di salario ta wordo tra-  haya su placa pa contene e       tampoco. Locual ta yama e
Social (SVb) ?                    e potencial di riesgo tanto pa    duci den mas prima. Tambe       gasto.                           transicion epidemiologico
Manera director di SVb, Ed-       e sostenibilidad financiero di    economia ta genera entrada      Un di e peliger cu AZV por       locual malesa cronico tin su
win Jacobs a yega di declara      e fondo. Den varios ocasion       pa medio di creacion di mas     representa pa e fondo di SVb     impacto cerca nos caba. E ta
den varios ocasion den pasa-      sr. Jacobs a referi riba e parti                                  ta loke ta wordo yama ‘out-      presenta na edad mas hoben
do, cada edad di pension tin      demografico, kiermen e pro-                                       crowding’, caminda nan ta        di locual nos ta spera na Aru-
un prijs. E edad di pension       ceso di embeyecemento di                                          bay busca entrada di otro        ba. E consecuencia ta cu na
na 60 aña obviamente tin un       nos poblacion. E no ta wak                                        caminda colectivo pa cubri       edad mas hoben e gasto med-
prijs mas halto cu un edad di     ainda cu tin un consciencia                                       AZV. E por ta for di presu-      ico ta cuminsa core. Ademas
pensioen na 65 of 70 aña. E       di e efecto cu esaki ta bay tin                                   puesto general di gobierno       malesa cronico no ta conduci
prijs aki tin di haber cu e gas-  pa nos seguronan social, pero                                     afectando otro area di aten-     na fayecimento rapido pero
to cu SVb tin cu paga como        e parti fiscal tambe. “E ta bay                                   cion colectivo of publico        ta nifica tratamento pa un
esun cu ta maneha e fondo         tin un impacto grandi no                                          manera enseñansa, deporte,       periodo largo y gasto medico
aki.                              solamente riba e gastonan di                                      cultura, etc... Pero tambe por   ta bay aumenta.
E cubrimento di gasto por         nos sistemanan di siguridad                                       saca gasto di entradanan di e    Tambe den economia ta yega
bay den diferente forma. Se-      social, pero economicamente                                       fondonan cu SVb ta adminis-      cu momento cu bo no por
gun sr. Jacobs semper como        tambe.”                                                           tra pa cubri AZV, si no logra    saca mas pasobra mas bo saca
institucion nan ta recomenda      Economicamente e ta wak cu                                        contene e gastonan di AZV        esaki ta bay afecta e crece-
pa analisa esaki den e cuadro     nos poblacion laboral cu ta                                       cu un crecemento cu ta igual     mento economico tambe. E
total cu e fondo aki (AOV)        esun cu mester produci ta bi-                                     of menor cu nos crecemento       ta haya cu nan ta factornan di
ta funciona. Si nan ta mira       rando chikito. Nos a yega na                                      economico.                       riesgo cu tin efecto na final di
cada componente individual-       un fase di nos poblacion cu                                       “AZV ta nifica pa nos un fac-    dia riba e salud financiero di
mente na final di dia e no ta     e tasa general di fertilidad di                                   tor di riesgo cu nos ta vigila   fondonan di SVb na termino
bay pas den e cuadro total, ya    nos poblacion a baha bou di                                       hopi di cerca pa e fenomeno      medio y largo.
cu si nan ta mishi cu un com-     e tasa di reemplaso. Locual ta                                    di out-crowding”, el a bisa.     Director di SVb ta spera cu
ponente sigur e ta bay tin su     nifica ‘cu nos poblacion den                                      Na nivel actual pa loke ta tra-  den e aña nobo aki nos por
efecto riba otro componente       tempo no ta bay reemplasa                                         ta gasto colectivo nos mester    tin mas consciencia y tambe
di e fondo aki.                   su mes’. E ta bay bira mas                                        di un economia cu ta crece       nan lo contribui den esaki, pa
Logicamente e evaluacion aki      chikito, kiermen nos ta bay                                       ya cu tin diferente factor       mira e situacion fei un pan-
ta un decision politico tambe     drech’e den tempo pa motibo                                       cu ta influencia economia.       orama mas amplio y asina
di e lidernan social y comer-     tambe cu e poblacion nos ta                                       Considerando cu e no ta un       aki nan por haya nan debido
cial cu na final ta dicidi kico   hayando suficiente yiu pa re-                                     economista, sr. Jacobs tabata    atencion pa contene esaki-
ta locual nos comunidad ta        emplasa esunnan cu ta fayece                                      cauteloso pa bisa cu nos mes-    nan.
                                                                                                    ter di un economia cu un
   1   2   3   4   5   6   7