Page 6 - MIN VOS 29 SEPT 2015
P. 6

A10

SALUDDiamars 29 September 2015

Minister Dr. Alex Schwengle:

     Aruba mester mas cooperacion pa Dokternan por specialisa

ORANJESTAD - “Nos               como dokter di cas tambe ta       por haya cupo pa por sigui          ele Gezondheidszorg”, den            y ergoterapista y nursenan.
tin como condicion pa           exigi un estudio specialisa.      specialisa y pa por bin traha       cual ta registra algun fun-          Ta solamente esunnan reg-
por traha como dokter na        Pero e reto ta cu no tin cupo     despues na nos isla como spe-       cion reconoci den e industria        istra den dicho registro ta
Aruba, cu mester ta reg-        suficiente den e Universi-        cialista.                           di salud. Den e registro aki         autorisa, via ley, pa por carga
istra BIG, cu ta haci cu        dadnan pa sigui studia como       E asina yama “BIG-Register”         ta aparece dokternan, boti-          e titulo aki, cu ta asina bon
nos dokternan mester por        specialista medico. Y como        ta un banco di dato Hulan-          carionan, fisioterapistanan,         protegi. Den e registro ta
prepara y educa nan mes         cu nan sa cu e studiantenan       des, conoci tambe como              psicologonan di salud, psi-          sigura cu tur cu ta registra a
debidamente via e sistema       di Aruba despues lo bin traha     “Beroepen in de Individu-           coterapistanan, dentistanan,         sigui e cursonan y a termina
Hulandes/Europeo.               na Aruba, no ta ofrece nan e                                          verloskundigen, logopedista          e estudionan necesario se-
Pero cupo di estudio ora sigui  oportunidad mes of ta haci e                                                                               gun ley, na un universidad
studia pa specialista ta ma-    proceso di entrada dificil of                                                                              reconoci pa Gobierno.
sha scars”, asina Minister dr.  tin biaha casi imposibel.                                                                                  Gobierno di Hulanda a
Alex Schwengle, encarga cu      Durante su bishita na Hu-                                                                                  mustra atencion pa e asunto
maneho di salud publico na      landa, Minister dr. Alex.                                                                                  aki, aunke cu ta conoci cu
Aruba, a duna di conoce for     Schwengle a reuni cu Min-                                                                                  rond mundo, pues tambe
di Hulanda. Esaki ta por lo     ister Ronald Plasterk di                                                                                   na Hulanda, tin un scarse-
menos un di e puntonan cu e     Binnenlandse Zaken en                                                                                      dad grandi di specialistanan
mandatario a bay atende du-     Koninkrijksrelaties, den cual                                                                              medico. P’esey ta compro-
rante su bishita di trabou na   a toca e tema specifico aki                                                                                nde e reto pa Aruba, cu pa
Madre Patria.                   tambe. Durante e reunion                                                                                  nos tamaño, ya ta limita caba.
E reto ta cu asina e studian-   tabata presenta tambe un top                                                                              A keda di atende e asunto aki
tenan caba di studia como       consehero di Minister Edith                                                                               pa mira con por yuda man-
dokter basico, cu nan mester    Schippers di Salud Publico,                                                                               tene algun espacio habri pa
sigui specialisa pa algun aña   Bienestar General y Deporte.                                                                              dokternan di Aruba tambe
mas pa un specialismo dedi-     Ey a splica di e retonan cu                                                                               por sigui studia pa specialista
ca. Awendia pa por funciona     Aruba ta confrontando pa                                                                                  despues di nan estudio basico
                                nos studiantenan di medicina                                                                              di dokter.q

Expertonan ta calcula cu cifra real ta mas halto

          CDC: 10% di hende muhe na estado ta bebe alcohol

Cifranan significante di fu-    tado den e mesun grupo di         deshabilitante, ta haci yamada na   depresion y violencia entre otro.   mo of stop di bebe. Esunnan
turo mamanan ta indica cu       edad, 53.6% ta raporta bebe       hendenan muhe pa evita bebe         Binge drinking ta aumenta e ries-   cu ta binge drink pero no ta
nan no ta consumiendo al-       alcohol y 18.2% ta raporta        alcohol completamente durante       go di dependencia di alcohol cual   depende di alcohol por wor-
cohol solamente, pero nan       “binge drinking”.                 di embaraso. “E djis no ta bale la                                      do ofrece screening y guia pa
ta consumi cantidad exce-       Mas ainda, e chens pa hende       pena e riesgo,” e ta bisa.          a haya cu ta aumenta significante   yuda nan pone meta y tuma
sivo di alcohol den un peri-    muhe na estado bebe excesi-       Fetal alcohol spectrum disorder     cu e frecuencia di binge drinking.  paso na reduci nan consumo
odo di tempo cortico (binge     vo ta mas halto cu esun di un     (FASD) ta encera un grupo di        Hende muhe cu ta binge drink ta     di alcohol.
drinking). Esaki segun estu-    hende muhe cu no ta na es-        condicionnan cu por pasa den        core e riesgo di bira dependiente   Limitacion na e estudio aki ta
dio publica pa Centers for      tado. Mientras cu ta na estado    casonan cu un mama a bebe al-       di alcohol y di e manera ey tambe   inclui e echo cu casonan cu
Disease Control and Pre-        esunnan cu ta binge drink a       cohol durante di embaraso. Nan      e ta mas dificil pa nan stop cu e   ta wordo raporta di e person-
vention (CDC).                  raporta un averahe di 4.6 epi-    por manifesta den dificultad fisi-  bebemento durante di embaraso.      anan mes generalmente no ta
Publica den CDC su rap-         sodio den 30 dia, mientras cu     co, comportacion, y of dificultad   Mientras cu hende ta wordo urgi     tuma luga. Tambe cu varios
port semanal “Morbidity and     esunnan cu no ta na estado a      pa siña. Estudionan di comu-        pa no bebe durante embaraso,        hende muhe por ta na estado
Mortality”, e figuranan ta      raporta solamente 3.1.            nidad na Merca ta sugeri cu 2-5%    CDC ta haci yamada pa du-           sin cu nan sa y ta consumi
basa riba un encuesta nacio-    Esaki por significa pasobra       di muchanan cu ta cuminsa scol      nadonan di cuido ofrece sosten      alcohol. Esakinan ta sugeri
nal teni uzando CDC su “Be-     hende muhe cu bing drink          basico por tin FASD.                na esunnan cu ta bebe y no por      cu cifranan ta mas halto cu e
havioral Risk Factor Surveil-   durante embaraso tin mas          FASDs ta un enfermedad cu un        stop cu esaki.                      data cu tin.
lance (BRFSS), pa cual data a   chens pa ta dependiente di al-    persona por preveni:: Si un hen-                                        Compara cu un estudio
wordo colecta via yamadanan     cohol, compara cu e averahe       de muhe no bebe alcohol durante         Ayudo pa muhenan na             similar haci na 2006 – 10, ta
na telefon di cas y celular.    di e ser femenino cu ta bebe,     di embaraso su yiu tin 0% riesgo           estado cu ta bebe            mustra un aumento den e
E resultadonan ta mustra cu     y pa e motibo aki nan ta bebe     pa haya un FASD. Uzo excesivo                                           cifranan, sinembargo ta kere
10% di hende muhe na es-        mas frecuente. Bou di hende       di alcohol ta conecta cu un var-    Hende muhe cu ta binge              cu esaki por tin di haber cu
tado na Merca entre edad di     muhe na estado, esunnan           iedad di problema salud y social    drink durante di embaraso           mehoracion den e sistema
18 cu 44 a consumi alcohol      cu tin mas chens pa bebe ta       incluyendo higra, cierto cancer,    mester wordo referi na nan          di colecta data. Por ehempel,
den e ultimo 30 dianan. Adi-    entre 35 cu 44 aña (18.6%),                                           dokter kende ta specialisa, pa      e adicion di telefon celular
cional, 3.1% di hende muhe      graduadonan di universidad                                            yuda nan reduci nan consu-          como un medio pa colecta
na estado ta raporta cu nan     ta (13%) y muhenan cu no ta                                                                               informacion pa e encuesta.
a bebe hopi alcohol den un      casa (12.9%).                                                                                             Cheryl Tan, autor di e estu-
periodo cortico (binge drink-                                                                                                             dio y un epidemiologo na
ing). Pa hende muhe “binge         Riesgo di “fetal alcohol                                                                               CDC den e departamento di
drinking” ta defini como 4            spectrum disorder”                                                                                  defecto di nacemento ta bisa:
of mas bebida alcoholico den                                                                                                              “Hendenan muhe cu ta na
dos ora. Esaki kiermen cu       Bebe alcohol durante embaraso                                                                             estado of tin e posibilidad cu
mas o menos 30% di hende        ta pone un baby na riesgo hopi                                                                            nan por ta na estado mester
muhe cu ta consumi alcohol      serio. E por causa diferente de-                                                                          ta na altura cu no tin ningun
durante di embaraso ta ocupa    fecto, desaroya problema men-                                                                             nivel “safe” pa consumi alco-
nan mes cu “binge drinking”.    tal y deshabilidad, por perde e                                                                           hol na ningun momento du-
Den comparacion, bou di         barica, e baby por nace morto y                                                                           rante di embaraso. Tur sorto
hende muhe cu no ta na es-      tambe nacemento prematuro.                                                                                di alcohol mester wordo
                                Coleen Boyle, director di CDC                                                                             evita, incluyendo biña cora y
                                su departamento di defectonan                                                                             blanco, cerbes y likeur.” q
                                di nacemento y desaroyonan
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11