Page 6 - MIN VOS 29 SEPT 2015
P. 6
A10
SALUDDiamars 29 September 2015
Minister Dr. Alex Schwengle:
Aruba mester mas cooperacion pa Dokternan por specialisa
ORANJESTAD - “Nos como dokter di cas tambe ta por haya cupo pa por sigui ele Gezondheidszorg”, den y ergoterapista y nursenan.
tin como condicion pa exigi un estudio specialisa. specialisa y pa por bin traha cual ta registra algun fun- Ta solamente esunnan reg-
por traha como dokter na Pero e reto ta cu no tin cupo despues na nos isla como spe- cion reconoci den e industria istra den dicho registro ta
Aruba, cu mester ta reg- suficiente den e Universi- cialista. di salud. Den e registro aki autorisa, via ley, pa por carga
istra BIG, cu ta haci cu dadnan pa sigui studia como E asina yama “BIG-Register” ta aparece dokternan, boti- e titulo aki, cu ta asina bon
nos dokternan mester por specialista medico. Y como ta un banco di dato Hulan- carionan, fisioterapistanan, protegi. Den e registro ta
prepara y educa nan mes cu nan sa cu e studiantenan des, conoci tambe como psicologonan di salud, psi- sigura cu tur cu ta registra a
debidamente via e sistema di Aruba despues lo bin traha “Beroepen in de Individu- coterapistanan, dentistanan, sigui e cursonan y a termina
Hulandes/Europeo. na Aruba, no ta ofrece nan e verloskundigen, logopedista e estudionan necesario se-
Pero cupo di estudio ora sigui oportunidad mes of ta haci e gun ley, na un universidad
studia pa specialista ta ma- proceso di entrada dificil of reconoci pa Gobierno.
sha scars”, asina Minister dr. tin biaha casi imposibel. Gobierno di Hulanda a
Alex Schwengle, encarga cu Durante su bishita na Hu- mustra atencion pa e asunto
maneho di salud publico na landa, Minister dr. Alex. aki, aunke cu ta conoci cu
Aruba, a duna di conoce for Schwengle a reuni cu Min- rond mundo, pues tambe
di Hulanda. Esaki ta por lo ister Ronald Plasterk di na Hulanda, tin un scarse-
menos un di e puntonan cu e Binnenlandse Zaken en dad grandi di specialistanan
mandatario a bay atende du- Koninkrijksrelaties, den cual medico. P’esey ta compro-
rante su bishita di trabou na a toca e tema specifico aki nde e reto pa Aruba, cu pa
Madre Patria. tambe. Durante e reunion nos tamaño, ya ta limita caba.
E reto ta cu asina e studian- tabata presenta tambe un top A keda di atende e asunto aki
tenan caba di studia como consehero di Minister Edith pa mira con por yuda man-
dokter basico, cu nan mester Schippers di Salud Publico, tene algun espacio habri pa
sigui specialisa pa algun aña Bienestar General y Deporte. dokternan di Aruba tambe
mas pa un specialismo dedi- Ey a splica di e retonan cu por sigui studia pa specialista
ca. Awendia pa por funciona Aruba ta confrontando pa despues di nan estudio basico
nos studiantenan di medicina di dokter.q
Expertonan ta calcula cu cifra real ta mas halto
CDC: 10% di hende muhe na estado ta bebe alcohol
Cifranan significante di fu- tado den e mesun grupo di deshabilitante, ta haci yamada na depresion y violencia entre otro. mo of stop di bebe. Esunnan
turo mamanan ta indica cu edad, 53.6% ta raporta bebe hendenan muhe pa evita bebe Binge drinking ta aumenta e ries- cu ta binge drink pero no ta
nan no ta consumiendo al- alcohol y 18.2% ta raporta alcohol completamente durante go di dependencia di alcohol cual depende di alcohol por wor-
cohol solamente, pero nan “binge drinking”. di embaraso. “E djis no ta bale la do ofrece screening y guia pa
ta consumi cantidad exce- Mas ainda, e chens pa hende pena e riesgo,” e ta bisa. a haya cu ta aumenta significante yuda nan pone meta y tuma
sivo di alcohol den un peri- muhe na estado bebe excesi- Fetal alcohol spectrum disorder cu e frecuencia di binge drinking. paso na reduci nan consumo
odo di tempo cortico (binge vo ta mas halto cu esun di un (FASD) ta encera un grupo di Hende muhe cu ta binge drink ta di alcohol.
drinking). Esaki segun estu- hende muhe cu no ta na es- condicionnan cu por pasa den core e riesgo di bira dependiente Limitacion na e estudio aki ta
dio publica pa Centers for tado. Mientras cu ta na estado casonan cu un mama a bebe al- di alcohol y di e manera ey tambe inclui e echo cu casonan cu
Disease Control and Pre- esunnan cu ta binge drink a cohol durante di embaraso. Nan e ta mas dificil pa nan stop cu e ta wordo raporta di e person-
vention (CDC). raporta un averahe di 4.6 epi- por manifesta den dificultad fisi- bebemento durante di embaraso. anan mes generalmente no ta
Publica den CDC su rap- sodio den 30 dia, mientras cu co, comportacion, y of dificultad Mientras cu hende ta wordo urgi tuma luga. Tambe cu varios
port semanal “Morbidity and esunnan cu no ta na estado a pa siña. Estudionan di comu- pa no bebe durante embaraso, hende muhe por ta na estado
Mortality”, e figuranan ta raporta solamente 3.1. nidad na Merca ta sugeri cu 2-5% CDC ta haci yamada pa du- sin cu nan sa y ta consumi
basa riba un encuesta nacio- Esaki por significa pasobra di muchanan cu ta cuminsa scol nadonan di cuido ofrece sosten alcohol. Esakinan ta sugeri
nal teni uzando CDC su “Be- hende muhe cu bing drink basico por tin FASD. na esunnan cu ta bebe y no por cu cifranan ta mas halto cu e
havioral Risk Factor Surveil- durante embaraso tin mas FASDs ta un enfermedad cu un stop cu esaki. data cu tin.
lance (BRFSS), pa cual data a chens pa ta dependiente di al- persona por preveni:: Si un hen- Compara cu un estudio
wordo colecta via yamadanan cohol, compara cu e averahe de muhe no bebe alcohol durante Ayudo pa muhenan na similar haci na 2006 – 10, ta
na telefon di cas y celular. di e ser femenino cu ta bebe, di embaraso su yiu tin 0% riesgo estado cu ta bebe mustra un aumento den e
E resultadonan ta mustra cu y pa e motibo aki nan ta bebe pa haya un FASD. Uzo excesivo cifranan, sinembargo ta kere
10% di hende muhe na es- mas frecuente. Bou di hende di alcohol ta conecta cu un var- Hende muhe cu ta binge cu esaki por tin di haber cu
tado na Merca entre edad di muhe na estado, esunnan iedad di problema salud y social drink durante di embaraso mehoracion den e sistema
18 cu 44 a consumi alcohol cu tin mas chens pa bebe ta incluyendo higra, cierto cancer, mester wordo referi na nan di colecta data. Por ehempel,
den e ultimo 30 dianan. Adi- entre 35 cu 44 aña (18.6%), dokter kende ta specialisa, pa e adicion di telefon celular
cional, 3.1% di hende muhe graduadonan di universidad yuda nan reduci nan consu- como un medio pa colecta
na estado ta raporta cu nan ta (13%) y muhenan cu no ta informacion pa e encuesta.
a bebe hopi alcohol den un casa (12.9%). Cheryl Tan, autor di e estu-
periodo cortico (binge drink- dio y un epidemiologo na
ing). Pa hende muhe “binge Riesgo di “fetal alcohol CDC den e departamento di
drinking” ta defini como 4 spectrum disorder” defecto di nacemento ta bisa:
of mas bebida alcoholico den “Hendenan muhe cu ta na
dos ora. Esaki kiermen cu Bebe alcohol durante embaraso estado of tin e posibilidad cu
mas o menos 30% di hende ta pone un baby na riesgo hopi nan por ta na estado mester
muhe cu ta consumi alcohol serio. E por causa diferente de- ta na altura cu no tin ningun
durante di embaraso ta ocupa fecto, desaroya problema men- nivel “safe” pa consumi alco-
nan mes cu “binge drinking”. tal y deshabilidad, por perde e hol na ningun momento du-
Den comparacion, bou di barica, e baby por nace morto y rante di embaraso. Tur sorto
hende muhe cu no ta na es- tambe nacemento prematuro. di alcohol mester wordo
Coleen Boyle, director di CDC evita, incluyendo biña cora y
su departamento di defectonan blanco, cerbes y likeur.” q
di nacemento y desaroyonan