Page 19 - AHATA
P. 19

A3
                                                                                                           LOCAL Diahuebs 16 OctOber 2025
              Apropiacion di espacionan publico: un tendencia sin control


            Regularmente,  lectornan
            ta acerca mesa di redaccion
            di  Bon  Dia  Aruba  pa
            expresa  nan  frustracion
            cu  cierto  ciudadano  cu
            ta  apropia  di  espacionan
            publico como si fuera nan
            ta  priva.  Pa  motibo  cu
            autoridadnan  no  ta  tuma
            accion  contra  e  actonan
            asocial aki, e tendencia di
            espacionan  publico  cu  ta
            ser privatisa ta continua.
            Un  lector  a  comparti  cu  na
            Mangel  Halto,  tin  cierto
            cas  ta  cera  e  beach  dilanti
            di  nan  propiedad,  haciendo   Manera  Bon  Dia  Aruba  a  pa  leynan  di  Aruba,  y  e  “den  e  ordenansa  aki  y  e
            esaki  inaccesible  pa  publico.   yega  di  publica  den  pasado,  apropiacion  di  espacionan  disposicionnan  basa  riba  dje
            Ademas di cera e area cu palo,   e  tema  di  beachnan  publico  publico.              ta compronde cu awa publico
            ta pone lounge chair haciendo   y  hendenan  cu  kier  purba  Manera        menciona  ta  awa  cu  ta  accesibel  na
            e  espacio  mustra  como  si   “privatisa”  e  beachnan  aki  caba,  na  Aruba  tin  e  ley  tur,  limita  of  no,  den  virtud
            fuera  ta  un  espacio  priva.   pasobra  nan  ta  cerca  di  nan  ‘Landsverordening  openbare  di  normanan  di  derecho
            Tampoco ta aceptable pa laga   cas of negoshi ta un tema cu  wateren   en   stranden’  publico.”
            stoel  priva  poni  riba  espacio   ta  andando  pa  hopi  tempo  (Ordenansa nacional awanan  Sinembargo,  pa  motibo  di
            publico  cu  expectativa  cu   caba.  Cada  biaha  ta  bin  publico  y  beach)  cu  ta  falta di control y aplicacion di
            cualkier  otro  hende  no  mag   dilanti  diferente  situacion  stipula cu tur lama na Aruba  ley, situacionnan asina ta sigui
            di us’e.                     cu ta ilustra e falta di respet  ta  publico.  E  ley  ta  dicta:  presenta.

            Nos poblacion despues di inclui 20.000 migrante


            Proyeccion poblacion entre 2020 - 2040

            E  plannan  di  gobierno  ta  riba e informacion di gobier-
            bay  den  direccion  di  in-  no algun aña pasa, di 16.000
            tegracion  di  e  grupo  mi-  persona, mas loke lo a drenta
            grante  indocumenta,  ac-    den ultimo añanan, e mayoria
            tualmente  presente.  Aki  como turista cu no a sali mas.
            nos  ta  trata  e  aspectonan
            cu ta toca e aumento bas-    Den  e  tabel  aki  por  mira  e
            tante  radical  cu  esaki  ta  desaroyo  manera  proyecta
            trece  cune,  pero  no  ta  pa CBS di 2020 te 2040, sin
            bay  den  opinion  tocante  integracion di e grupo di mi-
            e consecuencianan cu por  grante.  Tambe  e  reparticion
            resulta.                     entre persona naci na Aruba
                                         y esnan naci den exterior. Por
            Den e datonan oficial di po-  mira  cu  normalmente  esnan
            blacion  te  awe  no  tabatin  naci  na  Aruba  ta  keda  un
            inclusion di e poblacion mi-  mayoria (modesto) den e to-
            grante indocumenta, pa mo-   tal. Cu integracion di 20.000
            tibo obvio. Si bo no ta registra  migrante  presente  actual-
            oficialmente na Censo, bo no  mente  caba,  pero  sin  estadia
            ta den e datonan di CBS Aru-  legal, desde 2030 nos a añadi   Pakico poblacion naci lo-  hoben (0-4 aña), cu despues  personanan di otro nacionali-
            ba,  cu  como  entidad  oficial  esakinan den e total original   calmente ta disminui?   ta pasa tambe pa e siguiente  dad al contrario por mira cu
            no por traha cu cifra cu no ta  di CBS pa 2030, 2035 y 2040.   For  di  e  proyeccion  original  gruponan (5-9 y 10-14 aña),  tin mas cu ta drenta cu esnan
            existi.  Sin  embargo,  ora  nos  Por mira aki cu na 2030 esnan   di CBS por conclui cu e po-  loke ta bay tin influencia riba  cu  ta  bandona  Aruba.  Esaki
            ta  desea  un  discusion  serio  naci na Aruba ta un mayoria   blacion  naci  local  no  ta  bira  planificacion escolar. Na 2020  ta un fenomeno di hopi aña
            tocante  desaroyo  di  nos  po-  chikito,  mientras  cu  den  e   mas  chikito  den  forma  rela-  ainda e categoria 0-4 aña ta-  caba.
            blacion den proximo añanan,  añanan  despues  nan  ta  bira   tivo, pa via di entrada di tanto  batin 6.184 mucha, mientras
            mester tuma na cuenta plan-  un  minoria.  E  desaroyo  den   migrante mas, sino tambe ta  na fin di 2024 esaki a mengua  Conclusion
            nan gubernamental cu ta bay  direccion  di  un  minoria  por   un  reduccion  den  cifra  real.  te na 4.644, un reduccion di  Integracion di un grupo rela-
            tin  influencia  riba  e  pobla-  bay mas rapido ainda, si ban-  Esaki ta entre otro producto  1.540 mucha den 5 aña. Si e  tivamente  grandi  den  poco
            cion  oficial.  Como  base  pa  da di e legalizacion di e grupo   di  e  proceso  di  mas  di  un  tendencia  aki  continua,  por  tempo lo fortifica e tendencia
            nos  calculacion  nos  ta  tuma  di migrante presente caba, ai-  decada, unda ta mira un caida  ta cu na 2030 e categoria aki  presente caba di un poblacion
            e  suposicion  cu  entre  2025  nda tuma lugar mas inmigra-  fuerte  di  e  cantidad  di  naci-  a  baha  te  alrededor  di  3.000  naci localmente cu ta decre-
            y 2030 lo tuma lugar un in-  cion,  por  ehemplo  pasobra   mento, loke ta resulta den un  mucha; un topico importante  ciendo a base di e factornan
            tegracion  gradual  di  20.000  loke tin na forza laboral ainda   grupo cada vez menos grandi  pa maneho di enseñanza. Di  demografico  cu  tabata  pre-
            migrante.  E  cifra  aki  ta  basa  no ta suficiente.     di mucha den e categoria mas  otro banda nos ta mira tambe  sente caba: menos nacimen-
                                                                                                   cu desde 2024 tin mas fayeci-  to, fayecimento aumentando
                                                                                                   mento cu nacimento, loke ta  pa via di enbehecimento di e
                                                                                                   haci cu nos tin un crecemen-  poblacion.
                                                                                                   to  negativo  di  un  poblacion
                                                                                                   oriundo cada vez mas chikito.  E  consecuencianan  ta  vari-
                                                                                                   Tin un otro aspecto cu ta di  os  y  ta  pidi  pa  desaroyo  di
                                                                                                   influencia aki; esey ta cu en-  un  maneho  poblacional  pa
                                                                                                   tre inmigracion y emigracion  atende e retonan cu ta surgi.
                                                                                                   tin mas hende local ta sali cu  Nos  comentario  den  Edito-
                                                                                                   esnan  cu  ta  bolbe.  Entre  e  rial di e edicion aki.
   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23