Page 12 - ANTILL DGB

12 Antilliaans Dagblad Maandag 16 juli 2018
Feuilleton

DE MEMOIRES VAN TATAIS LODEWIJK
DOOR

DANIEL
Water (99) GERHARTS

n het boek ‘Bonaire’ van J. Hartog is Toen Pos Calbas te brak werd, wer-
een rapport opgenomen van Ameri- den enige molens ten oosten van deze
Igo Vespucci, waarin deze zegt bij grot geplaatst, onder andere bij Pos
een eiland aangekomen te zijn. Zij Watapana. Er is nooit een watergebrek
landden op een strand en het terrein geweest. Bij de molens werden pom-
was goed bebost. Zij kwamen uit het pen geplaatst met een motor, die
zuiden, vermoedelijk van Margaritha. dienstdeden wanneer de wind onvol-
Aan de wal troffen ze ‘indianen’, die op doende was om de grote tank, die op
bladeren kauwden tegen de dorst. Ze het hooggelegen rotsplateau werd ge-
maakten Vespucci duidelijk dat er geen bouwd te vullen en vanwaar het water
water op het eiland was; de vrouwen naar Kralendijk en omliggende dorpen
hadden wel kalebassen met water, werd gevoerd.
maar, zeiden ze, dat was opgevangen
van de bladeren, die in de morgen Distillatie-inrichting
dauw hadden. Statenlid Tomas Mauricio Marchena
Onder leiding van de bewoners had- was de eerste, die in de Statenvergade-
den ze anderhalve dag het eiland door- ring van 9 mei 1949 een waterdistilla-
kruist, maar ze vonden geen water. tie-inrichting ter sprake bracht.
Aan te nemen is dat zij aan het zuiden Op 1 september 1963 begon de
komend geland zijn op een van de destillatie-inrichting te werken. Deze
strandjes die voorbij Punt Vierkant werd bekostigd uit het zogenoemde
voorkomen, bijvoorbeeld ter hoogte Driejarenplan, gefinancierd door
waar nu het vliegveld is. De indianen Nederland.
zullen de (niet welkome) bezoekers wat Pater Euwens bij de Dominicusput (Pos di Rincon). Intussen waren er te Rincon enige
hebben laten rondlopen en hen niet voorzieningen getroffen. Er werd een
gebracht hebben bij de waterbronnen een regenbak van meer dan 300 kubie- Pos di Amor, had een hardheid van hevelinrichting op de Dominicusput
die 1.300 meter van de kust waren, ke meter inhoud. Het huis van de Ge- 37,5 Do en een chloridegehalte van (Pos di Rincon) geplaatst en een trans-
bijvoorbeeld Pos Wanapa. Aldus be- zaghebber (nu bestuurskantoor), had 2.200 milligram per liter. Het water portleiding aangelegd naar de weg die
strijdt Graces Gerharts, in een werk- een bak van 240 kubieke meter. Het van Pos Calbas was bruikbaar en Dos naar de Lourdesgrot leidt. Voor Dos
stuk dat zij maakte voor het Maria water van deze bak moest ook gebruikt Pos te Rincon was prima met een hard- Pos werd een grote molen besteld,
College te Curaçao, de brief van Ves- worden in jaren van grote droogte, en heid van 5,6 Do en een chloridegehalte maar de gezaghebber had om een of
pucci. elk huisgezin van Kralendijk dagelijks van 468 milligram per liter. Pos Calbas andere reden geen zin die molen te
Pos Calbas had goed water en Pos een blik water van 18 liter mocht ko- strekte zich diep onder de oppervlakte laten plaatsen. In de vergadering van de
Wanapa nog beter en een zeer grote men halen. Het is wel gebeurd dat een uit en het was daarom mogelijk door Raad van Politie werd herhaaldelijk
hoeveelheid. Dat de indianen daar in de Gezaghebber weigerde dit te doen en een gat in de rots te boren, het water aangedrongen op plaatsing, maar dit
buurt hebben gewoond, bewijzen de de hulp van de gouverneur ingeroepen daaronder te bereiken. Het water was gebeurde niet. In december 1939 werd
mooie tekeningen die in de grot, van moest worden. in tijden van veel regenval goed drink- de molen naar Curaçao gezonden ter
Pos Calbas, nog steeds te zien zijn. Buiten Kralendijk waren er niet baar, maar, zodra de molen erop gezet plaatsing op het zogenaamde ‘woon-
zoveel regenbakken. De bewoners werd en er veel afname van water was, dorp’ bij de plantage Klein Santa Mar-
Regenbakken hadden wel een ton bij het huis om het verdween de bovenste waterlaag en tha. Nadat een klacht bij de gouverneur
In 1931 bestond er geen waterleiding regenwater op te vangen, maar verder werd het water brakker. was ingediend, werd de molen, die
op Bonaire. In Kralendijk had nage- waren ze aangewezen op de putten, die Toch werden binnen een jaar enige door Bonaire betaald was, teruggezon-
noeg elk huis een regenbak. Soms zeer op verscheidene plaatsen aanwezig honderden percelen aan de waterlei- den en op de Dos Poos-put geplaatst,
grote. Breedestraat 13 bijvoorbeeld had waren. Tera Cora, Nikiboko en Antriol ding aangesloten. Hoewel het water in vanwaar het naar een tank op Para
hadden goede putten. Rincon had de de meeste maanden niet drinkbaar Mira werd gepompt, zodat Rincon van
allerbeste putten, Dos Poos en de Do- was, werd het gebruikt voor huishoude- twee putten prima water kreeg.
minicusput. Vele huisgezinnen hadden lijke doeleinden en het gaf dus bij velen Zodra het mogelijk was werd ook
een ezel en dat waren uitstekende wa- een besparing op het kostbare regenwa- Rincon aangesloten op de waterfabriek
terdragers. In de vergadering van de ter. te Kralendijk.
Raad van Politie van 3 augustus 1929
zei de voorzitter: ,,Het Gouvernement
heeft ongeveer 36 putten op dit eiland,
waarvan het water 50 procent niet te
drinken is.”
De voorzitter deelde mee voorstellen
bij de gouverneur in te dienen om
dammen te laten bouwen om het wa-
ter, dat nu naar zee stroomt, op het
eiland te houden. In het internerings-
kamp waren een paar Duitse technici,
die bereid waren te assisteren bij het
aanleggen van een waterleiding en om
te beginnen een molen op de put van
Pos Calbas te plaatsen.
Slechte kwaliteit
Statenlid Tomas Mauricio Marchena Tevoren had het bestuur van Bonaire
was de eerste, die in de Statenvergade- monsters water naar Curaçao gezon-
ring van 9 mei 1949 een waterdistillatie- den. Daaruit bleek dat verscheidene
inrichting ter sprake bracht. putten bijzonder slecht water hadden. Dos Poos was een belangrijke put voor de mensen van Rincon.

Advertentie
ALLE Op zoek naar die ene job; www.antilliaansdagblad.com

VACATURES een nieuwe uitdaging?
Voor uzelf of iemand anders; een pas afgestudeerd Voor meer informatie: Tel. 7272200 of
OP EEN RIJ kind, familielid of kennis in binnen- en buitenland? advertentie@antilliaansdagblad.com