Page 15 - AD 7APRIL2018

Achtergrond 15
Zaterdag 7 april 2018
als De wooncirkel’

posities, zoals uit het symboli- christendom en allerlei vormen
sche voorkaft met zijn pijlen van volksgeloof in een menging
links en rechts en zijn vraagte- van missie en magie, zoals bij
ken aangaf. Myra Römer: ‘Het geheim van
Gracia’ (2008). Als er soms Eu-
ropese thema’s aan de orde ko-
Trend
In zekere zin volgde Joseph Hart men, zoals de Tweede Wereld-
vanaf zijn eerste roman in 2005 oorlog, is dat om de aandacht te
tot zijn laatste in 2015 een de- vragen voor alternatieve aspec- De omslagen van de
cennium van politieke en soci- ten daarvan, zoals in Clyde Lo-A- Nederlandstalige boeken
aaleconomische ontwikkeling Njoe: ‘Parelmoerpoeder’ (2015) van Jopi Hart.
van Curaçao. Daarmee past hij over het grijze gebied tussen col-
in een trend van recent versche- laboratie en verzet óf Jacques
nen Nederlandstalige romans Thönissen: ‘Sarah, de zwarte
van de drie ABC-eilanden die elk madonna’ (2015) dat specifiek
op een eigen manier maatschap- aandacht vraagt voor het lot van
pelijk gericht zijn en de lokale vervolgde minderheden, zoals
politieke positie analyseren en Jopi Hart tijdens een van zijn presentaties bij uitgeverij de zigeuners.
daarbij vaak ook kritiseren. In de Knipscheer.
Deze romans zijn dicht op de Optimisme
huid van de lokale realiteit ge- Er komt in deze romans erg veel
schreven met grote aandacht aan sociaaleconomische en poli-
voor tal van lokale aspecten. Au- kreeg van misstanden, is nu de (2006) van Giselle Ecury. Eer- tiek-maatschappelijke proble-
teurs accentueren aanklachten kritiek vooral gericht op de eigen der dan individualiteit is sociabi- matiek voorbij waarop de au-
tegen sociaal schrijnende om- overheid. Deze Nederlandstalige liteit karakteristiek voor de ro- teurs hun kritische blik werpen.
standigheden en zoeken een uit- auteurs komen zo overeen met manpersonages in deze romans, De psychologie van de hoofdper-
weg die hoop biedt voor een be- Papiamentstalige Curaçaose au- met kenmerken van saamhorig- sonages wordt daarbij onderge-
tere toekomst van hun eiland. teurs als Barche Baromeo: ‘E heid of vervreemding, van in- schikt gemaakt aan de maat-
De recente Nederlandstalige ro- parto’ (1995) en Rudolf Crispu- sluiting of uitsluiting. schappelijke problematiek.
mans van de ABC-(ei)landen lo: ‘Piká’i mi pueblo’ (2014) die Die sociabiliteit is aanwezig in Maar de auteurs laten de lezers
moeten daarom gelezen worden vanuit eenzelfde visie publiceer- genderrelaties met hun ma- niet achter met de problemen,
als geschreven vanuit een urgent den. Culturele eenheid heft taal- chisme of marianisme, seks en ondanks de vaak felle kritiek.
gevoel van verantwoordelijkheid verschil op. Deze sociaal-politie- liefde, gezin en opvoeding, ge- Auteurs houden de lezers een
ten opzichte van persoonlijk le- ke gerichtheid is ook aanwezig neratieverschillen en de sociale scherpe spiegel voor waarin hun
ven en maatschappelijk gedrag in de drie romans van Joseph omgeving van familie, vrienden, visie op hun samenleving weer-
én de idee dat literatuur een Hart. buurt en zelfs de relatie tot het kaatst wordt, maar ze bieden aan
middel bij uitstek is om daarin hele eiland met zijn dynamiek het einde van hun romans
van protest of acceptatie, zoals in steeds perspectieven voor oplos-
een juiste houding te realiseren. Nieuwe visies
Ze willen bijdragen aan een mo- Deze romans van het nieuwe de roman van Bernadette Heili- sing van de problematiek en een
dern vormingsidee. Ze doen een millennium maken nieuwe vi- gers: ‘Schutkleur’ (2015). Nooit betere toekomst voor wie de
appel op morele grondbeginse- sies op de lokale geschiedenis worden hoofdpersonen los ge- juiste keuze maakt. De kritiek is
len als levenshouding, op per- bespreekbaar, zoals bijvoorbeeld zien van hun sociaaleconomi- soms fel maar de positieve bood-
soonlijke en maatschappelijke in het werk van Els Langenfeld sche positie, waarbij kleur en schap is uiteindelijk de keuze-
integriteit. ‘Porto Marie’ (2013) of - vaker - klasse, etniciteit, respect ontvan- vrijheid die de hoofdpersonages
Waar in het verleden de kolo- op actuele maatschappelijke pro- gen en tonen, afkomst en maat- in hun persoonlijke verantwoor-
nisator nogal eens de schuld blematiek, zoals in ‘Erfdeel’ schappelijk succes beschreven delijkheid moeten en ook kun-
worden. nen maken. Daarmee bieden de- Voor een deel van dit artikel is ge-
Een belangrijk thema dat ze romans ook een weerwoord bruikgemaakt van twee eerdere re-
steeds weer terugkomt is dat van op de slachtoffercultuur van de censies en een Caran-voordracht
individu en politiek met felle kri- laatste tijd. Niemand is machte- die op 22 november 2017 op Aruba
tiek op corruptie, de grenzen loos slachtoffer maar heeft de werd gepresenteerd. De romans
tussen macht en recht, materia- vrijheid én de verplichting zélf van Joseph Hart en andere werden
lisme en idealisme, zoals vooral iets van zijn eigen leven te ma- alle gepubliceerd door uitgeverij In
in de romans van Erich Zielin- ken. de Knipscheer in Haarlem.
ski, bijvoorbeeld in zijn debuut
‘De engelenbron’ (2004). Ook
het thema van narco-realisme
speelt een rol met zijn verweven-
heid van onderwereld en boven-
wereld, waarbij de arme kanslo-
ze jongere de dupe wordt van
drugscriminelen. Diana Lebacs
was met ‘De langste maand’
(1994) een vroeg voorbeeld in
dat genre. Opvallend is het ook
dat in enkele romans medische
missers van arrogante artsen
aan de orde komen, zoals in
Henriette de Mezquita: ‘De
lichtkamer’ (2015) óf bij Eric de
Brabander een protest tegen
kwakzalverij in ‘Hot Brazilian
wax en het requiem van Arthur
Booi’ (2011 ) of het verband tus-
sen medische wetenschap en
ethiek in ‘Het dilemma van Otto
Warburg’ (2016).
In ‘De wooncirkel’ staan traditioneel materialisme en de Een belangrijk motief in di- ‘Kruispunt’ focust op een (ei)land op een kruispunt, het
macht van het geld tegenover het vernieuwende idealisme verse romans zijn vormen van cruciale 10-10-‘10-moment toen het eilandgebied Curaçao
van de jongeren. FOTO OM syncretisme tussen katholiek een zelfstandig land werd binnen het Koninkrijk.