Page 16 - AHATA
P. 16

A2   LOCAL
               Diaranson 26 Februari 2025
                        HAVA na mesa pa rondanan consultorio cu formadornan


            Den  cuadro  di  rondanan  den e cadena di provee cuido  anticua, ta sostene solamente
            consultorio  entre  dife-    tambe  ta  contribui  na  esaki  “cure” y no “care”. Door de
            rente  gremionan  den  co-   door di dirigi pregunta pa nos  vergrijzing di nos comunidad
            munidad y e formadornan  dokternan  di  cas  siendo  cu  y hunto cu esaki e gastonan di
            cu  ta  encarga  cu  forma  nan no ta ekipa pa atende cu  cuido ta keda aumenta. Door
            e  gobierno  nobo  di  Aru-  esaki na e momento ey.       di  enfoca  riba  prevencion  y
            ba,  HAVA  recientemente                                  inicia proyectonan especifica-
            tambe  a  wordo  invita  pa  Manera e contract cu AZV ta  mente pa esaki, lo por tin mas
            por  papia  tocante  pun-    indica,  dokter  di  cas  semper  y miho resultado den preven-
            tonan  di  atencion  pa  e  mester  ta  disponibel.  Esaki  cion di malesa cronico.
            sector  di  cuido  primario,  ta  conduci  na  coleganan  cu  Mas colaboracion entre cuido
            cu enfoke special riba nos  ta demotiva, ta sobrecarga cu  primario y secundario, al mo-
            dokternan di cas.            trabou y finalmente nan por  mento e no ta suficiente
                                         haya  un  burn-out.  Tambe
            Pa HAVA esaki ta un bon mo-  debi na e situacion aki, inicia-  Falta  iniciativa  pa  mehora  e
            mento pa prome cu gobierno  tiva di gobernacion y mane-   comunicacion entre nos dok-
            nobo  wordo  forma,  e  pun-  ho ta haya menos atencion y  ternan di cas y specialistanan
            tonan di atencion por wordo  baha riba e lista di prioridad,  medico di hospital.  Tur par-
            elabora cu e meta pa esakinan  pasobra tin menos tempo pa  tido ta experiencia un presion
            por wordo tuma den consid-   esaki.                       di  trabou  halto,  y  ta  di  acu-
            eracion  durante  e  proximo                              erdo  cu  e  por  mehora  pero
            periodo di gobernacion.      Escasez  di  apoyo  di  caracter  no ta dedica na haci esaki un
                                         preventivo den cuido prima-  prioridad.  Por  ehempel,  e
            HAVA,  e  asociacion  di  dok-  rio                       sistemanan  di  dokternan  di
            ternan di cas na Aruba, ta rep-  E dokter di cas no tin sufici-  cas  y  specialistanan  medico
            resenta  e  interesnan  comun  ente man y wowo na e mo-   di hospital cu e dossier elec-
            y ta fungi como e vocero di  mento  aki.    P’esey  apoyo  ta  tronico  di  e  pashent  no  ta
            e  dokternan  di  cas.  Tambe  necesario  pa  detecta  prob-  ‘comunica’ cu otro. Lo mes-
            e tin como obhetivo pa uni,  lema den e situacion na cas di  ter bin cu un sistema nacional
            fortalece y representa e dok-  un pashent. Esaki ta conduci  unda e pashent tin 1 dossier
            ternan di cas. Pues pa HAVA  cu den mayoria caso, e dokter  electronico, den cual e profe-
            esaki tawata un honor pa por  di cas ta reacciona en bes di  sionalnan den cuido ta traha
            a  transmiti  den  nomber  di  actua na un forma preventi-  den nan module y e informa-
            su  miembronan  loke  mester  vo. Esaki primordialmente ta  cion ta accesibel den 1 dossier
            atende  debidamente  den  e  e caso cu nos hende grandi-  electronico.
            periodo nos dilanti.         nan den situacion dificil.
                                                                      HAVA no ta wordo involucra
            E puntonan di atencion cu a  Colaboracion tumando paso-   suficiente encuanto e presu-
            wordo comparti durante e re-  nan  preventivo  cu  organisa-  puesto di cuido primario
            union ta lo siguiente:       cionnan social of di thuiszorg.  Desicionnan  ta  wordo  tuma
            Presion  di  trabou  ta  crece  E  cuido  pa  esnan  mas  fragil  sin  comunica  of  informa   nan di cas.          E deseo ta cu por verwijs den
            door di ampliacion di respon-  den nos comunidad, manera  esaki  na  stakeholders  y  pro-  Verwijzing pa psicologia priva  caso  di  keho  di  burnout  y
            sabilidad                    nos grandinan, of servicio di  tagonistanan di cuido prima-  tambe  mester  wordo  cubri  depresion sin cu un psychia-
            Cada biaha mas, e dokter di  cuido di salud mental ta core  rio, siendo esaki ta necesario   door di AZV            ter tin cu wordo envolvi.
            cas ta wordo uza como e pun-  riesgo  y  nan  no  ta  ricibi  e  pa nan ta na altura di dje pa   Al  momento  cuido  di  psi-
            to di prome atencion pa solu-  atencion necesario.        por  trece  mehoracion  den  e   cologo  no  ta  wordo  cubri  Nota  di  redaccion:  E  arti-
            ciona tur tipo di pregunta cu                             cadena  di  provee  servicio.  E   pafor  di  un  instituto.  Y  no  culo aki ta un comunicado di
            e  pashent  por  tin.  Diferente  Reforma di AZV ta necesario  situacion  aki  ta  conduci  na   tin hopi instituto, siendo tin  prensa di asociacion di dokter
            stakeholders  y  protagonista  E  landsverordening  AZV  ta  malcontento bou di e dokter-  hopi  organisacionnan  priva.  di cas, HAVA.

              Piscado a fayece ayera mainta



            Ayera  mainta,  informa-                                                                                            yega y bula den lama, corta e
            cion  riba  rednan  social  a                                                                                       cabuya, y saca e persona. Pero
            indica  cu  un  piscado  lo-                                                                                        ya pa ora a logra sak’e, e per-
            cal a sufri un accidente y                                                                                          sona a hoga caba. E informa-
            a  perde  su  bida  na  lama.                                                                                       cion aki a circula den medio-
            Merdia, Cuerpo Policial a                                                                                           nan  di  comunicacion  local,
            confirma e suceso lamen-                                                                                            maske polis no a indica esaki
            table.                                                                                                              den nan comunicado.

            A traves di un comunicado di                                                                                        Despues a transporta e boto,
            prensa, Cuerpo Policial a in-                                                                                       e tripulante y tambe e fayeci-
            forma cu ayera pa mas o me-                                                                                         do na Mariniers Kazerne. Ey-
            nos 10or di mainta, personal                                                                                        nan,  dokter  forensico,  polis
            di Maritiem a informa central                                                                                       forensico  y  slachtofferhulp
            di polis cu tin dos piscado cu                                                                                      tabata  wardando  riba  nan.
            a bay pisca, y un di nan a cay                                                                                      Lamentablemente,  no  por  a
            den lama.                                                                                                           haci mas cu constata e morto
                                                                                                                                di  e  Sr.  Inocencio  Filomeno
            Central di Polis a avisa Kust-                                                                                      Matos, naci na Aruba dia 22
            wacht,  cu  a  dirigi  nan  per-                                                                                    di juni 1943, kende a muri cu
            sonal mesora pa zuid di Bar-                                                                                        81 aña di edad.
            cadera,  unda  nan  a  bin  topa  piscado  a  cay  den  awa  y  no  mas.  Noticieronan  local  di  den  awa.  E  otro  piscado  no
            cu e boto di e piscado. Segun  ta  reaccionando.  Personal  di  Aruba a informa cu loke a su-  por a haci nada pa salv’e. Na  Cuerpo  Policial  y  Bon  Dia
            polis a conta den e comuni-  Kustwacht  a  haci  nan  miho  cede ta cu na momento di tira  e momento ey, e piscado cu a  Aruba  ta  manda  palabra  di
            cado,  e  homber  riba  e  boto  esfuerso,  pero  e  persona  ya  anker, un cabuya a lora na pia  keda abordo di e boto a bati  condolencia y forsa na famia
            a  informa  nan  cu  su  amigo  no tabata duna señal di bida  di e piscado, y asina el a cay  alarma,  y  otro  piscadonan  a  di e fayecido.
   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21