Page 10 - bon-dia-aruba-20230712
P. 10
a10 regional
Diaranson 12 Juli 2023
Ecuador y Peru ta aumenta nan alerta debi na menasa di fenomeno
El Niño
(CNN) – Na Sur America, El Niño costero cu ta bay di El Niño na costanan di
particularmente na Ecua- sucede na largo di e costa di Ecuador y Peru pa ultimo tri-
dor y Peru, gobiernonan America di Sur, specialmente mester di e aña aki, cu e po-
ta enfrenta pronosticonan na Ecuador y nort di Peru. sibilidad cu por extende te e
climatico compleho debi prome lunanan di 2024.
na menasa di fenomeno El Segun Instituto de Meteo-
Niño. rologia di Ecuador (Inamhi) Igualmente a informa cu e
ubica na Quito ta existi dife- fenomeno aki no ta bay bin
E aumento significativo di rente mapa di pronostico den condicionnan habitual,
temperatura na Ocean Paci- cu ta alimenta di datonan di expertonan ta coincidi cu
fico ta preocupa e diferente varios servicio meteorologico calentamento global y cam-
sector di e dos pais y calenta- na scala mundial. E mapanan bio climatico por influencia
mento global ta bin back den ta refleha cu color cora e tem- di su comportamento.
un escenario cu te ainda no ta peratura di e ocean na costan- kibra recordnan di tempera- y di Dina Boluarte di Peru, a
precies. an di Ecuador y Peru esun di Secretario general di Organi- tura y por experimenta un anuncia plannan di preven-
mas cayente cu relacion na sacion Meteorologico Mun- calor mas extremo na hopi cion, disminucion, prepara-
Organisacion Meteorologico otro paisnan di sur America, dial, Petteri Taalas, a adverti parti di mundo y oceannan. cion, respuesta y reconstruc-
Mundial a informa cu a esta- cu ta mantene nan costa den dia 4 di juli ultimo cu El Niño cion den caso cu e fenom-
blece condicionnan pa un ep- color geel. ta bay aumenta considerable- Pa esaki, Gobiernonan di eno El Niño por yega na su
isodio cu nan a califica como Nan ta pronostica e yegada mente e probabilidad cu por Guillermo Lasso di Ecuador costanan.
Honduras: Militarnan a hiba na prison di siguridad maximo 1.628 gang
(EFE) – Autoridadnan di funcionarionan di Gobierno
Honduras ayera diamars ta reconoce.
a hiba mas di 1.600 preso Segun rapportnan oficial, e
di peligrosidad halto na presonan peligroso, gangnan,
dos prison di “siguridad narcotraficante y sicario, en-
maximo”, esaki den marco tre otro, a ordena crimen for
di operacion “Fe y Speran- di basta tempo caba y incluso
sa” di e cual Gobierno ta recientemente for di interior
haci impulso despues di e di e prisonnan di ciudadnan
matansa di 46 hende muhe como Tegucigalpa, San Pedro
dia 20 di juni ultimo den Sula y otronan mas impor-
un prison. tante di e pais.
Polis Militar di Orden Pu- Prisonnan di Honduras tam-
blico (PMOP) “den dia aki ta be ta escenario di mortonan
hiba esnan priva di libertad, Penitenciario (INP), 802 Tambe a hiba 826 gang narcotraficante y hefenan di e di presonan, unda nan tam-
sin descanso, desintegrando preso di e gang Barrio 18 a ser perteneciente na “Mara Sal- gangnan. be a yega di mata nan mes y
scolnan di crimen organisa hiba “bao fuerte medidanan vatrucha” for di La Tolva te ademas a comete asesinato
y tumando back e control y di siguridad” for di e prison El Pozo. E presonan peligroso y esun manera e tragedia cu a sucede
siguridad di e centro penal,” di Ilama, departamento di Gobierno Hondureño tin cu tin mas placa ta e autori- dia 20 di juni na Centro Fe-
e minister di Defensa, Jose Santa Barbara, conoci como planea construi un prison di dad real den interior di pris- menino di Adaptacion Social
Manuel Zelaya a bisa. “El Pozo”, na “La Tolva” ubi- siguridad maximo na islanan onnan y durante hopi tempo, (Cefas) cerca di Tegucigalpa
ca na municipio Moroceli, Cisne, ubica den Caribe di nan a constitui e unico ley cu na unda 46 preso femenino a
Segun Instituto Nacional departamento di El Paraiso. e pais, pa aisla e coruptonan, a permanece, loke e mesun muri.
Obesidad den muchanan na Latino America ta bay ta dobel si no ta
actua na tempo
(Infobae) - “Tin un au- unda obesidad ta prevalece implementa leynan pa re-
mento di obesidad infantil den muchanan hende muhe stringi e cumindanan aki na
na Latino America” segun como hende homber y ado- scolnan, Uruguay na 2013 a
loke Jose Antonio Casta- lescentenan cu ta bay bira implementa e Ley di Promo-
ñeda, un ciruhano spe- dobel na nivel regional pa aña cion di Alimentacion Saluda-
cialisa den esaki a afirma 2030, segun un estudio di In- bel na Centronan Educativo,
y a confirma cu Organi- ternational Action Teens, cu e norma aki ta prohibi e benta
sacion Mundial di Salud y tin como obhetivo mustra e di cuminda no saludabel na
Organisacion Panameri- actitudnan, comportacion y scolnan publico y priva di e
cano di Salud tin e ten- obstaculo pa e tratamento di pais.
dencia cu na nivel global e e problema aki.
indice di muchanan obeso E riesgonan por ta ainda mas
a multiplica di 4% pa 18%. E consecuencianan ta bay pio cu malesanan relaciona
provoca malesanan cronico cu obesidad, debi cu ta facil
Awe, e problema aki ta afecta severo, si no ta enfoca den pa tin un alimentacion malo
33.6% di e poblacion di cinco esaki, 50% di e personanan y tin falta di asesoria di un
pa 19 aña den region aki. naci for di 2010 lo por biba nutricionista, e resultadonan
“Nos ta bay experiencia un Argentina ta lider den e lista a bira tripel den ultimo añan- cu cancer y diabetes den nan ta causa hipertension y ta
pandemia nobo,” e specialista cu 36.4%, despues ta bin Ba- an,” Castañeda a sigura. edad adulto. aumenta na nivelnan halto e
cu tin mas di 20 aña di ex- hamas (36%) Chile (35.5%), Debi na presencia di fast colesterol den cualkier per-
perticio den area aki a señala “mi ta sorprendi di e avance E tendencia ta continua di food, den algun paisnan di sona sin importa su edad.
den termino di porcentahe cu acelera di obesidad infantil cu manera preocupante, na Latino America a cuminsa