Page 2 - bon-dia-aruba-20230804
P. 2

A2   LOCAL
                Diabierna 4 augustus 2023


             Segundo edicion di Sisters Summer Camp Aruba a enfoca riba tema di termento


            Durante  temporada  di                                                                 tin 40 mucha cu a participa,  muchanan  haya  e  oportuni-
            vakantie    tin   diferente                                                            pero  esey  ta  debi  na  cu  el  a  dad pa siña algo y termento ta
            summer  camps  organisa                                                                cuminsa  cu  promocion  di  e  un  topico  hopi  importante,”
            pa  muchanan,  y  un  di  e                                                            camp mas tremapn y e aña aki  el a enfatisa.
            summer camps aki ta Sis-                                                               el a cuminsa laat.
            ters  Summer  Camp  or-                                                                Shurman Milliard di Funda-   El  a  conta  cu  e  biaha  aki,
            ganisa  pa  Daniela  Pop.                                                              cion Telefon pa Hubentud a  hunto cu Daniela Pop y Sis-
            Pop  ta  conta  di  con  el  a                                                         remarca  cu  como  fundacion  ters, Telefon pa Hubentud a
            yega na e idea pa organisa                                                             nan ta haya hopi importante  haya un oportunidad pa duna
            e  summer  camp  aki  y  e                                                             pa participa  den e diferente  informacion  y  e  muchanan
            tema  di  enfoke  pa  e  edi-                                                          summer  camps.  “Ta  hopi  mes a wak un pelicula cortico
            cion aki di e camp.                                                                    importante  pa  tin  e  curason  tocante di termento. Despues
                                                                                                   y afinidad pa traha cu e ho-  cu nan a wak e pelicula, el a
            Pop a splica cu el a bin cu e                                                          bennan  cu  tin  dilanti  di  bo  sigui splica, nan a duna mas
            idea  na  2020  durante  pan-                                                          y den e grupo aki nos a wak  informacion  cu  ta  relaciona
            demia  di  COVID-19  pa  bin                                                           esey hopi bon bin back,” el a  na loke nan a wak den e pelic-
            cu  e  camp  Sisters  Summer                                                           indica.                      ula.
            Camp Aruba cu ta pa mucha
            muhe di 4 pa 10 aña di edad   vakantie  Aruba  pasobra  e  ta  Hubentud  y  el  a  tuma  con-  El  a  splica  cu  nan  momen-  “Asina  e  trabao  hunto  a  bira
            y ta enfoca ariba  yuda nan cu   un meta di dje pa por yuda e  tact cu Shurman Milliard di   to  cu  e  fundacion    a  wordo  asina  tremendo  cu  no  sola-
            nan confiansa y pa nan dem-  muchanan a traves di e camp  Telefon pa Hubentud pa uni   acerca  pa  duna  un  tiki  mas  mente e grupo aki, pero otro
            ostra nan talento.           aki.                         na e camp y duna charla na e   informacion  tcoante  di  ter-  summer  camps  cu  tambe
                                                                      muchanan.                    mento nan a haya esey hopi  Telefon  pa  Hubentud  ta
            Esaki ta e segundo edicion di   El  a  conta  cu  e  aña  aki  el  a                   un  aspecto  hopi  importante.  apoya y ta stimula pa asina e
            Sisters  Camp  Aruba.  Pop  ta   bin cu e idea pa enfoca ariba  Un total di 15 mucha a par-  “Naturalmente  e  ta  leuk  pa  hobennan haya mas beneficio
            biba  den  exterior  pa  motibo   e tema di bullying. Den pas-  ticipa den e camp e aña aki.   laga e muchanan bin hunto,  den e temporada di vakantie
            di  su  estudio,  pero  el    bin   ado el a  traha cu Telefon pa  Prome aña, Pop a indica, aba-  pero tambe bo mester laga e  aki tambe,” el a finalisa.




             E medidanan fiscal cu a introduci caba no ta suficiente...
                                                          IMF: Mester introduci BTW


            Mester introduci mas me-     suplemento  di  salario  (por   diante  aumento  di  cumpli-  pensioen ta bay cuminsa core  y transparencia fiscal y ta den
            dida den politica pa logra  ehemplo  overtime,  bonus  y   mento cu impuesto indirecto  deficit  cuminsando  rond  di  proceso di establece metanan
            e  meta  di  gobierno  pa  uitkering.)                    (0.2  porciento  di  GDP)  y  aki cinco pa seis aña, caban-  fiscal  a  termino  medio.  Un
            balans  fiscal,  mientras  ta                             reduccion  di  gasto  riba  bi-  do cu su reservanan pa mita  marco  di  presupuesto  a  ter-
            crea  espacio  pa  mas  in-  Racionalisacion di gasto riba   enes y servicio (0.2 porciento  di decada 2030. Esaki a pesar  mino  medio  (MTBF)  bon
            version  publico.  Bao  di  e  bienes  y  servicio:  Un  Revi-  di  GDP.)  Racionalisacion  di  di  esfuersonan  den  pasado  diseña  –  guia  pa  un  anker
            baseline  di  e  staff,  e  me-  sion di Gasto Publico ta spera   subsidio  na  hogarnan  (0.1  pa mehora e situacion finan-  di debe y clausulanan di es-
            didanan  di  impuesto  in-   di  keda  ehecuta  pa  Banco   porciento di GDP), reforsa e  ciero di sistema di pensioen.  cape predetermina – lo yuda
            troduci  recientemente  no  Mundial, cu ta bay yuda in-   safety net social, y reduccion  Restauracion  di  balans  actu-  duna forma na prioridadnan
            ta  suficiente  pa  logra  e  forma esfuersonan pa elimina   di transferencia na SOE (0.2  arial  den  e  sistema  lo  rekeri  strategico,  hancra  especta-
            metanan presupuestario y  gasto di prioridad abao.        porciento di GDP) lo sostene  un  tasa  di  contribucion  mas  tiva,  y  guia  e  desaroyo  di  e
            ta bay rekeri mas medida                                  e  metanan  a  medio  tempo  halto  y/pf  un  tasa  di  reem-  presupuesto  anual  den  un
            pa aumenta entrada y re-     Simplifica  transferencia  na   (treciendo  debe  bao  di  70  plaso menor.            manera  cu  ta  consistente  cu
            duci gasto recurente. Esa-   empresanan  estatal  (SOE).   porciento  di  GDP  pa  2028)                            obhetivonan    macro-fiscal
            ki segun e Staff Report pa  Esfuersonan  ta  necesario  pa   mientras ta permiti pa un au-  Un  marco  di  politica  fis-  mas  amplio.  Esaki  tambe  lo
            Consulta Articulo IV 2023  mehora e prestacion di SOE     mento den gasto capital.     cal a termino medio lo yuda  permiti autoridadnan comu-
            di Fondo Monetario Inter-    y  reduci  e  transferencianan                            duna  prioridad  na  gasto  y  nica  miho  nan  plannan  fis-
            nacional (IMF).              na  e  entidadnan  aki  (  por   E sistema di pension ta crea  hancra  e  caminda  pa  reduc-  cal a termino medio, y door
                                         ehemplo  prijs  cu  ta  permiti   riesgo fiscal a termino largo.  cion  di  debe.  Autoridadnan  di cumpli cu e metanan, de-
            Specificamente,  IMF  ta  bisa  recuperacion di costo  y  me-  Den  ausencia  di  mas  refor-  a  haci  progreso  den  mehora  mostra  nan  compromiso  cu
            cu ta necesario:             horacion  den  eficiencia  di   ma,  ta  spera  cu  e  sistema  di  maneho  financiero  publico  disciplina fiscal.
            Mobilisacion di entrada: Por  SOE).
            genera entrada adicional door
            di  introduci  VAT  (BTW)  pa  Reforsa  e  safety  net  social:
            reemplasa  e  sistema  di  im-  Mehoracion  di  proteccion
            puesto indirecto. Tin espacio  social ta importante pa facil-
            pa mehora administracion di  ita reformanan fiscal. Mester
            impuesto  y  aduana  door  di  establece un sistema pa lansa
            aumenta  digitalisacion,  im-  sosten temporal y enfoca riba
            pone  castigo  financiero  riba  hogarnan vulnerable den caso
            evasion,  mehora  transparen-  cu tin mas shock na prijs di
            cia, y aumenta auditoria basa  cuminda y fuel (por ehemplo
            riba  riesgo.  Un  evaluacion  door  di  institucionalisa  un
            diagnostico  di  administra-  sistema  di  sosten  di  entrada
            cion  di  impuesto  (TADAT)  enfoca, similar na esnan cu a
            lo  yuda  desaroya  un  plan  di  introduci durante pandemia.)
            reforma mas comprensivo.
                                         Bao di un scenario di politica
            Contene medida di salario: E  activo, e medidanan adicional
            eliminacion di e recorte den  aki  lo  yuda  logra  e  metanan
            salario  di  sector  publico  cu  fiscal  di  gobierno  a  termino
            a  keda  implementa  durante  medio.  E  surplus  fiscal  lo
            Covid-19 mester ta compaña  mester  aumenta  cu  0.5  por-
            pa  e  eliminacion  di  varios  ciento di GDP na 2023, me-
   1   2   3   4   5   6   7