Page 3 - bon-dia-aruba-20230804
P. 3
A3
LOCAL Diabierna 4 augustus 2023
Gunnar Bracelly tocante proyecto pa cria pisca riba lama habri:
“Haci di e forma corecto, open-ocean aquaculture ta hopi positivo”
E siman aki, Bon Dia Aru- especie endemico na Aruba,
ba a tene un entrevista cu y e ta enfatisa cu e idea ta pa
Gunnar Bracelly, funda- bin cu pisca organico, pues
dor di Petros Aquaculture si e piscanan ta sali huy for
Operations VBA, cu reci- di e criadero, y nan broei cu
entemente a hala atencion e poblacion local, esaki no lo
pa nan plan pa introduci tin en principio un impacto
un criadero di pisca den negativo. Ademas a scoge un
lama habri di Aruba. pisca di awa cayente cu lo ta
mas resiliente pa cambio cli-
Bracelly a cuminsa conta cu matico. Igualmente, e pisca
e ta considera su mes un am- aki ta un “schooling fish” cu
bientalista, e ta stima lama semper ta hunto, pues tambe
y bida marino, ta duik y ta ta ideal pa ta den un haula.
pisca. “Sigur mi no kier trece
algo pa nos pais cu ta bay [tin Tambe el a splica cu e Sea-
impacto] negativo riba nos Stations di InnovaSea, cual
naturalesa. Pues mi tin tur ta nan proveedor, ta usa tec-
e boxnan cu mi cu check pa nologianan hopi avansa. A
mi sigura cu no ta bay con- haci estudio cu ta mustra cu
tamina. Tin asina tanto white animalnan no ta keda atrapa
papers cu ta mustra pakico den e wairanan pasobra “den
open-ocean aquaculture ta e tecnologia aki e cabuyanan
nos futuro pa loke ta aquacul- ta strak, mester tin tension
tura mundial,” el a bisa. It may be the solution to Claro cu e preocupacionnan Economico Exclusivo (EEZ), pasobra bo no kier pa e zwaai
overfishing.” Den esaki, ta pa medio ambiente no ta sin cual ta maneha pa Hulanda. bay bin.” Tin sensornan di
Segun The Guardian den bisa cu aquacultura “ta e in- base, y Bracelly ta reconoce Pero segun Bracelly, “nos no stress riba tur e sistema, no
su articulo titula “Offshore dustria pa produccion di pro- esaki. E ta bisa por ehemplo tabata kier a bay den e EEZ.” tin net cu ta flota den awa.
fish farms: a new wave of teina creciendo mas rapida- na Noruega, unda tin aqua- E EEZ ta entre e islanan di E net ta traha di un material
food production … or the mente,” agregando cu “mas cultura den e fjords, “nan ta Caribe y ta pafo di 12 miya special pa no tin crecemento
‘wild west’ of ocean pollu- cu 50 porciento di cuminda buta tur e haulanan den e ba- nautico, mientras dentro di e riba dje cu lo por trece para-
tion?”, tin e posibilidad cu e di lama na mundo ta bin di hianan, no tin hopi stroming, 12 miya nautico aki ainda ta sito cu lo stress e pisca y baha
criaderonan riba lama habri aquacultura.” tur e desperdicio di e pisca- teritorio di Aruba. Bracelly ta e calidad.
por alivia presion riba pobla- Den e articulo, Daniel Ben- nan ta colecta bao di e net, bo enfatisa cu e intencion ta pa
cionnan di pisca salvahe. “Na etti, director di aquacultura ta haya bo cu parasito.” Igual- desaroya e teritorio cu ta di Igualmente, e tecnologia ta
1974, como 10% di stock di na Universidad di Miami, ta mente, qz.com ta reconoce Aruba. yuda monitoria e bienestar di
pisca den lama mundial ta- comenta cu “e debate a caba. cu “criadero di pisca tin yen “Ora bo bini back riba un e pisca, cual Bracelly ta bisa ta
bata siendo extermina de- [Aquacultura] t’ey pa keda.” problema, desde haulanan aquacultura riba su mes, anto importante pa sigura e cali-
masiado rapidamente pa e Mientras sobrepesca ta me- sobrepobla te uso di antibiot- bo mira tur e blue ocean cu dad di e producto puramente
especienan por a reemplasa nasa awanan mundial y e es- ica y cuminda geneticamente tin eyfo, bo ta papia di Blue desde e punto di bista di ne-
nan mes, segun Organisacion pecienan cu ta depende riba modifica. Pero den ocean, Economy y tur locual ta goshi. “Mas contento e pisca
di Nacionnan Uni pa Cum- esaki, aquacultura por ta e tin mas espacio pa e piscanan biniendo. Nos ta bay yega ta, miho e ta. P’esey tin e cori-
inda y Agricultura, Pa 2017, solucion pa tene piscadonan separa y e contaminantenan 9 biyon hende pa aña 2050 ente di Caribe cu ta sali for di
e proporcion aki a aumenta na lama y cuminda riba mesa, disolve. Y criadero industrial ongeveer, mester di mas pro- Brazil, pasa door di Trinidad,
na 34%. Ta mira e ubicacion segun National Geographic. offshore tambe ta duna e teina. Mundo no por keda islanan ABC despues bay
den lama habri como algo cantidad di pisca salvahe un cria baca di e manera cu nos golfo di Mexico, e coriente ey
positivo, pasobra e corien- Benetti a bisa cu un criadero chens pa recupera.” ta criando baca of porco. No ta trece hopi oxigeno. Nos a
tenan mas fuerte por dilui offshore ta cualkier criadero tin suficiente, y tur esaki ta haci hopi test caba cu ta mus-
desperdicio y evita e degra- estableci den awanan profun- Ta p’esey Bracelly ta bisa cu 2D. Pero ora bo pensa Blue tra cu esey ta bon pa e pisca.”
dacion di costa cu hopi biaha do. Esaki ta e forma di aqua- e tin 15 aña studiando open- Economy, offshore aquacul-
ta mira den e criaderonan cultura mas intensivo pa la- ocean aquaculture. For di ture, bo no mester di e me- Bracelly ta splica cu e tecno-
ubica den bahianan y estu- bor – cual ta parti di e motibo 2007 a cuminsa cu SeaSta- sun oppervlakte, pasobra bo logia cu ta usa tambe ta mon-
arionan.” Sinembargo, segun cu tin solo un na Merca, na tion, prome cu InnovaSea a ta den 3D. Bo ta creando ta itor cuanto cuminda e pisca ta
The Guardian, “e atractivo ta Hawaii, cual ta Blue Ocean. cumpra nan, “pero pa mi, e proteina den un punto di bi- consumi pa asina por sigura
e promesa di produccion di Nan tambe ta rekeri proceso- temporada ey e tecnologia sta 3D, esaki kiermen cu nos cu no ta duna di mas, y na ki
pisca sostenible.” nan innovativo pa traha: cria- no tabata avansa suficiente. por escala.” momento mester duna nan
dornan ta usa haulanan rondo E tabatin su potencial, pero Bracelly ta señala cu mirando cuminda tambe, asina evitan-
Igualmente, National Geo- cu ta parce balanan flotante di e no tabata cla,” Bracelly a mas leu di nos frontera ter- do contaminacion innecesa-
graphic a publica su articulo pisca den net. splica. Sinembargo, e ta bisa estre, ainda tin un teritorio cu rio. Y pa loke ta trata e cum-
titula “What is aquaculture? cu semper e ta kere cu mester ta hasta 7 biaha mas grandi cu inda mes cu ta duna e pisca,
produci algo. “Produciendo por usa pa mehora nos segu- ta busca cuminda di calidad
algo na un isla ta masha difi- ridad di cuminda, diversifica cu ta specifico pa e especie, y
cil. Nos tin aworaki ongeveer economia, bin cu un indu- por mira precies kico tin den
70 miya cuadra di superficie. stria nobo, y crea cupo di tra- e cuminda, y si a cultiva esaki
Si bo coy 12 miya cuadra di bao pa expertonan den bida sosteniblemente.
awa teritorial, nos tin casi 400 di lama. E ta enfatisa cu mes- Tambe ta monitor e manera
miya cuadra di lama teritorial. ter ta un negoshi sostenible. con e pisca ta landa pa check
Ya nos no ta bezig ta cultiv’e, si e ta sinti bon, si e tin stress
of purba di pon’e traha pa nos Otro preocupacion pa cu prome cu e pisca bira malo.
pais manera nos ta ‘slice and medio ambiente ta e posi-
dice’ e delaster pida chikito bilidad cu e piscanan cu ta “Haci di e forma corecto,
[riba tera.]” cria por tin un impacto riba criadero den lama habri ta
e poblacionnan di pisca en- asina positivo,” segun Bra-
Bon Dia Aruba a nota sinem- demico. Bracelly a splica cu celly.
bargo cu e awa teritorial di esey ta e motibo cu a scoge
Aruba, parti ta cay den e Zona e Red Snapper, cual ta un Potretnan di InnovaSea.