Page 19 - AHATA
P. 19
A4 LOCAL
Diabierna 12 September 2025
Cu ‘high season’ den porta
Mester considera impacto di turista cu lo bishita Aruba
E siman aki a tuma nota di ra medidanan sostenible.
un usuario riba Facebook Pa sector di Turismo, a trece
cu a publica e schedule di algun medida, incluyendo
cruise ship pa luna di de- turismo paden di e pais (In-
cember. Den su publica- land tourism). Diversifica
cion el a expresa su preo- turismo riba areanan mas
cupacion pa e cantidad di paden di nos pais tambe por
crucero cu lo bishita nos trece su beneficionan, spe-
isla durante “high season” cialmente pa localnan. Ex-
aki y kico e entrada ma- pandiendo turismo den ar-
sivo di turista lo trece pa eanan cu no ta costero por
nos isla. crea oportunidad di empleo
pa localnan, trece entrada
Manera ta conoci caba, den mas grandi pa negoshinan lo-
temporada di high season e cal y yuda preserva nos her-
sector di Turismo ta mira un Den comentarionan di e di invernadero for di e mot- contagioso y “e causa princi- encia cultural por medio di
aumento skerpi den bishitan- publicacion tambe por a mira ornan aki ta resulta mas halto pal di sacamento y diarea, y di promocion. Tambe e ta kita e
tenan di afo. Esaki no ta algo algun expresando nan preo- cu usa marine gas oil di me- malesa transmiti via cuminda presion riba areanan costero
nobo, y ta algo cu pa añas caba cupacion pa nos playanan, nos sulfur, segun investiga- na Merca,” segun CDC. popular y bida marino.
ta anticipa durante tempora- subrayando cu lo mira sobre- cion di ICCT.
da di zomervakantie y Pasco/ poblacion cu lo trece e riesgo Aunke no a detecta ningun Tambe por limita temporal-
Aña Nobo. Sinembargo, den di mas sushi na canto di lama. Pa e cruceronan cu no ta core persona local cu a bira malo mente acceso na areanan den
e ultimo añanan perspectiva Ademas a nota e impacto am- riba LNG, hopi ta usando di e virus, e casonan aki a naturalesa. Reduci actividad-
local pa turismo ta birando biental cu lo mira a causa di “scrubbers” cu ta manda e causa preocupacion den co- nan turistico den ‘hotspots’ di
cada bes mas negativo, unda emision di barconan crucero. contaminacion back for di munidad. biodiversidad durante cierto
hopi ta haciendo yamado na aire den awa. E awa descarga temporada di aña por ta im-
gobierno y autoridadnan pa Na 2022 caba, Bon Dia Aru- pa e scrubber ta contamina cu Medidanan sostenible portante pa yuda restaura y
tuma medidanan mas con- ba a trece e tema aki dilanti substancianan conoci como E cuestion di maneha turis- mantene e ecosistemanan ex-
creto pa reduci e presion di unda a reporta cu biahe riba polycyclic aromatic hydro- mo den forma mas sostenible istente riba Aruba. Pensa por
turismo riba nos isla. crucero ta genera hopi mas carbons y metalnan pisa cu ta algo cu den e ultimo añan- ehemplo riba e temporada
contaminacion cu biahe via ta vincula cu cancer y prob- an a haya hopi atencion y cu den cual nos shoco of ternchi
E topico atrobe a ser treci di- avion. Den nan inventario di lemanan reproductivo den organisacionnan ambien- ta reproduci, unda nan habi-
lanti riba Facebook unda un emision, e Conseho Interna- animalnan di lama. Tur esaki tal ta sigui boga p’e. Ta ber- tat y trankilidad ta esencial pa
usuario a publica e cronogra- cional riba Transporte Limpi djis pa cruceronan por con- dad cu Aruba su pilar mas por reproduci exitosamente y
mo di barco crucero pa luna (ICCT) a haya cu e crucero- tinua usando heavy fuel oil grandi ta Turismo, y esaki sanamente.
di december. Den e publica- nan mas grandi y eficiente ta mas barata na lugar di com- probablemente no lo cambia
cion ta mustra tres diferente emiti como 250 gCO2/pax- bustible cu menos sulfur pa awor. Sinembargo, loke si Pa cu esaki por limita acceso
potret unda por mira cu casi km. Basa riba e data den e in- pa cumpli cu Organisacion ta posible—y kisas mihor pa na cierto areanan unda tin
tur dia den luna di december, ventario di emision di avion Maritimo Internacional su bienestar di comunidad—ta neishi of un ecosistema nobo.
lo tin un barco crucero cu transatlantico mas recien di e regulacionnan di sulfur den pa implementa medidanan Limitacion riba actividad-
lo staciona na Oranjestad y conseho, e intensidad avera- combustible. sostenible pa por crea un ba- nan turistico den naturalesa
unda miles di turista lo pone he di carbon di e industria ta Desafortunadamente, ICCT lans den e sector di Turismo, manera tour di UTV tambe
pia riba nos tera. Aunke algun varia di aproximadamente 10 ta calcula cu uso di scrub- uno cu ta promove Producto por mitiga disturbio den e ar-
ta yama esaki un oportuni- gCO2/pax-km na 130 gCO2/ bers ta resulta den emision- Aruba pero tambe sigura pro- eanan vulnerable aki.
dad beneficioso pa economia pax-km, mientras vuelonan nan directo y “life cycle” di teccion di nos naturalesa.
di Aruba, otronan ta enfatisa mas largo tin un intensidad CO2 mas halto cu uso di Ta importante si pa provee
cu e entrada di turista aki lo di carbon mas abao. Na 2mil marine gas oil, como tambe Den nan rapport yama ‘Aru- suficiente educacion tocante
causa daño. kilometer, e intensidad av- mas emision di materia par- ba 2050: A Nature Inclusive e tipo di medida aki, ya cu
erahe di carbon ta aproxima- ticula halto, incluyendo car- Vision’, Aruba Conserva- por tin bishitante of localnan
Algun comentario ta contra- damente 80 gCO2/pax-km. Y bon preto cu ta contribui na tion Foundation (ACF) y cu por ta desapunta pa no por
deci e argumento cu e entrada esey ta pa CO2 so. kentamento global. Wageningen University & experencia nos naturalesa
di turista lo engrandece nos Research (WUR), a mustra completamente.
economia, unda varios ta bisa Crucero tambe ta un hotel Tambe ta existi un riesgo riba diferente manera pa incorpo-
cu turistanan riba crucero no flotante, pues tambe mester salud publico. Na december
ta gasta mucho placa durante considera emisionnan di es- 2024 a detecta norovirus riba
nan bishita pasobra mayoria tadia di hotel pa esnan cu ta un barco crucero cu a pasa
ta cumpra souvenir manera bula riba avion. Pero hasta dia riba nos isla. E tempo ey,
T-shirt of otro tipo di mer- asina, un pasahero riba cru- E Centro di Control y Pre-
cancia haya den bisindario. cero ta emiti como dos biaha vencion di Malesa (CDC) a
Segun cifra di 2024 di e Flor- mas CO2 cu un persona cu ta reporta cu 74 di e 1.923 pasa-
ida-Caribbean Cruise Asso- biaha riba avion y ta keda na hero cu tabatin abordo–cual
ciation (FCCA), e suma pro- hotel. ta menos di cuatro porciento
medio gasta pa cada pasahero di e pasaheronan–ademas di
ta rond di 130 dollar riba nos Ademas, ta importante pa cuatro di e 757 miembro di
Isla. Analisis di crucero den sa cu cruceronan nobo cada tripulacion di e barco a bira
e region tambe a mustra cu bes mas ta opta pa meth- malo, experimentando sin-
gran parti di e gasto ta rela- aan como combustible, den toma cu ta inclui diarea, saca-
ciona cu tours y compranan forma di LNG. Ta calcula cu mento, dolor di bariga, dolor
di productonan luho manera mita di crucero nobo siendo di cabes y kentura. E barco aki
holoshi y joyas. Cuminda y construi awendia ta core riba a desembarca for di Port Lau-
bebida ta cay na di tres luga, LNG. Mientras esaki ta re- derdale, Merca. Poco tempo
y facilidadnan of produc- duci emisionnan directo den despues, den januari di e aña,
tonan local manera artesania, aire, e tipo di motor cu cruce- a mira un bes mas un brote
souvenir y hasta servicionan ronan ta usa ta leak methaan di norovirus riba un barco
di taxi ta cay fuera di e top 5 sin kima den atmosfera. Esaki crucero cu den e dianan an-
fuente di gasto. ta yama “methane slip”, y e terior a pasa den a islanan
emisionnan “life cycle” di gas ABC. Norovirus ta altamente

