Page 4 - HOHBN
P. 4
Diaranson, 17 September 2025 AWEMainta SALUD 17
E peligronan scondi di pensa di mas cronico
TUR hende ta pensa di mas de bes en cuando. Prome cu un
examen grandi, un entrevista di trabou, of un combersacion
importante, mente ta core den circulo, repasando tur posibel
resultado. Un tiki pensa di mas ta parti di ser humano.
Pero ora e bira cronico, ora bo pensamentonan no ta stop di
draai, e ta bira di un custumber straño den un trampa — y
uno peligroso.
E trampa di pensa di mas cronico
Pensa di mas cronico no ta djis “pensa mucho.” E ta ora
e celebro ta keda pega den un ciclo di analisa, repasa, y
duda. En bes di haya solucion, e mente ta crea mas prob- Kibra e ciclo
lema. Decisionnan ta ser retrasa, oportunidadnan ta scapa, Scapa for di e prizon di pensa di mas no ta un cuestion di
y soño ta desaparece. “djis stop di pensa.” E conseho ey no ta funciona nunca.
Pa algun, e ta un circulo sin fin di “kico si.” Pa otronan, e ta Enbes di esey, ta trata di redirigi bo mente:
biba den pasado, repasando erornan, of practicando comb- • Conscientisacion: Ripara ora e pensamentonan ta cuminsa
ersacionnan cu ya a tuma luga. Na prome instante, e por ripiti. Reconoce e patronchi ta e prome paso pa kibr’e.
sinti como preparacion of cautela. Pero en realidad, pensa • Accion riba analisis: Decisionnan chikito y lihe — hasta si
di mas cronico no ta proteha bo — e ta paralisa bo. nan no ta perfecto — ta debilita e gara di pensa di mas.
• Balansa entre mente y curpa: Ehercicio, bon soño, y
E peligronan scondi mindfulness por calma e reaccionnan fisico di stress cu ta
Ora no control’e, pensa di mas cronico ta cobra su prijs alimenta e pensamentonan excesivo.
riba salud mental. E ta alimenta ansiedad, aumentando e • Sosten profesional: Terapia ta duna herment pa reta
sentimento constante cu algo ta robes. E ta duna depresion patronchinan di pensamento, y den algun caso, remedi ta
candela, mientras pensamentonan negativo ta ripiti sin fin y yuda regula e reaccion di e celebro.
sin alivio. E ta empeora stress, pushando e curpa pa produci
mas cortisol, loke por hiba na dolor di cabes, problema di Un yamada pa tum’e na serio
stoma, y hasta problema di curason. Hopi biaha, pensa di mas cronico ta ser descarta como un
rasgo di personalidad: “Ta asina mi ta.” Pero e peliger ta
Pio ainda, pensa di mas cronico ta convence bo cu bo no sinta den normalisa algo cu, en realidad, ta dañino. Pensa
tin poder. Mas bo ta pensa di mas, menos bo ta actua. Y di mas cronico ta horta paz for di hende, ta gasta energia, y
menos bo ta actua, mas bo bida ta bira mas chikito rond di silenciosamente ta come na bo amor propio. Si lag’e su so,
bo miedonan. e por crece bira problemanan di salud mental completo cu
ta hopi mas dificil pa trata.
Mas cu djis un mal custumber
Pensa di mas no semper ta un problema riba su mes. Hopi Ta ora pa nos reconoce pensa di mas pa loke e realmente ta
biaha, e ta un sintoma di algo mas profundo. Trastorno — no djis un mal custumber, sino un señal di advertencia. Y
di Ansiedad Generalisa, depresion, Trastorno Obsesivo- si nos scucha e advertencia ey, nos por preveni sufrimento
Compulsivo, y hasta stress post-traumatico por inclui pensa mas profundo.
di mas como un caracteristica central. Pensa di mas cronico
ta e bel di alarma di mente, cu ta adverti cu algo paden Pasobra ora mente bira su propio prizon, e yabi no ta pa
mester di atencion. pensa mas duro — e ta pa siña con pa libra bo mes.