Page 19 - AHATA
P. 19

A4   LOCAL
                       Diahuebs 3 Juli 2025

                                                           Un Aruba mas ‘nature inclusive’

                                         Medidanan sostenible den sector di Turismo


            Continuando cu nos serie
            di un Aruba ‘nature inclu-
            sive’  ,  Bon  Dia  Aruba  ta
            compartiendo cu nos lec-
            tornan  e  resultadonan  di
            e  rapport  ‘Aruba  2050:  A
            Nature Inclusive Vision’—
            un  iniciativa  di  Aruba
            Conservation  Foundation
            y  Wageningen  University
            & Research—tocante e es-
            tado actual di nos natura-
            lesa y con pa implementa  frecuencia, cual ta resulta den  coral.
            medidanan pa asina recu-     menos espacio pa naturalesa,                              sin cu mester resulta den des-  ‘carbon footprint’.
            pera y cuida pa nos natu-    residentenan  local,  y  ta  crea  Pa  selecta  un  especie  resili-  perdicio innecesario y uso ex-
            ralesa vulnerable.           mas  desperdicio—desperdi-   ente  ta  specialmente  impor-  ceso di espacio.          Restriccion temporal riba
                                         cio cu ta keda na Aruba.     tante pa esaki por reduci ero-                            acceso na areanan den na-
            Algun  siman  pasa  a  elabora  Ademas  tin  cu  menciona  sion riba nos costa por medio   Ya  na  Aruba  tin  e  proyecto  turalesa
            tocante e diferente medidan-  cu turismo ta kita cierto co-  di wanta coriente fuerte den   di  un  hotel  construi  na  San  Reduci actividadnan turistico
            an sostenible cu empresa y ci-  modidad for di localnan, no-  lama. Tambe e ta sostene co-  Nicolas, cual aunke por trece  den  ‘hotspots’  di  biodivers-
            udadanonan por implementa  tablemente  riba  nos  costa.  munidad  di  pisca,  y  ta  pro-  mas  empleo  pariba  di  brug,  idad  durante  cierto  tempo-
            den sector di Agricultura. Cu  Den e ultimo añanan a mira  move turismo via un sistema   varios ciudadano ta preocupa  rada di anja por ta importante
            esaki,  a  menciona  diferente  un  aumento  den  palapanan  di  rif  saludable.  Fundacion   cu  esaki  lo  stroba  e  cultura  pa yuda restaura y mantene e
            metodo  pa  plantamento  di  instala  canto  di  lama,  fre-  ScrubbleBubbles ya ta un pi-  rico  na  San  Nicolas.  Pues  ecosistemanan  existente  riba
            mata (aquaponics, agricultura  cuentemente   prohibiendo  onero den e tecnica di coral   ta  importante  pa  considera  Aruba.  Pensa  por  ehemplo
            sintropico), coleccion di awa  uso  local.  Esaki  ta  crea  un  farming aki na Aruba, usando   e cultura y voznan den cada  riba  e  temporada  den  cual
            y  engrandecemento  di  nos  ambiente inhusto pa localnan  tecnicanan sostenible pa res-  districto pa asina por crea un  nos  shoco  of  ternchi  ta  re-
            poblacion di mata pa combati  riba tereno cu en principio ta  taura  nos  coralnan.  Tambe   ambiente  turistico  cu  no  ta  produci,  unda  nan  habitat  y
            e exceso den carbon dioxide  areanan publico. Tambe tin e  nan ta monitoria e estado di   stroba  of  crea  disgusto  den  trankilidad ta esencial pa por
            (sea weed farming). Den nos  cuestion di vivienda; Durante  nos  coralnan  durante  henter   comunidad.             reproduci exitosamente y sa-
            edicion di awe—cual ta e ul-  e ultimo decada a mira un au-  e aña.                                                 namente.
            timo  den  nos  serie—nos  ta  mento den vivienda Airbnb y                             Cuminda local
            explora  e  medidanan  cu  por  vacation rentals cu ta tuman-  Turismo paden di pais   Den  nos  edicion  anterior  Pa cu esaki por limita acceso
            implementa  den  e  sector  di  do espacio di vivienda pa resi-  (Inland tourism)      tocante  Agricultura,  a  men-  na  cierto  areanan  unda  tin
            Turismo  pa  garantisa  cu  e  dentenan local cu tin mester  Diversifica  turismo  riba  ar-  ciona  cu  cultivacion  local  di  neishi of un ecosistema nobo.
            sector mas grandi riba nos isla  di cas.                  eanan mas paden di nos pais   productonan comestible  por  Limitacion  riba  actividad-
            por  trece  mas  beneficio  na                            tambe por trece su beneficio-  reduci e necesidad di impor-  nan  turistico  den  naturalesa
            comunidad y nos naturalesa.    E reto cu Aruba ta enfrentan-  nan,  specialmente  pa  local-  tacion  y  promove  un  dieta  manera  tour  di  UTV  tambe
                                         do actualmente pa cu Turis-  nan.  Expandiendo  turismo   mas  saludable  pa  localnan.  por mitigi disturbio den e ar-
            Turismo ta un pilar econom-  mo ta crea un balansa den e  den areanan cu no ta costero   Sinembargo,  esaki  por  tin  eanan vulnerable aki.
            ico na Aruba ya desde añanan  sector cu por trece beneficio  por crea oportunidad di em-  su  beneficio  den  sector  di
            1950, ora gobierno bao Oscar  na  nos  bishitantenan,  pero  pleo pa localnan, trece entra-  Turismo  tambe.  Promocion  Ta  importante  si  pa  provee
            Henriquez a dicidi pa diver-  tambe  mas  beneficio  na  nos  da mas grandi pa negoshinan   di  cuminda  local  ta  special-  suficiente  educacion  tocante
            sifica Aruba su economia por  comunidad local y naturalesa.  local y yuda preserva nos her-  mente importante pa preser-  e  tipo  di  medida  aki,  ya  cu
            medio di promove turismo (e  Den un encuesta conduci pa  encia  cultural  por  medio  di   va  y  promove  nos  cultura  y  por tin bishitante of localnan
            tempo aki, e rafinaderia taba-  e  investigadornan  di  ‘Aruba  promocion. Tambe e ta kita e   tradicionnan  via  cuminda  cu por ta desapunta pa no por
            ta e pilar economico principal  2050’, a resulta cu tin senti-  presion  riba  areanan  costero   crioyo, y tambe crea oportun-  experencia  nos  naturalesa
            riba e isla). Desde añanan 50,  mentonan  mixto  riba  e  isla  popular y bida marino.    idad pa productornan local ta  completamente.
            a mira un crecemento skerpi  pa loke ta e impacto di Tur-                              e fuente principal di produc-
            den  Turismo  y  expansion  ismo. 75% di encuestadornan  E medidanan aki lo trece un   tonan comestible pa diferente  Pues e rapport di ‘Aruba 2050’
            di  mas  camber  di  hotel.  Na  ta bisa cu Turismo ta resulta  cambio pa eco-turismo, unda   restaurant  na  Aruba.  Pensa  ta ofrece un variacion di me-
            2019, a implementa un polit-  den costo di bida mas halto.  ta  balansa  desaroyo  turistico   riba  piscadornan  local,  pro-  didanan  realistico  y  simple
            ica cu ta limita e capacidad di  Casi mita (45%) ta pensa cu  cu  esfuersonan  sostenible,   ductornan di berdura y fruta,  cu  por  ser  implementa  riba
            Turismo,  cu  meta  pa  reduci  turismo  ta  trece  un  efecto  permitiendo  localnan  pa  tin   honey, carni, webo y galiña.    ambos nivel nacional y indi-
            e presion cu e sector tin riba  negativo riba nos naturalesa.    mas  poder  di  tuma  decision                     vidual.  Educacion  ecologico
            nos  infrastructura  y  natura-                           y  promove  responsabilidad   Pa cu esaki lo ta bon pa con-  ta  keda  importante  pa  sigui
            lesa.                        Cu e cifranan aki den men-   turistico  pa  asina  beneficia   sidera  infrastructura  diseña  stimula  un  desaroyo  sano
                                         te  mester  considera  con  pa  ambos bishitantenan y local-  pa  distribucion  y  procesa-  den  nos  naturalesa,  cual  ul-
            Awendia,  Aruba  ta  un  di  e  aborda  e  reto  cu  Turismo  ta  nan.                 mento di productonan, apli-  timamente  ta  hunga  un  rol
            islanan  den  Caribe  mas  so-  trece dilanti nos, y con pa re-                        cacion  di  practicanan  agri-  sumamente  importante  den
            brepobla  cu  turista.  25%  di  duci e presion cu e sector ta  Un  bon  ehemplo  di  inland   cultural  y  educacion  tocante  e desaroyo di Pais Aruba, nos
            hogar riba e isla ta beneficia  pone riba nos naturalesa   tourism ta boutique hotels. E   e  balor  di  cuminda  local  pa  estilo di biba, cultura y tradi-
            directamente for di turismo,                              hotelnan aki ta ofrece e vivi-  asina fortalece un sistema ali-  cion.
            cual  ta  haci  e  sector  e  pilar  Medidanan sostenible:   enda  necesario  pa  turistanan   mentario local y crea menos
            economico  mas  grandi  na  Turismo                                                                                    Imagennan extrai di e catalog
            Aruba. Aunke turismo tin su  Cu e crecemento di turismo,                                                              di Aruba 2050 pa medidanan
            beneficionan,  esaki  tambe  ta  a  mira  na  mesun  momento                                                                          sostenible.
            trece su desbentahanan.      un  degradacion  di  rifnan  di
                                         coral,  specialmente  den  ar-
            En principio, turismo ta pone  eanan  hotelero.  Segun  e  at-
            mas  presion  riba  nos  infra-  las di impacto climatico riba
            structura, manera sistemanan  Aruba,  e  salud  di  rifnan  di
            di  riool,  grid  di  coriente  y  coral den e area aki ta den mal
            camindanan.  Ademas,  con-   condicion. Ta p’esey e prome
            struccion y renobacion di ho-  medida sostenible cu por im-
            tel ta algo cu ta tuma luga cu  plementa ta restauracion di
   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24