Page 13 - Min.Vos 1st June,2015

8 ZATERDAG AMIGOE
30 MEI 2015

Onderwijsvernieuwing Waterwetgeving benadeelt
Saba heeft beoogd effect kleine boeren in Chili

SANTIAGO — Kleine boeren in Chili willen dat water kwetsbaar zijn voor crises
opnieuw een openbaar goed wordt, om in ieder geval veroorzaakt door de kli-
een deel van de watertekorten op te lossen die zijn maatverandering, volgens
ontstaan na de privatisering van water in 1981, tij- de Wereldbank. Maar in
dens de militaire dictatuur. Dat meldt IPS. Chili zijn kleine boeren
minder kwetsbaar voor het
Foto: SCS “Waarom moeten we be- maar geen water hebben, klimaat dan voor de ‘dief-
talen voor waterrechten? en omgekeerd. stal’ van water door grote
De leerlingen van Saba Comprehensive School zijn tevreden over hun nieuwe leraren. De mensen die geboren en Tijdens de dictatuur van landbouwexportbedrijven,
getogen zijn op het platte- generaal Augusto Pinochet zeggen activisten.
THE BOTTOM — Leerlingen op de Saba Comprehen- en zegt : “De nieuwe leraren blijkt dat we goed zijn voor- land, hadden altijd water (1973–1990) ontstonden Volgens een studie van het
sive School (SCS) staan op het punt eindexamens af te hebben meer ervaring met bereid op de examens voor beschikbaar”, zegt Patricia er twee categorieën wa- Nationale Mensenrech-
leggen en ze zijn ervan overtuigd dat ze hun proefwer- het Caribbean Examinati- alle vakken.” Mancilla, een plattelands- terrechten: consumptief teninstituut (INDH), een
ken nu beter gaan doen, omdat de nieuwe leraren die ons Council (CXC) examen, Buitenland vrouw uit de zuidelijke re- en niet-consumptief. Con- overheidsorgaan, worden
op school zijn aangetreden beter zijn. dus nu vind ik de leraren In augustus worden de exa- gio Patagonië. sumptief watergebruik ver- watertekorten in de pro-
beter dan vroeger.” menresultaten meegedeeld Veel kleine boeren in Chili wijst naar water dat ont- vincie niet alleen veroor-
Eindexamen kandidaat Jody ontslag namen uit solidari- “Of studenten succes heb- aan de studenten. Hassell denken er net zo over. Chili trokken wordt uit beschik- zaakt door droogte, maar
Morgan: “Aanvankelijk dacht teit. SCS was wel eens vaker ben kan je niet terugvoeren wil naar de Verenigde Sta- is rijk aan water, maar het bare voorraden zonder dat ook door ‘bedrijfsactivitei-
ik, en met mij de meesten van het schooljaar begonnen met op deze of gene leerkracht, ten gaan om te studeren om- wordt ongelijk verdeeld. het terugkeert naar een ten in de regio’.
mijn klasgenoten, dat de ver- te weinig leerkrachten, maar maar het simpele feit dat dat het daar in het Engels Ten zuiden van Santiago watersysteem. In deze ca- Het rapport stelt ook dat
andering van leraren ons niet dit was de eerste keer dat de het verloop van leraren niet kan. Eindejaarsstudent Neil is de jaarlijks beschikbare tegorie gaat 73 procent van het toekennen van rechten
zou bevallen. We waren erg school er zes tekort kwam. meer zo groot is, heeft al een Wilson wil wel naar Ame- hoeveelheid 10.000 kubie- de waterrechten naar de om water te gebruiken uit
gewend aan de manier van Het Nederlandse ministerie positief effect. We krijgen nu rika omdat de meeste van ke meter per jaar per hoofd landbouw, 9 procent naar uitgeputte bronnen, een
lesgeven van de oude leer- van Onderwijs, Cultuur en de leerstof af. Voor de lera- studenten van Saba daar van de bevolking. In het de mijnbouwindustrie, 12 rol gespeeld heeft bij het
krachten. Maar na een paar Wetenschap (OCW) heeft 6 ren die nu les geven, moe- naartoe gaan, maar omdat noorden is dat minder dan procent naar de industrie veroorzaken van een wa-
maanden kregen we in de ga- miljoen dollar beschikbaar ten we harder werken met onderwijs in Nederland 800 kubieke meter, volgens en 6 procent naar het sani- tercrisis die de levenskwa-
ten dat onze resultaten ver- gesteld voor het aannemen als resultaat dat het niveau goedkoper is, overweegt hij een studie van de Wereld- tair systeem, zegt Munda- liteit van bewoners van
beterden.” Dat schrijft Hazel en behouden van nieuwe leer- omhoog gaat.” nu toch om naar Nederland bank uit 2011. ca.Niet-consumptief ge- Petorca ernstig beïnvloedt.
Durant voor Caribisch Net- krachten op de BES-eilanden. Jody geeft een voorbeeld: gaan. De Grondwet bepaalt dat bruik verwijst naar water Prioriteit geven aan water-
werk. De school kampte jaren In 2016 moeten alle scholen “Ik was in het begin erg Morgan heeft direct geko- water privaat eigendom dat wordt gebruikt, maar gebruik voor productieve
met een tekort aan leraren en op de BES aan de basiskwa- overstuur omdat we amper zen voor Nederland. “Ik zie is en het Waterreglement niet ‘geconsumeerd’. Hier doeleinden in plaats van
met problemen bij het school- liteit van Nederland voldoen. zes maanden de tijd kregen daar meer mogelijkheden geeft de overheid de autori- gaat het vooral om water aan menselijke consump-
bestuur. Vorige jaar in april Op Saba zijn de eerste resul- om ‘Principles of Accoun- voor mezelf. Ik vind het een teit om rechten toe te ken- dat gebruikt wordt voor tie, heeft het probleem ver-
werden er vier leraren ont- taten nu zichtbaar. ting’ onder de knie te krij- leuk land om te verkennen nen aan bedrijven zonder de opwekking van energie ergerd, volgens de studie.
slagen en de directeur kwam Nieuwe leraren gen. Vroeger stond er voor en daar mijn blik te verbre- dat daarvoor betaald hoeft in waterkrachtcentrales. De waterproblemen spelen
in een lastig parket te zitten Michel Hassell zit op SCS dit vak drie jaar! Maar nu den.” te worden. Watergebruik Sinds 2009 is 81 procent niet alleen in Petorca. Op
omdat twee andere leraren wordt gereguleerd door van deze waterrechten in 22 mei, Wereldwaterdag,
het reglement, volgens de handen van het Spaans- verklaarde de INDH dat
regels van de vrije markt. Italiaanse bedrijf Enel- de Chileense ontwikkeling
Waterrechten kunnen ook Endesa, zegt de activist. ‘niet ten koste mag gaan
gekocht, verkocht of ge- “Als gevolg daarvan liggen van het water van plaatse-
leased worden, zonder dat dorpen in het noorden van lijke gemeenschappen, of
daarbij rekening wordt Chili overhoop met mijn- ten koste van de toekomst
gehouden met plaatselijke bouwbedrijven over water- van komende generaties’.
prioriteiten en behoef- gebruik. In het midden van In het Lagerhuis van het
ten, zoals de behoefte aan Chili is dat het geval met Congres is momenteel een
drinkwater. de agribusiness en land- debat gaande over de her-
Mijnbouw bouwexportbedrijven en in vorming van het Waterre-
“Chili is het enige land in het zuiden speelt hetzelfde glement. Daarbij wordt on-
de wereld dat waterbron- met waterkrachtcentra- der meer gedacht aan het
nen en watermanagement les en bosbouwbedrijven”, geven van prioriteit aan
geprivatiseerd heeft”, zegt zegt Mundaca. “Water is watergebruik voor essen-
activist Rodrigo Mundaca, nu zonder twijfel de be- tiële behoeften en het ver-
secretaris-generaal van langrijkste milieukwestie vangen van eeuwigdurende
de Beweging voor de Ver- in het land. Kleine boeren waterrechten door tijdelij-
dediging van Water, Land zijn hun land kwijtgeraakt. ke rechten. Die mogelijke
en Milieu (Modatima). En er zijn gemeenten zoals nieuwe wetgeving zal ech-
Mundaca, een agronoom, Petorca, waar meer dan ter niet ingaan met terug-
voegt eraan toe dat de 3000 vrouwen alleen wo- werkende kracht, maar al-
Chileense wetgeving ‘wa- nen omdat hun mannen en leen betrekking hebben op
tereigendom scheidt van partners moesten vertrek- toekomstige situaties. Ook
landeigendom, waardoor ken om werk te zoeken.” blijft de mijnbouwsector
een markt voor water ont- Klimaatverandering buiten schot, en de moge-
staat’. Er zijn namelijk Latijns-Amerika is een van lijkheid dat water weer een
mensen die land bezitten, de regio’s die het meest publiek goed wordt, is uit-
gesloten.

Jamaica start educatieve campagne rond zika-virus

PORT-OF-SPAIN — Jamai- gaat om de Aedes aegypti willen starten omdat in klachten zoals hoge koorts, land kwetsbaar”, aldus mi- Uganda. De monsters die zijn ook gevallen in Azië en
ca is een educatieve cam- mug, aldus een woordvoer- Brazilië een toename aan spier- en gewrichtspijn, nister van Volksgezondheid toen werden verzameld Oceanië geconstateerd. In
pagne gestart om mensen der van het ministerie voor besmetting van het zika- hoofdpijn en uitslag. Fenton Ferguson in een ver- zijn gebruikt in het onder- 2007 waren er epidemieën
in te lichten over de geva- Volksgezondheid in een te- virus te zien is, zo meldt La “In Jamaica zitten dezelfde klaring. zoek naar een vaccin te- in Micronesië en Maleisië.
ren van het zika-virus. Dit lefonisch interview aan Efe. Chispa. Zestien Brazilianen Aedes aegypti muggen en Het zika-virus werd voor gen gele koorts. Het virus Nu lijkt het virus dus ook
virus wordt, net als dengue, De woordvoerder beves- kregen de diagnose nadat als we onze leefomgeving het eerst ontdekt in 1947 komt vooral in Afrika voor, in Latijns-Amerika voor te
verspreid door muggen. Het tigde dat ze de campagne ze bij een arts kwamen met niet schoon houden is het bij apen in het Zika bos in maar de afgelopen jaren komen.

Bonaire krijgt nieuw museum Björn Saragoza in schijnwerpers bij Prokids

Foto: OLB

Huup Groot namens Terramar en gezaghebber Edison Rijna tekenen de huurovereenkomst
van het nieuwe museum. Staand Ruud Stelten

KRALENDIJK — Bonaire krijgt een nieuw museum. voor een museum bestond Björn Saragoza in actie.
Dat wordt gehuisvest in het historische gebouw dat al langer, aldus Stelten, die KRALENDIJK — Na een succesvolle tiende editie in
bekend staat als ‘Kas Van der Dijs’. Donderdag werd donderdagmiddag tevens 2014, vindt van 3 tot 5 juli het elfde Prokids Bonaire
daarvoor een huurovereenkomst met het Openbaar een indruk gaf van de toe- Freestyle & Slalom kampioenschap plaats. De surf-
Lichaam Bonaire getekend. komstige inrichting van het wedstrijden worden gehouden in de baai van Soro-
gebouw, dat op dit moment bon. Extra aandacht is er dit jaar voor het Bonairi-
Kas Van der Dijs is tegen- Het idee voor het nieuwe wordt gerestaureerd. aanse surftalent Björn Saragoza. 1997. Sindsdien won de in- Tijdens het Prokids Bonaire
woordig gelegen op het ter- museum is afkomstig van Terramar is een van de in- Saragoza surft sinds hij drie eerst mee aan de ‘baby klasse’ middels 23-jarige windsurfer Freestyle & Slalom kampi-
rein van Terramar, waar Ruud Stelten. Hij gaf tij- vesteerders van het project. jaar oud is. Hij deed voor het tijdens de Bonaire Regatta in tal van prijzen, waaronder oenschap zijn er wedstrijden
winkels en appartementen dens de presentatie voor de Het museum zal samenwer- een eerste plaats bij de Copa voor kinderen en jongeren,
worden gerealiseerd. In gezaghebber een uiteenzet- king zoeken met andere Julia. In 2009 maakte hij zijn maar ook de professionele
2012 werd het gebouw door ting van de plannen: een musea op het eiland als het entree in het internationale windsurfers komen in actie.
de lokale overheid aange- historisch archeologisch gaat om de presentatie van wedstrijdcircuit. Op dit mo- Meer informatie op de Face-
wezen als monument. Voor- museum over de geschie- de culturele geschiedenis ment staat hij in de top 10 van book-pagina: Prokids Wind-
heen was de muziekschool denis van Bonaire en de van Bonaire aan inwoners de PWA world tour-ranglijst. surfing Bonaire.
erin gevestigd. Caribische regio. Het plan van Bonaire en toeristen.