Page 11 - bon-dia-aruba-20200402
P. 11
opinion Diahuebs 2 aPRiL 2020
A11
Jan van Nes:
‘E crisis di Corona Virus y horeca’
ORANJESTAD - En conexion
cu un articulo cu a aparece den
Amigoe dia 30 di Maart, yama
“Hotels korten personeel zonder
wettelijke basis”, mi ta desea pa
haci un contribucion basa riba e
sector di restaurant, en relacion
cu e corona crisis. Despues di a
lesa e articulo den Amigoe, inevi-
tablemente ta surgi un imagen cu
e operadornan di horeca ta dis-
pidi nan trahadonan masha facil
mes. Awo, e corona virus no ta
algo chikito y simpel: Na Merca
so 3 miyon di hende a perde nan
trabao den e ultimo dianan. Nos
ta en espera awo di e Gobierno di
Aruba, cual ta tuma hopi tempo
pa bin cu un plan di rescate. Kico
por spera di e doñonan di restau-
rant y bar?
Recientemente AHATA a publica un
lista di medidanan fiscal mas pisa cu a
ser introduci desde 2013. For di esaki un “Maintenance Fee”. Na e mo- ador cu ta gosando di cera su restau- familiar por mantene nan emplead-
ta sali na cla cu e sector di horeca cada mento aki e sector aki, cual ta consisti rant y asina ofrece nan empleadonan onan pa un par di luna mas? E casi
biaha ta keda sorprendi cu e “ahusta- di aproximadamente 40% di tur nos un futuro insigur. E ta haci dolor, no ta sorprendente cu e contesta ta
cionnan” cual nan ta keda hisa e “cos- cambernan, ta duna un cierto sigu- hopi dolor y si nos por a constata cu negativo. Dicon e sector aki no a crea
to di haci negoshi”. E ta un sorpresa e ransa cu no tur hende ta perde nan algun siguridad cu esaki ta bay dura un reserva? Paso e ta inutil ya cu nos
ora ey cu e ta masha dificil pa e sector trabao. Pero tambe pa e sector aki a un of dos luna, e ora ey lo tawatin luz conhuntamente tin cu carga e debe
aki por crea un reserva financiero? E gastonan operacional a haya un golpi na final di e tunnel. Mi opinion per- nacional. E reserva t’ey pa gastonan
medidanan cual nan ta ser scondi bao duro inespera door di e Grondbelas- sonal ta cu, mirando e mega corona inespera, manera drechamento di un
di e number di reformenan fiscal, tin ting, cu pa un hotel manera Costa crisis na Merca, esaki lo dura lunanan wasmashin of mashin di ijs, of pa im-
como meta pa reduci e deficit di gobi- Linda a sali na AWG 170,000, cu no y lunanan. Garantisa e salarionan pa primi menunan nobo awo cu ley ta
erno. Un gobierno cu ta haci relativa- tawata den e presupuesto. Banda di algun luna lo garantisa cu lo no tin dicta cu BBO mester ta inclui den e
mente tiki pa reduci nan propio gas- esey tin cu añadi tambe e Beach Tax y reserve pa habri atrobe ora e crisis aki, prijs. Banda di esey e conformidad
tonan laboral. E sector di restaurant/ bo ta ripara cu e ganancianan inespera pa gran parti, lo a pasa. Locual kier- hopi abao di esnan cu no ta paga be-
bar, cual ta consisti di 5000 empleado, di e aña aki ta ser compensa door di men cu nos lo tin di cera porta y esaki lasting ta haci bida pisa di esnan cu si
a keda casi ful cera y no sa ki entrada e perdidanan di e aña anterior. Si ta nota un opcion segun gobierno. En- ta paga nan belasting nechi y na tem-
e lo tin den April of Mei, banda di e comproba cu e sector di Time-share tre 2010 – 2020 a habri alrededor di po. Esnan cu no ta paga nan belast-
AWG 950 cual ta bay cay bao di en- ta mas capaz di absorba e golpinan aki 200 restaurant na Aruba, loke a causa ing na tempo ta ser recompensa cu un
trada. E aparato gubernamental di cu e sector di hotel transitorio cu di cu hopi tabatin un margen positivo descuento! Solamente na Aruba! Si
5000 empleado a lo menos tin siguri- un siman pa otro a registra un ocu- chikito. Varios di esnan nobo ta cera tur hende lo a paga nan parti, lo nos
dad en relacion cu nan entrada. Segun pacion di cero y cu ta dependiente di denter di nan prome aña. Dicon otro- tawatin un fondo di emergencia.
nos Prome Minister tur hende ta bay entradanan…cu awo ta CERO! nan si ta keda habri? “Esaki ta loke nos
entrega, pero e lo duna gobierno mas sa di haci y nos tur ta kere cu mañan Un ultimo pero importante pregunta
balor si nan no djis lag’e na palabra so. Con social e sector di restaurant y bar lo ta miho” ta e contesta. Jim Hepple, cu hopi empleado di restaurant lo
ta? Kico por spera di e sector aki awo e ultimo CEO di AHATA, tawata di puntra nan dunado di trabao:”Kico
Un punto di speransa ta e sector di cu, excepto pa un par di entrega y take opinion cu Aruba tabatin mucho hopi bo ta bay haci pa nos?” Y mi contesta?
Time-share. Esey, a corto plazo, lo out, ta cera? E operadornan di famia restaurant. Mas turista kiermen mas Mi ta bay puntra gobierno pa puntra
bay sinta na mesa y lo prepara nan por mantene nan empleadonan pa un restaurant. Pero ta corta e bolo entre nan 5000 empleadonan pa haci un
presupuesto pa e aña venidero, den par di luna mas? Dicon e sector aki no mas restaurant y e costo di haci ne- contribucion grandi (porta te 50% di
cual tur nan gastonan, incluyendo a crea un reserva? goshi no ta mehora. nan salario) cu por ser deposita den
gastonan laboral, lo ser presenta na un fondo di emergencia pa por paga
nan miembronan. For di esaki lo sali Pa cuminsa, mi no conoce niun oper- Ban bek na e pregunta: Operadornan pa e sector di horeca. Y porta e suma
di AWG 950 por subi e ora ey. Y laga
nos traha riba un bon plan (cu entre
otro menos burocracia) pa pone e isla
aki den marcha atrobe, ora tur cos ta
un tiki normal. Bon organisa paso-
bra un habrimento masal kiermen cu
hopi operador lo no yega na e meta
final y nos lo tin cu cuminsa di nobo.