Page 16 - bon-dia-aruba-20201113
P. 16
A16 CIENCIA & TECNOLOGIA
Diabierna 13 november 2020
Aki no tin desperdicio: Studiantenan
Hulandes ta construi auto electrico cu
material recicla
mientras cu e stoelnan di ta
wordo traha di coco of cabey.
E automobil a wordo diseña
y construi door di e un grupo
di 22 studiantenan den banda
di 18 luna Van Etten a bisa,
como esfuerso pa demostra e
potencial di desperdicio.
(Reuters.com) – E studian- velocidad maximo di 90 kilo- “Realmente nos ta spera cu
tenan Hulandes aki a crea meter ( 56 miya ) por awo y e empresanan di automobil
un automobil electrico tin un alcance di 220 kilome- cuminsa utilisa materialnan
funcional traha comple- ter ora e ta completamente di deshecho” e miembro di
tamente cu deshechonan, carga, Universidad Tecnico e ekipo di produccion a bisa
incluyendo plastic cu a di Eindhoven a bisa. Matthijs van Wijk.
wordo saca for di lama, “E auto aki ta realmente spe- “E ta posibel den hopi aplica-
boternan di PET recicla y cial, pasobra e ta traha di cos- cionnan. Cada biaha mas em-
sushi domestico. nan cu ya no ta wordo uza” presanan ta utilisa residuonan
A bisa na Reuters e directora e interior tambe a wordo uza wordo haya den television, of materialnan di origen bio-
E plasa deportivo di color geel di e proyecto Lisa van Etten. restonan domestico sin cla- weganan y electrodomestico logico den interior, nos kier
briyante, cu e studiantenan a “ Nos chasis ta traha di linen sifica”. di cushina ta wordo uza pa mustra cu tambe e ta posibel
yama “Luca” por alcansa un y boternan di PET recicla. Pa Plastic duro normalmente ta cosnan manera automobil, construi un chasis cu esey.”
E universo ta keintando, cientificonan ta bisa
E universo ta sigui keinta tura medio di e gas den tur di e gran escala di e universo.
na medida di su behes, e cosmos a aumenta mas cu E keintamento ta un resulta-
cientificonan a bisa. Un 10 biaha desde e periodo ey do di e structura ey y manera
investigacion nobo a ex- y awe e ta situa den torno di tempo ta cambia, manera re-
plora e temperatura di e dos miyon, grado Celsius. sultado di e movemento di e
universo durante e prox- E investigacion, publica luna galaxianan y comulonan di e
imo 10 mil miyon di aña pasa na Astrophysical Jour- galaxianan.
den un intento di compro- nal, basa y confirma e trabou “Na medida cu e universo
nde su “historia termico” di Jim Peebles, ken a gana e ta evoluciona, e gravedad ta
Nobel di Fisica 2019 door di atrae material scur y e gas den
Nan a descubri cu e tempera- su trabou tocante e structura e espacio pa forma e galaxi-
anan y comulonan di galaxia” demostra cu e tabata birando
YiKuan Chiang a bisa, autor mas cayente y cu probable-
principal di estudio. “E zona mente lo sigui cu tempo.
ta violento, asina violento cu “Nos a midi e temperatura a
cada biaha mas gas ta descarga lo largo di historia di e uni-
y ta keinta.” verso,” Brice Menard a bisa,
Pa verifica e temperatura di profesor di fisica y astrono-
e universo, e investigadonan mia di John Hopkins. “Na
a idea un forma cu a permiti medida cu tempo ta pasa, tur
nan estima loke tabata mas e comulonan ey di e galaxian-
leu di e planeta, cu ora ta an ta bira mas y mas cayente
wordo observa desde patras pasobra su gravedad ta atrae
durante tempo y compara cu cada biaha mas gas cerca di
aproximacionnan di e calor dje”
cu ta wordo absorba mas
cerca di nos, tanto fisico cu
manera den e tempo.
E medidanan ey a wordo re-
copila utilisando diferente
propiedadnan di luz. Por a
evalua e distancia uzando
“color cora”, un efecto cu ta
pasa den luz cu ta bisa mas
cora na medida cu e biaha ta
wordo alarga door di e uni-
verso y lo por evalua e tem-
peratura cu e mesun luz ey.
E diferencia entre tur dos a
permiti nan compronde e
cambio a lo largo di tempo y a