Page 20 - HOH
P. 20

A2   LOCAL
               Diaranson 5 november 2025
             E yabi den e lucha contra adiccion y problemanan di salud mental ta den

                                                                         prevencion


            Bon  Dia  Aruba  tabatin  adultonan tambe ta doe mee
            e  placer  di  por  sinta  cu  na e causa. Mi ta kere pa nos
            Rubiella  Toppenberg  di  esey ta hopi importante.
            FADA, ken a comparti un
            poco  di  e  exito  cu  FADA  Algo bunita cu a resalta e aña
            su  campaña  mas  recien  aki ta e hecho cu a pesar di tin
            a  mira,  e  resultado  y  im-  un premio den medio, esaki
            pacto  positivo  di  esaki,  y  no  tabata  aparenta  di  ta  un
            algun  tips  tocante  kico  prioridad o punto importante
            nos como comunidad por  pa  esnan  participando.  “Nos
            haci pa yuda e trabao fun-   semper ta pone premio, pero
            damental cu nos organisa-    nos a ripara cu tin hende no
            cionnan  y  fundacionnan  ta worry pa e premio, nan ta
            ta haci.                     worry  pa  participa.  Pa  nos
                                         esey ta un ‘eye opener’ paso
            Contando un poco di e trabao  bo ta mira ‘hepa nan ta para
            cu FADA tin varios aña caba ta  pa e causa’. Nos a wak hopi
            haci,  Rubiella  a  comparti  cu  participacion riba rednan so-
            “aki nos ta trahado preventi-  cial y a wak con leu e campa-
            vo. Bo por wak e mas manera  ña ta yega. Nos ta satisfecho y
            un tipo di trahado social cu ta  contento cu esey.”
            bay  scolnan,  diferente  com-
            pania unda nos ta ser invita pa  E  hecho  aki  ta  haci  cu  e
            duna charla - semper nos ta  proyeccion pa otro aña ta uno
            bay nos ta papia tocante salud  positivo, unda “ta mustra di ta
            mental y adiccion, e dos topi-  un campaña exitoso” atrobe.
            conan aki. Durante e aña nos  “Nos a dicidi como team cu
            ta  duna  hopi  charla  y  mi  lo  nos  kier  cambia  e  concepto
            bisa cu unda nos ta bay mas  un  poco,  cu  mesun  vision   2  topico  principal  riba  cual  ta  inmediatamente  visibel,  bisa cerca nos hoben so cerca,
            ta scolnan tanto basico como  pero  haci  algo  diferente  pa   e  organisacion  ta  traha,  cual  pero manera Sra. Toppenberg  adultonan  tambe.  Dus  nos
            secundario. Esey ta gran parti  comunidad no cansa.” Segun   berdad ta adiccion pero tam-  a splica, e generacion nobo si  problema ta enorme, ta proba
            di nos trabao. Nos ta mas pafo  Rubiella a comparti, e plan ta   be tin e parti di salud mental,  por mira y disfruta di e ben-  cu 1/3 deel di nos accidentnan
            di  oficina  dunando  infor-  di trece algun cambio chikito   y  aki  Rubiella  a  comenta  cu  eficionan  di  esaki.  El  a  co-  ta  pa  via  di  ‘drunk  drivers’.
            macion  na  comunidad,  nos  y mira den ki area e organisa-  den  su  opinion  talbes  “hopi  menta cu “muchanan awen-  Lamentabel  pa  motibo  cu  e
            muchanan  y  nos  hobennan  cion por duna mas na e cam-   hende  no  sa  kico  tur  mas  dia ta hopi consciente. Y aña  ta prevenibel, e ta un decision
            pero tambe tin e parti na ofic-  paña,  “mi  ta  pensa  cu  haci-  FADA ta haci” y pa medio di  aki sigur nos ta haya diferente  cu abo como persona adulto
            ina cu si un hende yega nan ta  endo esaki nos lo engrandece   nan  campañanan  y  presen-  caso y bo ta mira muchanan  ta tuma pa pone bo bida y di
            ricibi ayudo, foyeto, informa-  e campaña. Bo ta wak cu hopi   cia riba rednan social nan ta  ta bisa ‘mi kier bisa mi mama  otro  hende  den  risico.  Nos
            cion, y si yega cu problema cu  mucha,  bo  ta  puntra  ‘pakico   purba di informa comunidad  no huma mas’ of ‘mi kier bisa  tin video grandi na caminda y
            nos no por atende nos ta yuda  bo ta bisti awe?’ anto nan ta   cu e areanan den cual nan ta  mi tata no bebe mas’. A pesar  campaña di bar ta sigui resto
            nan yega na e ayudo.”        bisa pa droga, kiermen pa nos   traha berdaderamente ta hopi  di  biba  bao  hopi  presion  di  di aña y habri carnaval.”
                                         importante  ta  cu  e  mensahe   mas amplio.              rednan  social  bo  ta  mira  cu
            Banda di e ayudo y sosten na  ta yega y nan sa pakico nan a                            e  mensahe  ta  yegando  hopi  Prevencion ta un parti suma-
            un nivel mas personal y indi-  bisti y pa kico nan ta doe mee,   Mirando  e  posibilidad  cu  e  cerca  nan,  pa  salud  mental  mente importante di e trabao
            vidual, FADA tambe ta traha  ora bo puntra e muchanan, e   parti  cu  ta  enfoca  riba  adic-  tambe nan ta hopi mas abier-  cu ta haci den e area di adic-
            di  un  manera  mas  general  satisfaccion t’ey cu nan sa pa-  cion o droga den e nomber di  to pa papia tambe. Nan sa na  cion  pero  tambe  den  salud
            unda ta yega na un cantidad  kico nan ta doe mee.”        FADA pro ta un di e factornan  momento cu nan haya FADA  mental, y hopi biaha te hasta
            mas  grandi  di  persona.  Sra                            cu ta duna un impresion un  den nan klas nan sa kico tur  den  varios  area  di  nos  bida.
            Toppenberg a conta cu tambe  E exito di e campaña e aña aki   poco diferente na e realidad,  adiccion  por  causa  na  nan  FADA ta un organisacion cu
            ta organisa conferencianan y  tabata  aparente  tambe  den  e   Sra.  Toppenberg  a  splica  cu  salud mental.”     tin  experto  y  profesionalnan
            campañanan di conscientisa-  aumento di personanan cu a   “tin un meeting cu e team pa                              dedica na e topiconan aki cu
            cion y pa educa comunidad y  tende di e fundacion. Despu-  cuminsa traha riba e ‘rebrand-  Pa loke ta trata e resto di e aña  por ta dificil pa lidia cune ora
            tur esnan cu participa tocante  es  di  e  campaña  e  organ-  ing’ di FADA paso e nomber  aki, Sra. Toppenberg a com-  nan presenta si nos no ta eki-
            e dos topico principal cu nan  siacion ta sinti un ‘snowball’   mester  un  cambio  den  dje.  parti  cu  tin  varios  campaña  pa cu e hermentnan adecua.
            ta  trata.  “Un  di  nos  campa-  effect “pasobra bo ta wak cu   Esey  ta  unda  nos  ta  bayen-  y  evento  na  caminda,  entre  “Ami semper ta bisa preven-
            ñanan mas grandi ta Red Rib-  tin scol cu nunca nos a wak   do, dus e posibilidad t’ey cu  otro “tin tambe loke ta BAR,  cion ta e yabi. Na momento
            bon Week, Siman di Bisti na  ta doe mee cu awo si ta doe   pronto nos lo ta anunciando  cual ta Bo Amigo Responsa-  cu nos ta papia, nos ta habri
            Locura.”                     mee,compania  tambe  cu  tiki   cosnan nobo pa FADA. Mi sa  bel.  Esey  ta  nos  campaña  di  caminda  y  oportunidad  pa
                                         tiki pa medio di rednan social   cu un ‘rebranding’ pronto lo  ‘Don’t Drink and Drive’.”  cambio mi ta kere porta si bo
            Esaki ta un di e campañanan  nan ta cera conoci cu FADA.   tuma luga unda cu e nomber                               ta un famia di 4 of 5 y un hen-
            cu  posiblemente  mas  nos  ta  Bo ta mira docente tambe ta   por  yega  mas  eyfo.”  A  pesar  Specialmente den e tempora-  de a atende un charla of ricibi
            tende di dje y cu mas partici-  bisa ‘hepa mi no tabata sa cu   di e gran acogida di su cam-  danan festivo y binidero unda  informacion, e importante ta,
            pacion ta conta cune. E ta un  FADA  por  bin  duna  charla   pañanan y e hecho cu FADA  no  solamente  tin  celebra-  semper nos ta duna na final di
            siman den cual nos muchan-   por  nada’.  Bo  ta  wak  cu  e   ta  un  nomber  relativamente  cionnan di Pasco pero tambe  nos charla como tips pa sigui
            an  ta  haya  e  oportunidad  di  campaña  cu  nos  ta  haci  du-  conoci  pa  nos  comunidad,  nos  carnaval,  ta  importa  pa  comparti e informacion.”
            siña mas tocante e topiconan  rante  aña  ta  pone  cu  hende   nan ta keda “realistico cu nos  tin campañanan manera esaki
            importante aki di un manera  ta cera conoci untiki mas cu   mes  cu  tin  biaha  e  nomber  andando  pa  mantene  e  co-  “Vooral  cerca  nos  adultonan
            creativo  y  accesibel  pa  tur  FADA.”                   ta stroba cu hende ta yega of  munidad consciente di e de-  pasobra  educacion  ta  cum-
            edad.  “Nos  por  bisa  cu  el  a                         compronde precies kico e tra-  cisionnan cu lo tuma na mo-  insa na cas. E cambio mester
            bay hopi bon, nos por a wak  Di otro banda, toch por mira   bao ta. Dus e ta den pipleline  mento  di  sinta  tras  di  stuur.  cuminsa na nos como adulto
            e participacion ta hopi grandi,  mas  acercamento  cu  comu-  cu  ta  bay  haci  e  cambionan  “Esaki ta un temporada unda  como  mayor  cu  ta  bisa  ‘ami
            e muchanan ta doe mee pero  nidad  y  parti  di  esaki  por   ey,” Rubiella a comparti.  nos  focus  ta  enorme  riba  kier duna mi yiu e informa-
            loke  ta  resalta  ta  e  compa-  ta a causa di e mentalidad o                         abuso  di  alcohol  y  maneha,  cion  aki’.  Nos  so  por  haci
            nianan cu tambe ta doe mee.  impresion  cu  e  parti  di  ‘an-  E trabao cu FADA ta haci ta  mi ta kere cu esaki nos nunca  e  cambio  door  di  papia  cu
            Nos a cuminsa ripara cu nos  ti-droga’  den  e  nomber  di   enfoca mas tanto riba e area  ta scond’e. Nos tin un prob-  otro.”
            a  ricibi  hopi  potret,  nan  tag  FADA  por  duna.  Manera  a   di prevencion. Esaki ta causa  lema  hopi  serio  cu  abuso  di
            FADA y ta great pa wak con e  menciona anteriormente, tin   cu e resultadonan no semper  alcohol na Aruba y mi no lo
   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25