Page 13 - BNDIA ARUBA
P. 13

A13
                                                                            LOCAL / RIBA CAYA Diahuebs 8 Maart 2018

                   ‘Mester bin mas control pa                                                                Azeta basha den


              stranheronan siña nos idioma’                                                                      centro Playa























                                                                                                     ORANJESTAD  -  Diaranson  mainta  autoridad  ta  haya
                                                                                                     un informacion cu un vehiculo a laga azeta basha riba e
                                                                                                     caminda di Schelpstraat y te na Klipstraat. Polis mesora a
                                                                                                     manda un patruya pa tira un bista. Na yegada nan a haya
                                                                                                     azeta berdad y a notifica DOW cu a bin tapa e azeta cu
            ORANJESTAD-  ‘E  ley  di  oficialisacion  Esaki  mirando  cu  tin  hopi  tiki  lenga  crioyo   santo. Polis no a logra gara e chauffeur di e auto.
            di Papiamento ta discriminatorio’, Joyce  den region cu a yega na un status oficial, par-
            Pereira  ta  bisa  Bon  Dia  enfaticamente.  ticularmente pa loke ta trata region Caribense.
            Aunke e ley ta un logro grandi pa Aruba  Segun sra. Pereira, otro islanan y paisnan den
            su  Papiamento,  sra.  Pereira  ta  haya  cu  region generalmente no tin e idioma crioyo
            mester bin mas control pa stranheronan  como oficial, uzando mas tanto e lenga di e
            cu  establece  nan  mes  riba  nos  isla  siña  pais colonisado. Esaki cu excepcion di crioyo
            nos idioma. “Nos a yega leu pero nos no  Haitiano.
            por stop awo.”
                                                       Ambtenaar mester siña Papiamento
            Sra. Pereira kende ta forma parti di Fundacion  Un otro punto legal cu sra. Pereira a trece di-
            Lanta Papiamento (FLP) ta haya cu Aruba a  lanti ta cu segun ley di derecho di ambtenaar
            yega masha leu cu e introduccion cu e ley pa  (LMA) un stranhero cu ta traha den aparato
            oficialisa Papiamento na nos pais. E aña aki  gubernamental mester siña Papiamento den-
            ta celebrando e di 15 aña di existencia desde  tro di un aña si nan ta tene contacto cu pu-
            cu e ley a pasa, pues ta digno pa celebra esaki  blico. Es mas, segun e ley e rekisito aki por
            mirando  con  bon  status  Papiamento  tin  na  wordo  imponi  riba  cualkier  ambtenaar  por
            nos pais, segun sra. Pereira. Sinembargo e ta  medio di e minister concerni. “Hopi hende
            yama na atencion cu e ley mes tin aspectonan  ta lubida di e articulo di e ley aki, esta articulo
            discriminatorio. Aunke den liñanan grandi e  14.”
            legislacion pa nos idioma ta pone bon cla cu
            pa  tur  corespondencia  cu  gobierno  por  uza  Sra. Pereira ta sugeri pa gobierno trece mas
            tanto Papiamento como Hulandes, e ta laga  control riba e aspecto aki, pasobra ‘un stran-
            2 sector afo.                              hero no por nenga di siña nos lenga’.

            ‘E ley no ta completo! En berdad bo por uza  Discriminacion ‘inhusto’ pa Latinonan
            Papiamento pa tur comunicacion cu gobier-  Por lo ultimo nos a tuma nota di varios reac-
            no, pero cu excepcion di husticia y notariado’,  cion riba medionan social di personanan cu ta
            segun sra. Pereira. Sinembargo pa loke ta trata  exigi pa stranheronan siña nos idioma, pero
            notariado, nan sa acepta Ingles. E papiamen-  ta remarcabel cu ta dirigi particularmente na
            tista ta haya cu un limitacion asina den e ley ta  poblacion Latino. Sinembargo sra. Pereira ta
            stroba Papiamento di florece.              haya  e  pensamento  aki  fout,  pasobra  ‘niun
                                                       hende ta reclama un Hulandes of un Meri-
            Es mas, e ta señala tambe cu e propio splica-  cano cu no kier siña nos idioma’.
            cion cu ta bin cu e ley (memorie van toeli-
            chting) ta mustra cu e ley ta discriminatorio,  Es  mas,  den  par  di  investigacion  cu  sra.
            mirando cu ta exclui Papiamento di yega na  Pereira a conduci el a bin ta haya sa cu tin un
            algun  sector  importante.  Aunke  e  situacion  gran cantidad di mayornan Latino cu ta bisa
            pa e sectornan aki ta precario, sra. Pereira ta  cu  nan  yiunan  su  prome  idioma  ta  Papia-
            splica  cu  den tur  otro sector  Papiamento  ta  mento. “Tin un discriminacion di Arubiano
            ‘floria’. P’esey e ta haya cu ta bon pa celebra e  pa Latino, mientras cu no ta exigi Hulandes
            ley, pero e ley mes no ta completo, cual kier-  ni Mericano por ehempel pa siña Papiamento
            men cu ‘nos mester sigui’.                 manera si nan ta e excepcion.”

            Reconocemento regional                     Finalmente  sra.  Pereira  ta  haya  cu  mester
            Sra. Pereira ta conta con den comunidad di  ta  consciente  cu  hopi  no  ta  critica  perso-
            linguista tin un conferencia cu cada dos aña  nanan  cu  status  den  nos  sociedad  manera
            ta tuma luga, esta Society for Caribbean Lin-  personanan  envolvi  den  turismo  of  cui-
            guistics. Cuater aña pasa esaki a tuma luga na  do  medico  cu  no  kier  siña  Papiamento
            Aruba mes, dos aña pasa na Jamaica y e aña  mientras  si  ta  critica  e  Latino  cu  hopi  bi-
            aki lo tuma luga na Costa Rica. “Bo por ima-  aha  no  por  sigui  un  les  di  Papiamento.
            gina bo cu nan a yama mi bisando cu e aña
            aki nan kier pone un sala di Papiamento den  ”Hopi di e Latinonan ta 2 trabou nan tin. Ki
            e conferencia pa celebra Papiamento su di 15  ora nan ta bay les? Mientras un dokter of per-
            aña oficial. Eyfo mes nan ta aprecia con leu  sona den turismo por paga lesnan masha bon
            nos a yega.”                               pero no ta haci esaki.”
   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18