Page 11 - Min.On 24 JAN'15
P. 11

CIENCIA/TECNOLOGIA A11
                                                                                                                                                Diasabra 24 Januari 2015

Jelly fish “Portuguese Man of War” no ta frecuenta Aruba hopi

ORANJESTAD – Presi-               di ta presidente-fundador       el a declara na Bon Dia Aru-      pa e color, y
dente di Aruba Reef Care          di e fundacion menciona,        ba.                               esun cu nos ta
Foundation , sr. Castro           e ta un diver di mas cu 35                                        wak na Aruba
Perez, a referi na e sorto        aña di experiencia, y el a       Portuguese Man of War            mas frecuente
di jelly fish conoci como         bisa cu hamas a yega di         E ta pensa cu e parti cu e jelly  ta esun trans-
Portuguese Man of War,            topa cu e tipo di jelly fish    fish aki a bini specialmente      parente.
cu ta masha poco comun            aki.                            parti di nort di Aruba ta debi
den nos area y cu a wordo         “E ta un tipo di jelly fish cu  cu tin coriente fuerte di lama,      Peliger
mira cerca di nos costa           no ta frecuenta Aruba hopi”,    biento y marea. Esaki ta pone     Den su expe-
nort. Sr. Perez a demas                                           cu e asina yama Portuguese        riencia como
                                                                  Man of War ta bin den nos         diver e no
‘Pa explora posibilidad pa colaboracion                           area. E ta bisa cu esaki ta un    ta corda cu
                  mas estrecho’                                   especie di jelly fish cu ta bin   na Aruba al-
                                                                  di lama tropical. Normal-         gun hende a
 3 profesor di universidad                                        mente nan habitat ta e super-     wordo afecta
  New York a bishita IPA                                          ficie di tur ocean.
                                                                  Mientras cu esun mas fre-           severamente
                                                                  cuente cu nos ta haya na Aru-     pa causa di e                   caso di e Portuguese Man
                                                                  ba den temporada di biento                                        of War ta wordo recomenda
                                                                  fuerte (Cuaresma) ta gewoon          Portuguese                   pa uza awa di lama gewoon,
                                                                  jelly fish, pero na Aruba nos     Man of War.                     mientras cu e persona mester
                                                                  ta yama nan kwal, cu ta total-    Mientras cu                     haya asistencia medico lihe.
                                                                  mente diferente na e Portu-       e jelly fish a                  Ya cu e ta causa iritacion di bo
                                                                  guese Man of War.                 yega di pica un par di hen-     cuero y e ta extremadamente
                                                                  El a splica cu e jelly fish of    de aña pasa na haltura Niky     dolor, ya cu e ta produci un
                                                                  kwal tin varios sub-especie       beach y Surfside.               herida largo y fini.q
                                                                  y esaki ta wordo diferencia       E ta bisa cu ora un jelly fish
                                                                                                    pica un hende ta wordo re-
                                                                                                    comenda pa uza binager na e
                                                                                                    parti afecta. Mientras cu den

ORANJESTAD - Insti-               bishita pa di cuater biaha
tuto Pedagogico Arubano           New York University Stein-
(IPA) ta enfoca riba e de-        hardt pa haci investigacion
saroyo internacional di su        tocante e aspecto multi cul-
studiantenan.                     tural den scol na New York.
Pa cu esaki e instituto tin un    Otro grupo ta bay Towson
proyecto piloto. Den cuadro       University na Baltimore pa
di esaki tres profesor di New     haci investigacion riba de-
York University Steinhardt a      mocratisacion y desaroyo den
haci un bishita. Pero tambe       enseñansa. Otro grupo di stu-
pa explora posibilidad pa co-     diante ta bay Hulanda pa haci
laboracion ‘mas estrecho riba     investigacion tocante e marca
mas tereno’.                      (footprint) ecologico. Tambe
Esaki IPA ta informa. E pro-      tin algun studiante cu ta bay
fesornan ta Rosa Maria Pi-        Puerto Rico pa haci investig-
etanza, Mary Leou y Anne          acion tocante idioma mater-
Burgunder di NYU Stein-           no. Otro grupo ta bay Costa
hardt School of Culture,          Rica y lo haci investigacion
Education and Human De-           tocante democratisacion y
velopment. E instituto ta         desaroyo den enseñansa. Por
bisa cu a ofrece e profesor-      ultimo, e aña aki pa prome
nan un programa extenso pa        biaha, nos studiantenan ta
nan haya un miho bista di e       bay Spaña, Barcelona, pa haci
organisacion y structura di       investigacion tocante idioma
enseñansa na Aruba y loke         y genero.
IPA tin pa ofrece. Nan ta hopi    Manera conoci despues e
contento y entusiasma y ya ta     studiantenan ta presenta nan
formula idea pa traha hunto       resultadonan, cu tambe ta
riba proyecto di durabilidad      accesibel pa publico. Nos ta
pa scol y pa intercambio di       kere den desaroyo interna-
studiante y docente, segun e      cionalisa pa e nificacion cu e
instituto.                        tin pa e desaroyo di nos stu-
Pa cu e proyecto piloto IPA ta    diante, docente y desaroyo di
bisa cu a ‘profundisa’ e con-     IPA. Pero tambe pa nos ense-
cepto ‘Desaroyo duradero’         ñansa en general, asina IPA
den e fase Perspectiva Mun-       ta comenta. Esaki ta enrike-
dial. Esaki ta tuma luga den e    ciendo e studiante y docente
di tres aña di estudio. “Den      culturalmente y educativo.
e fase aki e studiante ta haya    “Nos mundo a bira un ‘small
teoria tocante e concepto,        village’ y awendia tur cos cu
bay cu pasadia internacional      pasa den e mundo ta inter-
y implementa nan conoce-          conecta. Esaki tin su conse-
mento den practica na nos         cuencia. Un ciudadano mun-
scolnan”, e instituto ta splica.  dial por compronde miho e
Investigacion den exterior        desaroyonan compleho cu ta
Un grupo di studiante ta          tuma luga den nos mundo
                                  actual”, asina e instituto ta
                                  haya.q
   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16