Page 17 - DESPA 15 JUNE 2017
P. 17
AWEMainta Diahuebs, 15 Juni 2017 21
Dia 15 di juni
Dia Mundial contra abuso y maltrato di grandinan
DIENST Ouderenzorg na Departamento ehecuta pa prepara Aruba rib’e cambionan di nan derechonan p.e. riba privacidad.
di Salud Publico ta pidi atencion pa e fenom- ya menciona.
eno di abuso y maltrato di grandinan den A institui e Dienst Ouderenzorg dentro di Considerando cu e grupo di hende mayor
nos comunidad. Desde 15 di juni 2012 e DVG cu tin como tarea pa inicia y monitor di edad cu mester di cuido na nan propio
fecha aki a wordo proclama como Dia Mun- e diferente pasonan cu mester wordo tuma. cas ta creciendo y cu e famia mas cerca ta
dial Contra Abuso y Maltrato di Grandinan/ esunnan cu ta carga e responsabilidad p’e
Adultonan Mayor. Un tarea importante ta pa amplia e asina cuido aki, banda di nan tareanan diario, ta
Ta conoci cu e asina yama “vergrijzing”, yama ‘mantelzorg’ y duna mas sosten y guia di compronde cu esaki por causa situacion di
esta envehecimento di poblacion ta algo cu na esunnan cu ta haci esaki. Mantelzorg extra tension y peso pa famia. Situacionnan
ta tuma luga mundialmente y Aruba NO ta ta e cuido informal cu ta tuma luga na cas asina por resulta den maltrato of abuso di
forma un excepcion. mes y cu ta wordo duna dor di miembronan e hende grandi. Mayoria biaha esaki no ta
Al contrario, nos por conta cu pa e añanan di famia, amistadnan y bisiñanan. Ta algo tuma luga intencionalmente, pero como
entre 2010 te 2030 e grupo di personanan hopi bunita y di aprecia enormemente cu resultado di frustracion, ignorancia, impo-
riba 65 aña den nos comunidad lo subi cu tin esunnan cu ta duna e cuido aki espon- tencia y pasobra e carga ta bira mucho pisa
50%. Esaki ta nifica cu na aña 2030 un 20% taneamente y ta mir’e como un parti di nan pa un solo persona.
di nos hendenan, esta 1 di cada 5 persona responsabilidad. Abuso y maltrato di nos grandinan ta un
lo ta riba edad di 65+. Mundialmente na Sinembargo, cu tempo e cuido necesario por forma di violencia domestico, e hende grandi
aña 2050 e grupo di adulto mayor ta bay ta bira mas y mas complica y e profesionalnan ta depende di esun cu ta encarga cu e cuido
mas grandi cu e grupo di hendenan di edad cu por duna e cuido aki na cas no tur ora ta y e relacion aki di dependencia ta pone cu
mas hoben. suficiente. Esaki ta pone un peso hopi grandi e no por defende su mes. Ta importante
rib’e dunado(nan) di cuido y por trece sen- pa diferente profesionalnan den nos comu-
Un grupo di hende cu ta bira mas di edad timentonan di frustracion, desesperacion y nidad para keto na e problematica aki y ta
ta exigi mas atencion riba tereno di cuido culpabilidad pa motibo cu no por duna e alerto. Nos mester conscientisa nos mes
medico y diferente otro forma di cuido. Na cuido bon y e carga ta mucho pisa. riba e tereno di maltrato y abuso di hende
tur pais e desaroyo aki ta exigi cambio den grandi, siña conoce e señalnan y haci hopi
maneho pa por adapta na e situacion nobo. E fenomeno di ‘Abuso of maltrato di nos pregunta ora ta sinti cu algo no ta corecto.
Aki na Aruba nos ta mira esaki tambe. grandinan’ ta un forma di violencia do- Ayudo y sosten na esunnan cu ta duna cuido
Na 2016 Departamento di Salud Publico mestico y ta un topico cu nos no ta papia den hopi caso ta e solucion y por yuda un
(DVG) a ofrece na Minister di Salud Publico di dj’e, e ta un taboe basta grandi ainda den persona pa sali for di su situacion doloroso.
e plan di maneho special pa nos grandinan, nos comunidad.
“Een ouderenzorg voor de toekomst”, den Maltrato y abuso di grandinan ta existi den Ta sumamente importante pa señala e situa-
cual ta stipula e tareanan cu mester wordo diferente forma: cionnan asina y busca ayudo na tempo.
Maltrato Fisico: kinipi, pusha ranca, dal, Ayudo por wordo busca y organisa den famia
sacudi, laga un persona cay, mara un persona mes dor di reuni cu otro y reparti e diferente
of duna un persona remedi incorecto. tareanan cu tin. Ayudo profesional tin den
Maltrato emocional: p.e. zundra, intimida, diferente forma y for di diferente organ-
menasa, humilia, kita su contactonan so- isacion. Informacion of conseho por haya
cial. semper cerca diferente instancia cu ta traha
Abuso financiero: haci mal uzo di e en- riba tereno di cuido y/of guia, p.e. cerca un
trada di e grandinan cu no por maneha trahado social di Departamento di Asunto
nan propio asuntonan financiero mas. Social, na Dienst Ouderenzorg di Departa-
Negligencia fisico of emocional. mento di Salud Publico of na
Violacion Wit-Gele Kruis.