Page 17 - DESPA 15 JUNE 2017
P. 17

AWEMainta Diahuebs, 15 Juni 2017                                                                                                            21




                                                                     Dia 15 di juni

         Dia Mundial contra abuso y maltrato di grandinan




       DIENST Ouderenzorg na Departamento  ehecuta pa prepara Aruba rib’e cambionan  di nan derechonan p.e. riba privacidad.
       di Salud Publico ta pidi atencion pa e fenom-    ya menciona.
       eno di abuso y maltrato di grandinan den  A institui e Dienst Ouderenzorg dentro di  Considerando cu e grupo di hende mayor
       nos comunidad. Desde 15 di juni 2012 e  DVG cu tin como tarea pa inicia y monitor  di edad cu mester di cuido na nan propio
       fecha aki a wordo proclama como Dia Mun-         e diferente pasonan cu mester wordo tuma.        cas ta creciendo y cu e famia mas cerca ta
       dial Contra Abuso y Maltrato di Grandinan/                                                        esunnan cu ta carga e responsabilidad p’e
       Adultonan Mayor.                                 Un  tarea importante ta pa amplia e asina  cuido aki, banda di nan tareanan diario, ta
       Ta conoci cu e asina yama “vergrijzing”,  yama ‘mantelzorg’ y duna mas sosten y guia  di compronde cu esaki por causa situacion di
       esta envehecimento di poblacion ta algo cu  na esunnan cu ta haci esaki. Mantelzorg  extra tension y peso pa famia. Situacionnan
       ta tuma luga mundialmente y Aruba NO ta  ta e cuido informal cu ta tuma luga na cas  asina por resulta den maltrato of abuso di
       forma un excepcion.                              mes y cu ta wordo duna dor di miembronan  e hende grandi. Mayoria biaha esaki no ta
       Al contrario, nos por conta cu pa e añanan  di famia, amistadnan y bisiñanan. Ta algo  tuma luga intencionalmente, pero como
       entre 2010 te 2030 e grupo di personanan  hopi bunita y di aprecia enormemente cu  resultado di frustracion, ignorancia, impo-
       riba 65 aña den nos comunidad lo subi cu  tin esunnan cu ta duna e cuido aki espon-               tencia y pasobra e carga ta bira mucho pisa
       50%. Esaki ta nifica cu na aña 2030 un 20%  taneamente y ta mir’e como un parti di nan  pa un solo persona.
       di nos hendenan, esta 1 di cada 5 persona  responsabilidad.                                       Abuso y maltrato di nos grandinan ta un
       lo ta riba edad di 65+. Mundialmente na  Sinembargo, cu tempo e cuido necesario por  forma di violencia domestico, e hende grandi
       aña 2050 e grupo di adulto mayor ta bay ta  bira mas y mas complica y e profesionalnan  ta depende di esun cu ta encarga cu e cuido
       mas grandi cu e grupo di hendenan di edad  cu por duna e cuido aki na cas no tur ora ta  y e relacion aki di dependencia ta pone cu
       mas hoben.                                       suficiente. Esaki ta pone un peso hopi grandi  e no por defende su mes. Ta importante
                                                        rib’e dunado(nan) di cuido y por trece sen-      pa diferente profesionalnan den nos comu-
       Un grupo di hende cu ta bira mas di edad  timentonan di frustracion, desesperacion y  nidad para keto na e problematica aki y ta
       ta exigi mas atencion riba tereno di cuido  culpabilidad pa motibo cu no por duna e  alerto. Nos mester conscientisa nos mes
       medico y diferente otro forma di cuido. Na  cuido bon y e carga ta mucho pisa.                    riba e tereno di maltrato y abuso di hende
       tur pais e desaroyo aki ta exigi cambio den                                                       grandi, siña conoce e señalnan y haci hopi
       maneho pa por adapta na e situacion nobo.  E fenomeno di ‘Abuso of maltrato di nos  pregunta ora ta sinti cu algo no ta corecto.
       Aki na Aruba nos ta mira esaki tambe.            grandinan’ ta un  forma di violencia do-         Ayudo y sosten na esunnan cu ta duna cuido
       Na 2016 Departamento di Salud Publico  mestico y ta un topico cu nos no ta papia  den hopi caso ta e solucion y por yuda un
       (DVG) a ofrece na Minister di Salud Publico  di dj’e, e ta un taboe basta grandi ainda den  persona pa sali for di su situacion doloroso.
       e plan di maneho special pa nos grandinan,  nos comunidad.
       “Een ouderenzorg voor de toekomst”, den  Maltrato y abuso di grandinan ta existi den  Ta sumamente importante pa señala e situa-
       cual ta stipula e tareanan cu mester wordo  diferente forma:                                      cionnan asina y busca  ayudo na tempo.
                                                        Maltrato Fisico:  kinipi, pusha  ranca, dal,  Ayudo por wordo busca y organisa den famia
                                                        sacudi, laga un persona cay, mara un persona  mes dor di reuni cu otro y reparti e diferente
                                                        of duna un persona remedi incorecto.             tareanan cu tin. Ayudo profesional tin den
                                                        Maltrato emocional: p.e. zundra, intimida,  diferente forma y for di diferente organ-
                                                         menasa, humilia, kita su contactonan so-        isacion. Informacion of conseho por haya
                                                           cial.                                         semper cerca diferente instancia cu ta traha
                                                            Abuso financiero: haci mal uzo di e en-      riba tereno di cuido y/of guia, p.e. cerca un
                                                            trada di e grandinan cu no por maneha  trahado social di Departamento di Asunto
                                                           nan propio asuntonan financiero mas.          Social, na Dienst Ouderenzorg di Departa-
                                                             Negligencia fisico of emocional.                          mento di Salud Publico of na
                                                             Violacion                                                   Wit-Gele Kruis.
   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22